Қайбір жылы Талас ауданы, Үшарал ауылының жолдарын құм көшкіні басып қалғанда жергілікті жұрт облыс басшыларынан көмек сұрап, әрең дегенде ашып алған болатын. Сонда мамандар құм көшкінінің бұлайша ауылға басып кіруінің бір себебін осы маңда сексеуілдің тым сиреп, даланың жалаңаш қалуымен түсіндірген еді. Шынында шөл далаға «шөп» болып, шырайын келтіріп, кей жерлерде биіктігі 10 метрге дейін жететін сексеуілді жаппай отау – құрғақшылық пен құм көшкініне, табиғаттың тепе-теңдігінің бұзылуына алып келеді. Бүгінде Жамбыл облысында сексеуіл орманының қоры 1126,4 мың гектарды құрайды екен.
– Десек те сексеуіл орманын тек отын ретінде ғана көріп, мүмкіндігінше отап алғысы келетіндердің жолы біржолата кесілмей тұр, – дейді Жамбыл облысы прокурорының аға көмекшісі Дастан Асқар. – Әлі де кең алқапты қорғау, бақылау мәселесі толық шешілмеген. Жаз күндері тілсіз жау да аяқ астынан өршіп, қаншама алқапты өрт құшағына орады. Осы тұста жыл сайын сексеуілді пайдалану көлемінің артып келе жатқаны да қатты алаңдатады. Мысалға, 2014 жылы 12 мың текше метр сексеуілді кесуге рұқсат берілсе, 2015 жылы бұл көлем 16 мыңға, өткен жылы 22 мыңға өсті. Бұл өте қауіпті жағдай.
Облыстық прокуратураның мәліметіне қарағанда, соңғы үш жылда сексеуілді заңсыз кесу, тасымалдау бойынша 270-тен астам оқиға тіркелген. Бұл шамамен 500 текше метрден астам сексеуіл заңсыз кесілді деген сөз. 56 факті бойынша қылмыстық іс қозғалды.
Әрине, сексеуілді егу, көбейту бағытында да көптеген жұмыстар атқарылуда. Соңғы бес жылда 30 мың гектардан астам жерге сексеуіл егілген. Бірақ, табиғатқа бас-көз болатын қорықшылардың аздығы, бұл бағыттағы жұмыстардың тиімді жолға қойылмауы сексеуілдің сиреуін жеделдете түсуде. «Сондықтан бұл мәселеге тың көзқараспен қарап, жұмысты жандандыру қажет», дейді прокуратура қызметкерлері.
Оралхан ДӘУІТ,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы