Саладағы ортақ проблемалар

КҮШ БІРІКТІРІП КҮРЕСКЕНДЕ ҒАНА ОҢ НӘТИЖЕСІН БЕРЕДІ Кеше Ислам Ынтымақтастығы Ұйымына мүше мемлекеттер Денсаулық сақтау министрлерінің үшінші Ислам конфе­рен­ция­сы жұмысын жалғастырды. Газеттің өткен нөмірінде жазға­ны­мыз­дай, конференцияның пленарлық отырыстарында қаты­су­шы­лар Ұйымға мүше елдерді қажетті дәрі-дәрмек түрлерімен жет­кілікті түрде қамтамасыз ету, вакциналар өндірісін дамыту, ВИЧ/СПИД-пен, туберкулезбен және безгекпен күрес мә­се­ле­лерін талқылады. Ретіне қарай сөз алып, ой-пі­кір білдіргендердің сөздеріне қа­рағанда, аталған аурулар Ұй­ым­ға мүше елдердің көпші­лі­гін­де үлкен проблемаға айна­лып отыр. Кейбір мемле­кет­тер­дің ден­сау­лық сақтау саласы ха­лыққа қажетті дәрі-дәр­мек­пен, вакциналармен, сондай-ақ медициналық құрал-жабдық­тар­мен жеткілікті деңгейде қам­тамасыз етілмеген. Бұл проб­лемаларды сол елдердің бір өзі шеше алмайды. Сон­дық­тан адам өміріне аса қауіпті жұқ­палы ауру түрлерімен күресті бірлесіп, ынтымақтасқан жағ­дай­да жүргізген жөн. Дәрі-дәр­мектер мен вакциналар өнді­ре­тін зауыт-фабрикалар санын көбейту қажет. Отырыста алғашқылардың қа­тарында сөз алған АҚШ ден­саулық сақтау департаментінің қызметкері Дэниель Миллердің айтуынша, жұқпалы ауру түр­ле­рімен күрес нақтылықты, тия­нақтылықты қажет етеді. Атал­ған ауруларға қолданылатын дәрі-дәрмектер мен вакци­на­лар­дың сапасына ерекше мән бер­ген жөн. «Қауіп-қатерге, өлім­ге душар ететін аурулар өте көп, – деді ол осы мәселе туралы. – Оның ішінде қатерлі тұмау да бар. Мысалы, тұмаудың қатерлі тү­рінен кезінде Бангладеш тұр­ғындары көп зардап шеккен болатын». АҚШ денсаулық сақтау де­пар­таментінің өкілі, сондай-ақ вак­цина түрлерін жеткізу проб­ле­ма­лары­ның да бар екенін атап өтті. Оның айтуынша, осы проб­ле­маны ұзаққа созбай, бірлесе оты­рып шешу қажет. Ал дәрі-дәрмек пен вакцина өндірісін дамыту бүгінде бірінші кезектегі маңызды мәсе­ле­­лердің бірі бо­лып табылады. Осы­ған бай­ла­нысты ол өз елінде вакцина өн­ді­ру­дің қаншалықты дең­гейде екен­дігінен мысал келтірді. Биыл­ғы жылы АҚШ 200 миллион вакцина дозасын өн­діріпті. Алдағы уақытта оның көлемін 600 миллион дозаға жеткізу жоспарланып отыр екен. Пәкстандық Камина Кара өз сөзінде вакциналарға қолжетім­ді­лікті қамтамасыз ету мәселесін көтерді. Оның атап өтуінше, өн­дірілген вакциналардың сатылу құны өте қымбат. Оған әркімнің қолы жете бермейді, қалталары көтермейді. Сондықтан елде вакциналар өндірумен айналысатын компаниялар оның бағасын тө­мен­детудің жолдарын қарас­ты­рып жатыр. Сөз барысында шешен қазіргі кезде әлемде 1,6 миллиард адам қауіп-қатерлі аймақта тұрып жатқанын, оларды қажетті вакцинамен, медициналық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету керектігін атады. Ирактың Денсаулық сақтау вице-министрі Хамис Хусейн Али Иракта ана мен бала өлімін азайту және өріс алып бара жат­қан безгек ауруымен күрес ба­ры­сына тоқталды. Вице-министрдің сөзіне қарағанда, қолға алынған нақты шаралардың нәтижесінде бала өлімінің деңгейі бұрын­ғы­мен салыстырғанда 24 пайызға төмендеген. Бүгінде елде безгек ауруын толық жою міндеті қойы­лып отыр. «Дегенмен, біздің елімізде ісік ауруымен ауыратындар саны өсіп келе жатқанын жасыр­май­мыз, – деді ол. – Оған қарсы емдеу шаралары қолға алынуда. ИЫҰ-ға мүше елдердің көмегі қажет. Темекі шегумен, сондай-ақ қызылшамен, басқа да жұқ­па­лы аурулармен күрес жұмыстары жүр­гі­зіліп жатыр». Шешеннің ай­ту­ын­ша, Ирактағы әйелдердің 70 па­йыз­­дан астамы өздерінің үйінде бо­сануды қолайлы көреді екен. Акушерлер де жетіспейтін көрінеді. Ауғанстан Ислам Республи­ка­сы­ның Денсаулық сақтау министрі Надир Наиат сөзіне денсау­лық сақтау саласындағы пробле­ма­ларды арқау етті. Ұйымға қа­тысушы елдер мен Дүниежүзілік ден­сау­лық қорғау ұйымынан қор­да­лан­ған проблемаларды шешуге көмектесуді өтінді. «Ауған­стан­да денсаулық сақтау саласының дамуы өте төменгі деңгейде, – деді ол осы жөнінде. – Әсіресе, безгек пен туберкулез аурула­ры­ның таралуы үлкен проб­лемаға айналып отыр». Бұған мысал ретінде министр соңғы жылдары туберкулезбен ауыра­тын­дар саны 50 пайыздан 70 пайызға өскенін келтірді. Со­ны­мен қатар, ол өзге де жұқ­па­лы дерттердің көбейе түскенін, негізінен олар елдегі ауыз су мен сапалы азық-түлік түр­ле­рі­нің тапшылығынан туын­да­­ға­нын атап өтті. Катар Республикасының делегация жетекшісі Жалил Ха­лилдың хабардар етуінше, Катар мемлекеті ана мен бала өлі­мін азайтуда нақты жұмыс­тар­ды жү­зе­ге асырып келеді. Бар­лығы мемлекеттік деңгейде қа­былданған бағ­дарламалар бой­ын­ша жүргізіледі. Нәтиже де жаман емес. Катар ИЫҰ-ға мүше елдерімен жақсы қаты­нас­та, бірқатар мемлекеттерге қаржылай көмек те көрсетті. Со­нымен бірге, ол Катар Респуб­ликасының кезекті төртінші Ислам конференциясын қабылдауға әзір екенінен де мәлім етті. Алжирдің делегация жетекшісі Али Абдолла ана мен бала өлімін азайту, жұқпалы аурулармен күрес және дәрі-дәрмектердің бағасына қатысты пікірін ортаға салды. Ал Нигерия делегациясының бас­шы­сы Гани Абдул Азиз және басқа да сөз алған қатысушылар Ұйымға мүше елдердің бірқатарында жұқ­па­лы аурулардың өсіп бара жат­қанына, әсіресе, аса қауіпті дерт – СПИД-тің таралуы жыл өткен сайын өсе түскеніне алаңдау­шы­лық білдірді. Қауіпті жұқпалы аурулармен күресті бірлесіп жүр­гізу­дің нақты нәтиже беретінін жеткізді. Ислам Ынтымақтастығы Ұйы­мына мүше мемлекеттер Ден­саулық сақтау ми­нистрлерінің Ислам конференциясы бүгін жұ­мысын аяқтайды. Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ. --------------------------------- Суреттерді түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ.