Қазақстандықтар қандай көлікті таңдайды?

Жуырда Freedom Finance Insurance сақ­тандыру компа­ниясының мамандары жүргізген зерттеу барысында еліміздің қай аумағында автокөліктің көбірек екені және қазақ­стандықтар­дың негізінен қандай көлем­дегі қозғалтқышты таңдайтыны анықталды.

Статистика комитетінің мә­лі­меті бойынша, 2019 жыл­дың тамыз айында  Қазақстанда 3 698 309 автокөлік тіркелген. Бұл өт­кен жылмен салыстырған­да, 5,5%-ға кем. Ең көп автокөлік Алматы облысында тіркелді. Бү­гінде Жетісу жерінде 489 294 кө­лік жүйткіп жүр. Ал екінші орын­да – Алматы қаласы. Ала­тау­дың баурайындағы алып ша­һар кө­ше­лерінде күнделікті қала тұр­ғын­дарына тиесілі 466 886 кө­­лік жолға шығады. Үздік­тер үшті­гі­­нің соңында Шығыс Қазақстан облысы тұр. Онда 296 080 автомашина тіркелген.

Назар аударатын дүние, еліміздегі автомашиналардың шығарылған мерзімі көбінесе 10 жылдан астам уақытты құрайды. Бұл – 64,8%-ға тең. 3 жыл мен 7 жыл ара­лығында шыққан машиналар саны мүлдем аз, тіркелген көліктердің жалпы санына шаққанда бар болғаны – 15,7%-ды құрайды. Ал шығарылған жылы 3 жылдан аспайтын көліктер саны елімізде тіпті аз – 10,4%.

Көлік қозғалтқыштарының көлемі литр­мен немесе текше сантиметрмен өлше­не­ді. Freedom Finance Insurance зерттеу­лері нәтижесінде, қазақстандық авто­көлік иелерінің көбісі қозғалтқыш көле­мі

1 500-2 мың текше сантиметрді құрай­тын көліктерді таңдайтыны белгілі болды. Қазақстанда мұндай қозғалтқыш көлемі бар автокөлік саны – 1 711 633, бұл тіркелген барлық машиналар санының жартысын құрайды (46,3%). Аталған қозғалтқыш көлемі бар көліктің көбі Ақмола (217 459), Ақтөбе (173 652) және Атырау облыстарында (141 520 автомашина) тіркелген. Сондай-ақ танымалдылығы бойынша екінші орында – қозғалтқыш көлемі 1100-1500 текше санти­метрді құрайтын автокөліктер екені анық­талды. Елімізде бұл санаттағы авто­көлік­тер саны – 667 951 (18,1%). Осы көлем­дегі көліктерді көбінесе Ақмола (77 855), Алматы (72 989) және Жамбыл (64 221) облыстарының тұр­ғындары иеленеді. Әлбетте, аталған қоз­ғалтқыш көлемі бар автокөліктер қала ішінде пай­далануға өте қолайлы. Себебі қаладағы автокөлік иелеріне машинаның қуаты емес, отын жағу шығысы маңызды. Таны­малдылығы бойынша үшінші орында – қозғалтқыш көлемі 2 мың – 2 500 текше сантиметрге дейінгі автокөліктер құрайды. Статистика комитетінің мәліметі бойынша, автокөлік иелерінің 16,7%-ы аталған көлемдегі қозғалтқышқа ие машиналарды таңдайды. Бұл негізінен Ақмола облысында (104 066), Ақтөбе облысында (96 189) және Батыс Қазақстан облысында (48 002) кеңінен таралған. Ең аз таралған қозғалтқыш көлемінің үш түрі: 3 мың – 4 мың текше сантиметр (3,3%), 4 мың – 10 мың текше сантиметр (1,9%) және 1 100 текше сантиметрге дейінгі (1,3%) көліктер. Зерттеу барысында орта статистикалық қазақстандық көлік иесі қозғалтқыш көлемі шамамен 1 100 бен 2 500 текше сантиметр аралығындағы машинаны таңдайтыны анықталды. Мұндай қозғалтқыш көлемі бар машиналар қалада жүруге жайлы және үнемді болып шықты.

Сондай-ақ қозғалтқыш үлгісі мен көлемі автокөліктердің дәрежесін байқататын сыныбына да әсер ететінін айтуға болады. Жеңіл автокөліктер қозғалтқыш көлеміне сәйкес бес сыныпқа бөлінеді:

Ықшамлитражды немесе шағын-автомобиль (1 200 текше сантиметрге дейін). Шағын сынып (1 200 – 1 800 текше сантиметрге дейін). Орташа сынып (1 800 – 3 500 текше сантиметрге дейін). Спорт автомашиналары (3 500 текше сантиметрден бастап). Жоғары сыныпты автомашиналар (әртүрлі көлемді).

«Қозғалтқыш көлемі отын шығысына және автокөлік құнына әсер етеді. Көліктің қоз­ғалт­қышы неғұрлым қуатты болса бағасы да құнды. Одан басқа, кейбір елдерде, бұл сақ­тан­дыру құнына да ықпал етеді. Мысалы, Ресейде міндетті авто­сақтандыру полисін ресімдеу кезінде қымбатқа түсуі ықтимал. Қазақстанды алатын болсақ, ОГПО полисін ресімдеу барысында, қозғалтқыш көлемі еске­рілмейді. Демек, кейбір сақ­тандыру компаниялары, КАСКО ерікті автосақтандыру полисін ресімдеу кезінде аталған факторды ескеруі мүмкін», деп тү­сін­діреді Freedom Finance Insurance сақтандыру компаниясы.