Тайвань тәуелсіздікті қалайды

Сайлауға жалпы үш кандидат түскен еді. Гаосюн қа­ла­сының әкімі, Қытаймен қосы­луды жақтайтын Гоминьдан пар­тиясының өкілі Хань Гоюй 38,5 пайыз дауыс жинады. Ал Бірінші ұлттық партия атынан түскен Джеймс Сун небәрі 4 пайызға ие болды. Ц.Инвэньнің басты қарсыласы саналған Х.Гоюй өзінің жеңілгенін мойындады. Енді, ескі де жаңа президентті ұлық­­тау рәсімі 20 мамырда өтпек.

Айта кету керек, Ц.Инвэньді 8 миллионнан астам адам қолдаған екен. Тайвань 1996 жылы тікелей дауыс беруді енгізгелі бері бұрын-соңды ешкім мұндай қолдауға ие болған емес. Осыдан-ақ халықтың Қытайдан ат құйрығын шорт кесісуді қалайтыны аңғарылады.

«Бұл сайлау қаншалықты еркіндік пен демократияны таңдайтынымызды көрсетті. Еліміздің тыныштығын сақ­тап, азаттығымызды қорғау мақ­сатында күш-жігерімізді салуымыз керек», деді Ц.Инвэнь дауыс беру нәтижесі жарияланғаннан кейін.

Цай ханымның жеңісі мына нәрсені анық байқатады. Кейінгі бірнеше жылда Тайваньда Қытайдың астыртын әрекетіне қатысты халықтың қарсылығы күшейе түскен. 2018 жылы алдын ала дауыс беру өтіп, Демократиялық даму партиясын қолдайтындар азайып кеткен-ді. Алайда, ел экономикасының тұрақтануы, Гонконгтағы жаппай шерулер тұрғындардың пікірін түбегейлі өзгерткен сыңайлы.

Ц.Инвэнь президенттігінің бірінші төрт жылында Қытай Тайваньды әбден қыспаққа алды. Әуелі ұшақтасығыш кемелерін Тайвань бұғазынан арлы-берлі өткізіп, қыр көрсетті. Сондай-ақ қытайлық туристердің Тайваньға баруына тыйым салды.

Жалпы, Қытайдың қол ас­тында болып, олар белгілеп берген партиясы ел басқарған соң, тайваньдықтар азаттықты бір адамдай-ақ аңсады. Сон­дық­тан шығар, өз қолы өз аузы­на жете сала дамудың демо­­кратиялық жолын таңдап, Азия­дағы қуатты мемлекетке айналып шыға келді.

Қытай билігі әлі күнге дейін Тайваньды өз аймағы санайды. Сол себепті «бір ел – екі жүйе» бастамасын қолдауды көздейді. Бірақ тайваньдықтар мұндай жобаға мүлдем қарсы.

Былтыр қаңтарда Си Цзинь­пин халыққа жолдауында күн­дердің күнінде Тайваньның Қы­тайға қосылатынын айтқан. Оған қоса, қажет жағдайда қару қолдануға да құқылы екенін мәлімдеді. Қытай басшысының мұндай сөзі Тайвань тұрғын­дарының ашу-ызасын келтіріп, бірқатар қалада шеру өткен-тұғын.

Біріншіден, елде тұтас бір буын азаттық аясында өсіп шықты. Олар үшін демо­кра­тияның маңызы зор. Екін­шіден, Қытай мен Си Цзинь­пиннің түпкілікті жоспары жас мемлекеттерге оңтайлы емес. «Алып айдаһармен» көршілес жатқанда қамсыз отыруға болмайтынын Тайвань тұрғындары жақсы түсінеді.

Ендеше, халықтың таңдауы Ц.Инвэньге түскені бір нәрсені анық аңғартады. Тайвань секілді тәуелсіздіктің дәмін енді-енді сезінген елдердің тұрғындары алпауыт мемлекеттің ықпалына түсуді емес, түбегейлі азаттықты көздейді.