Алматы қаласының маңындағы аудандардың аумағында жеке тұрғын үй құрылысы қызу жүріп жатыр. Бұл үрдіс жер телімдерінің саудасын қыздырып, жобаланбаған құрылыс нысандарының көбеюіне де жол ашуда. Нәтижесінде, сатып алынған жер телімдері мен бой көтерген баспанаға қатысты дау-дамай көбейіп отыр.
Мысалға, жаңа жыл Алматы облысы, Іле ауданы Боралдай ауылдық округінің аумағында бой көтерген Жайнақ ауылының тұрғындары үшін жаппай сотқа шақырту алумен басталды. Ауыл тұрғындарының атынан бұқаралық ақпарат құралдары өкілдеріне хабарласқан заңгер Нұрлан Байғазиевтің айтуынша, Алматы облысының жер қатынастары басқармасы елді мекен аумағындағы 203 жер телімінің иесін сотқа беріп, құжаттарға берілген жекеменшік құқығын заңсыз деп тануды талап етіп отыр екен. Тұрғындар ресми мекеменің бұл талабын түсінбей, наразылық білдіруде. Өйткені тұрғындардың қолында жерге заңды иелік етуге берілген мемлекеттік акті бар, елді мекен аумағында тұрғын үй салуға рұқсат берілгені жайында да құжаттары түгел. Және баспанаға мұқтаж адамдар жер телімдерін Боралдай ауылдық округі әкімінің шешімімен жекеменшікке айналдырған тұлғалардан сатып алған. Әуелгіде аумақтағы телімдер үшін тұрғындар 1 млн теңгеден 2 млн 500 мың теңгеге дейін қолма-қол ақшаны санап берген.
Мәселеге орай облыстық басқарманың да өз уәжі бар екен. Мамандар аумақтың бас жоспарының өзгеруіне байланысты, елді мекен орналасқан жер мемлекет қажеті үшін қайтарылуы керек деп отыр. Тұрғындар мен атқарушы билік арасындағы текетіреске айналған даулы іске қатысты әділ шешімді енді сот айтуы тиіс.
Жалпы, Алматы облысының аумағында заңсыз тұрғын үй құрылысы азаймай отыр. Бұл үрдіс жыл сайын сотқа жүгінген жеке адамдардың қатарын көбейте түсуде. Мәлім болған деректерге жүгінсек, 2018 жылы Алматы облысының мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты рұқсатсыз салынған тұрғын үй құрылысын заңдастыруға қатысты жалпы саны 47 іс қарап, 11 іс бойынша оң шешім шығарыпты. Қалған 35 өтінішке орай заң талаптарының орындалмағаны анықталып, іс кері қайтарылған. Өндіріске жіберілген 1 іс тоқталып, заңсыздықтың жолы кесілген. Ал өткен 2019 жылдың 11 айы аралығында сот төрешілеріне рұқсатсыз салынған тұрғын үй құрылысын заңдастыруға қатысты 33 өтініш түскен. Зерделеуден өткеннен кейін 3 өтініш қанағаттандырылып, 30 іс бойынша тіркелген құрылысты заңдастыру болмайды деген шешім шығарылыпты.
Айтпақшы, Алматы әуежайының маңыңда болған ұшақ апатынан кейін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев аумақта салынған құрылыстардың заңдылығын тексеруге тапсырма берген болатын. Қазір Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Алматы облысының Талғар ауданына қарасты Гүлдала ауылындағы жер телімдеріне қатысты тексеру жүргізуде. Жақында тергеу жұмысының алғашқы нәтижелерін хабарлаған Премьер-Министрдің орынбасары Роман Скляр Талғар аудандық әкімдігінің қызметкерлері өз құзыретін асыра пайдаланып, халықаралық әуежай маңына үй салу үшін жер телімдерін жекешелендіруге рұқсат бергенін айтқан еді.
– 2015-2019 жылдары Алматы облысы, Талғар ауданы әкімдігінің лауазымды тұлғалары қызметтерін асыра пайдаланып, әуежайға жақын аумақтан жеке шаруашылық жүргізуге, тұрғын үй құрылысын салуға жер бергені анықталды. Ереже бойынша санитарлық қорғаныс аймағына жақын маңға қандай да бір құрылыс нысанын тұрғызуға немесе бау-бақша өсіріп, жеке саяжай салуға рұхсат жоқ, – деді Премьер-Министрдің орынбасары Роман Скляр.
Алматы облысы