Жалағаштан әскерге алынған Ернияз Сәтов көп жылдар бойы хабарсыз кеткендер қатарында саналып келген еді. Кейіннен ғана Одер өзенінен өтерде оққа ұшып, бақилық болғаны анықталған жауынгер Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылған екен, бірақ бұйырғаны «Қызыл Жұлдыз» ордені болыпты. Оның өзі де туыстарына 1991 жылы табысталған.
Ернияз Сәтовтің батыр атағына ұсынылғаны жөнінде алғаш рет осы аудандағы «Жалағаш жаршысы» газеті жазды. Мақала авторы, газет редакторы Әзиз Батырбековке хабарласып, мәселенің мән-жайына қанықтық. Әріптесіміздің сілтеуімен батырдың ағасының қызы Айжан апайды таптық.
– Бұл хабарды бізге Nur Otan партиясының облыстық филиалы мен облыстық қорғаныс істері жөніндегі департамент қызметкерлері жеткізді. Негізі әкеміз атадан үш ағайынды. Үлкені – менің әкем Тәжібай, ортаншысы Шернияз, кішісі осы – Ернияз. Ернияз ағамыздың дерегі кештеу болса да шықты, ал Шернияз хабарсыз кетті. Әкем Тәжібай оқу-ағарту саласында, ұзақ жыл партия қызметінде жемісті еңбек еткен, – дейді Айжан апай.
Ернияз Сәтов ауыл мектебін бітіріп, Қызылорда қаласында 2 жылдық курста оқыпты. 1918 жылы туған ол 21 жасында әскерге алынып, соғыс басталған соң майданда қалады. Жеңісті жақындатқан жауынгердің ерлігі туралы «Подвиг народа» және «Память народа» деп аталатын ресейлік сайттарда жазылған.
Ресейлік ақпарат құралдарында тегі Сятов деп көрсетілген жерлесіміздің 1945 жылдың 9 наурызындағы Кюстрин қаласы үшін болған шайқаста үлкен ерлік көрсеткені баяндалады. Біздің жауынгерлерге бас көтертпей қойған жау пулеметшісінің жатқан жерін анықтап, граната тастап жарып жіберген. Осы ұрыста жалғыз өзі 14 неміс сарбазы мен бір офицерінің көзін жойыпты. Взводын бастап, жау тылына өтіп, 50 фашисті тұтқындаған екен. Бір әттеген-айы, батырдың хаты да, суреті де сақталмаған.
Ерлігі елеусіз қалған батыр есімін ұлықтау бастамасы Nur Otan партиясының «Ардагерлерді ардақтайық» жобасы аясында қолға алынып отыр екен. Қоғам қайраткері Берік Әбдіғалиұлының «Ұмытылған қаһармандар» атты кітабында Ернияз Сәтов ерлігі лайықты бағаланбай қалған майдангерлердің бірі ретінде аталады. Кітапта Ернияз сияқты Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылып, бірақ әртүрлі себептермен бұл жоғары марапатты ала алмай қалған тағы 3 қызылордалық майдангер туралы дерек бар.
Ернияз Сәтовті Кеңес Одағының Батыры атағына 1368-ші атқыштар полкінің командирі, подполковник В.Куркацишвили 1945 жылдың 19 наурызында ұсыныпты. Төрт күннен кейін бұл ұсынысқа 416-ші дивизия командирі, генерал-майор Д.Сызранов қол қояды. Осы жылғы 2 сәуірде әскери кеңестің шешімі шығып, оны 5-ші армия қолбасшысы генерал-лейтенант Н.Берзарин, кеңес мүшесі, генерал-лейтенант Ф. Боков қолдарын қойып, бекітеді.
Бірақ неге екені белгісіз қандай ұрыста да қаймығып қалмай, алдыңғы шептен табылған жауынгердің ерлігі «Қызыл Жұлдыз» орденімен бағаланады.
Партия филиалының қызметкерлері Ернияз Сәтовпен қатар «Ұмытылған қаһармандар» кітабында есімдері аталатын Орда Ержанов, Пірімжар Баймаханұлы, Мұса Рыскелдиев секілді ерлер есімін мәңгі есте қалдыру мақсатында қалалық, аудандық ономастикалық комиссияларға ұсыныс енгізді.
– Ағамызға берілген «Қызыл Жұлдыз» ордені Жалағашқа жеткенде әкем бар еді, інісінің хабары шыққанына қатты қуанғанын әлі ұмытпаймын. Ал әжеміз Үмітай Шернияз бен Ерниязын өмір бойы жоқтап өтті. Алтынбек Қоразбаев айтатын «Қара кемпір» әні соғыстан кеткен ұлының хабарын үмітпен күткен күллі аналардың зар-мұңы ғой. Менің әжем де жылай-жылай екі көзден қалып, 1977 жылы 90 жасында қайтыс болды, – дейді батырдың қарындасы.
Осылайша жерлесімізге сонау 1945 жылы берілуі тиіс награданың хабары 75 жылдан кейін белгілі болып отыр. Бұл ерліктің ел жадынан ешқашан өшпейтіндігінің дәлелі болса керек.
Қызылорда