Елбасының тәжірибесі көпке үлгі

Конституциялық құрылыстың қазақстандық тәжірибесін зерттеп жүр­ген саясаткерлердің жаңа буынына, тарихшы-ғалымдар мен заң­герлерге арналған бұл кітап Тұңғыш Президенттің мерейтойы мен Қа­зақстан Конституциясының 25 жыл­дығына орай әзірленіп отыр. Кітапта Елбасының Ата Заңды дайындау мен іске асырудағы, еліміз­дің қазіргі саяси-құқықтық жүйесін құрудағы басты рөлі туралы баяндалады.

Сондай-ақ бұл еңбекте Елбасының басшылығымен ел Конституциясын жазу, елімізде конституциялық құн­дылықтарды дамыту және одан әрі бекіту процесі жан-жақты сипат­талған. Өз кезегінде, Елбасының серік­тестері Тұңғыш Президенттің же­тек­шілігімен жаңа қазақстандық мем­лекеттілікті нығайту жолындағы тарихи кезеңдер мен жетістіктер туралы ой бөлісіпті. Сонымен қатар кітапта Елбасының сөйлеген сөздері, конституциялық саясаттың негізгі бағыттары талқыланған мемлекеттік органдардың отырыстарынан және өзге де дискуссиялық алаңдардан жи­нақталған тәжірибелік материалдар да қамтылған.

Таныстырылымға Президент Әкім­шілігінің, Жоғары сот кеңесінің, Мем­лекеттік қызмет істері агенттігінің, Әділет министрлігінің, Нұрсұлтан Назарбаев Қорының басшылары, Кон­ституциялық Кеңестің құрамы, Парламент депутаттары, Nur Otan пар­тиясының жауапты қызметкерлері, еліміздің беделді жоғары оқу орын­дарының ректорлары, танымал ға­лымдар мен шетелдік сарапшылар қатысты.

Кітаптың онлайн-таныстырылымын ашқан Конституциялық Кеңестің төрағасы Қайрат Мәми 1995 жылы жаңа Конституцияны әзірлеу туралы шешім қабылдау елдің Тұңғыш Президентінің батыл қадамдарының бірі болғанын атап өтті. Кейіннен 30 тамызда өткен референдумда Конституцияның мақұлдануы оған жоғары легитимділік берді.

– Алдымызда маңызы зор мерекелер келе жатыр. Биыл астана күні Тәуелсіз Қазақстанның және оның әсем елордасының негізін қалаушы Тұң­ғыш Президент Нұрсұлтан Әбіш­ұлы Назарбаевтың мерейтойымен сәйкес келіп отыр. Сондай-ақ биыл Кон­ституцияның 25 жылдығы. Елорда мен Ата Заңның дамуы бір-бірімен тығыз байланысты. Конституцияны жазу, оны жүзеге асыру, елорданы әлемнің көрікті қалаларының біріне айналдыру процестері Елба­сының тікелей басшылығымен жүзеге асты. Осы оқиғаларға арнап Конституциялық Кеңес Тұңғыш Президенттің Тәуелсіз Қазақстанның конституциялық құрылысындағы рөлін жан-жақты сипаттайтын кітапты дайындады, – деді Қ.Мәми.

Таныстырылым барысында автор­лық ұжымның өкілдері саналатын Нұрсұлтан Назарбаев Қоры атқарушы директорының орынбасары Игорь Рогов, Конституциялық Кеңестің мү­­шесі Виктор Малиновский және Қазақ гуманитарлық-заң университеті (КАЗГЮУ) Құқықтық саясат және кон­ституциялық заңнама ҒЗИ директоры Сергей Ударцев сөз сөйледі.

Өз сөзінде И.Рогов еліміздегі кон­ституциялық құрылыстың жаңаша тарихы қазіргі Қазақстанның және оның саяси-құқықтық жүйесінің негізін қалаушысы Нұрсұлтан Назарбаевтың атымен тығыз байланысты екенін жет­кізді. Оның айтуын­ша, шетелдік тәжірибені және озық құқықтық технологияларды пайдалана отырып, отандық заңгерлердің жетістіктеріне сүйенген Елбасы, бір жағынан, халықаралық стандарттарға жауап беретін, ал екінші жағынан, тәуелсіз, тиімді жұмыс істей­тін нағыз қазақстандық құқықтық жүйені құрды.

– Менің ойымша, бұл кітапты шығару дұрыс әрі уақтылы шешім болды. Қазақстанның тарихы біздің көз алдымызда қалыптасты. Осы үрдіске қатысқан, ұлы шешімдер қабылдаған адамдардың пікірінің болуы өте маңызды. Авторлардың бірі ретінде кітаптың мазмұнын тілге тиек еткенім дұрыс болмас. Еліміздің заңнамалық тарихына қызыққан оқырман өзі-ақ оқып алады деген сенімдемін. Ал көршілес Ресей мемлекетінің заңгерлері болса, Қазақстанды құқықтық құрылыс саласында көшбасшы деп есептейді.Елімізде Президент жанынан құ­рылған Құ­қықтық саясат жөніндегі кеңес жұ­мыс істеп келеді. Елбасы барлық ха­лықаралық стандарттарға сай келетін құқықтық жүйені құрды. Сондықтан Қазақстандағы құқықтық және Кон­ституциялық жүйенің құрылуы Елба­сының есімімен тығыз байланысты. Кітаптың тұсаукесері құтты болсын, оқырманы көп болсын, – деді И.Рогов.

Бұл кітап Қазақстанда ғана емес, шет мемлекеттерде де қызығушылық танытып отыр. Мәселен, халықаралық сарапшы, Грузияның Конституциялық Сотының бұрынғы төрағасы, Әділет министрі Георгий Папуашвили кітапқа жоғары баға берді.

– Грузияның Конституциялық Сотының төрағасы, кейін Еуропа ке­ңесі венециялық комиссиясының мүшесі лауазымдарын атқарып жүр­ген кезімде қызмет бабына байланысты халықаралық конференциялар мен кездесулерге жиі қатысып тұрдым. 2017 жылы венециялық ко­миссиясының мүшесі ретінде Қазақ­стан Конституциясын реформалау жұмысына сарапшы ретінде қатысып, Үкімет пен Парламент Сенатына және Мәжіліске ауқымды құзырет беру, Сот билігін жетілдіру, Конституциялық Кеңестің рөлі мәселелері қаралған еді. Сол кезде венециялық комиссия Қазақстан Конституциясын реформалау жұмысына өте жоғары баға берді. Себебі реформа кезінде жасалған әр қадам, қабылданған әр шешім Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев­тың көрегендігінің жемісі екені айқын аңғарылып тұрды, – деді Г.Па­пуашвили.

Таныстырылмда өз ойын Консти­туциялық кеңестің мүшесі Виктор Малиновский де білдірді. Оның айтуынша, Қазақстан Конституцияның әзірленуі мен қолданысқа енуіндегі шешуші рөл Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа тиесілі.

Нұрсұлтан Назарбаевтың көре­гендігі мен көшбасшылық қасие­тінінің арқасында Қазақстанда кон­ституциялық үрдісті жүзеге асыра алатын жүйелі жұмыс қалыптасты. Республикалық референдумда Қа­зақстан Конституциясының қабыл­дануы арқылы Елбасы халқымызды түрлі келеңсіздіктен қорғай алатын тағдыршешті шешім жасады. Тұңғыш Президентіміз өзінің шешімдері мен бастамалары арқылы Қазақстаның Конституциясына деген адалдығы мен жанашырлығын танытып келеді, деді В.Малиновский.

Таныстырылымға қатысушылар Тұңғыш Президенттің қызметі қа­зақстандық конституционализмнің барлық құрамдас институттарында ерекше маңызға ие деген ортақ пікірге келді. Яғни Елбасының ұс­тан­ған Стратегиясы Қазақстанды демо­кратиялық және құқықтық мемлекет ретінде бекітуге бағытталған.

Көпшілік оқырман бұл еңбекпен еліміздің кітапханаларында, сондай-ақ Конституциялық Кеңес және Нұрсұлтан Назарбаев Қорының ресми сайттарында таныса алады.