Салаға оңтайландыру жүргізіледі

– Серік Маратұлы, бүгінгі күні әлемді алаңдатып отырған пандемия қазақ спортына қалай әсер етуде және аталған саланы алда қандай өзгерістер күтіп тұр?

– Әрине, пандемия әлемдік эконо­мика­ның барлық саласына салқынын тигізді. Коронавирустық инфекцияның алдын алу мақсатында Халықаралық Олимпиада комитеті, Жапония үкіметі және Токио-2020 Ұйымдастыру комитетінің бірлескен ше­ші­мімен Олимпия ойындары келесі жыл­ға шегерілді. Сонымен қатар бірнеше халық­аралық жарыс өткізілмей қалды.

Қазіргі кезде алдымызда тұрған ең бас­ты мәселе – бұқаралық спортты дамыту. Біздің министрлік Мемлекет басшысының Жолдауында айтылған тапсырмаларды орындау мақсатында: Дене шынықтыру мен бұқаралық спортты дамыту жөнінде 2020-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарды әзірлеп, бекітті. Бұл жоспар 31-тармақ­тан және 5 негізгі бағыттан тұрады. Бұл ба­ғыттар: нормативтік-құқықтық қамта­масыз ету; мектептік һәм студенттік спорт; спорт­тық жүйелерді кеңейту; СӨС насихат­тау жә­не тарату; спорттық-бұқаралық іс-ша­ралар.

Жоғарыдағы жоспар саламатты өмір сал­тын насихаттауды көздейді. Сонымен қатар қоғам өміріне дене шынықтыру мен спортты енгізу; бұқараның дене шынық­тырумен айналысуы және саламатты өмір салтына ұмтылысын қалыптастыру; халық­тың барлық жас санаттары арасында дене шынықтыру мен бұқаралық спортты дамыту; балаларға арналан спорттық инфра­құрылымға қол жеткізу, т.б. іс-шараларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Бұқаралық спортты дамыту, сондай-ақ дене шынықтыру мен кәсіби спортпен шұғылданатындардың санын арттыру мақ­сатында жасалып отырған кешенді жос­парда бұқаралық спорт бойынша заң жобасын қолданысқа енгізу көзделген. Жеке­лей айтар болсақ, дене шынықтыру мен спорт бойынша сабақтан тыс пәндер өткізгені үшін мұғалімдерге қосымша ақы төлеу; білім берудің барлық деңгейлі дене тәрбиесі сабақтарында ұлттық спорт түр­лерін міндетті компонент ретінде оқыту; бұқараны спорт нұсқаушыларымен қам­тамасыз ету; өңірлерде дәрігерлік дене шынық­тыру диспансерлердің жұмысын ұйымдастыру көзделеді.

Аталған құжат негізінде барлық жас санат­тары дене шынықтырумен жүйелі түрде айналысатын болулары керек. Яғни жос­пар бойын­ша 2025 жылға қарай барлық тұр­ғынның кемінде 40%-ы немесе 7,5 млн адам бұқаралық спортпен шұғыл­дануы қажет. Бұл көрсеткіш 2019 жылы 30,6%-ды немесе 5,7 млн адамды құра­ғанын ескерсек, жоғарыдағы өсім 1,8 млн-ға көбейтілмек. Қазіргі таңда бұл құжат Пар­ламент Мәжілісінің қарауында жатыр.

– Президент Жолдауында экономи­ка­ның барлық саласын реформалау қа­жет екені айтылды. Бұл науқан еліміз спор­тына қалай әсер етуде?

– Әрине, бұл науқаннан қазақ спорты тыс қалмайды. Орын алған экономикалық жағдайда шығындарды қысқарту мәселесі күн тәртібіне шықты. Мемлекет басшысы бюджет шығындарын азайту мақсатында бірнеше рет мемлекеттік аппарат пен квази­мемл­екеттік секторды қысқарту қажеттілігін атап айтқаны белгілі.

Бұрындары біздің министрлік рес­пуб­­ли­калық Олимпиадалық даярлау орта­лықтарының сақталып қалуын, олардың қысқартуға ұшырамау мәселесін қозғап, жыл сайын Үкіметке бірнеше дүркін негіз­деулер жасайтын еді. Өкінішке қарай, биыл тек біздің ғана емес, бүкіл әлемнің жоспары түгелдей дерлік өзгерді. Коронавирус індеті өміріміздің барлық саласына әсер етіп, жаңа форматта жұмыс істеуге итермеледі. Енді еліміздің дене шынықтыру және спорт саласы осы жаңа өзгерістерге сай жұмыс істеуі тиіс.

– Алда спорт саласын қандай өзгеріс­тер күтіп тұр?

– Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасын орындау мақсатында минис­трлік республикалық Олимпиадалық даяр­лау орталықтарының жұмысын оңтай­лан­дыруды қолға алады. Осылайша, бүгінгі таңда жұмыс істеп тұрған 9 орталық 3 ор­талық болып біріктіріледі.

Атап айтқанда, біріншісі – Щучинск қала­сындағы Олимпиадалық даярлау орталығы. Бұл теңдессіз спорттық нысанда шаңғы-биат­лон трассасы, 3000 орынға арнал­ған шаңғы стадионы, шаңғымен секіру трамплиндері, дәрігерлік орталық, 200 адам­ға шақталған 4 жұлдызды қонақүй, дайын­дық залы, бокс, ауыр атлетика, ойын залы мен бассейн бар.

Екіншісі – Нұр-Сұлтан қаласындағы Олимпиадалық даярлау орталығы. Елордада еліміздің спорттық әлеуеті шоғырланған, сонымен қатар бұл жерде халықаралық талаптарға сай келетін велотрек бар. Дәл осы спорт нысаны жанынан орталық ашу жоспарлануда. Велотрек – көпфункциялы спорттық объект. Оны бокс рингіне, дзюдо татамиі, гимнастикалық кілем, баскетбол не волейбол алаңына айналдыруға бола­ды. Сонымен қатар Нұр-Сұлтан қала­сында жеңіл атлетика манежі салынады. Бұл нысан Дүниежүзілік жеңіл атлетика ассоциациясының барлық талабына сай болады. Жуық арада бұл объект те аталған орталықтың басқаруына берілуі мүмкін.

Үшіншісі – Алматы қаласындағы Олимпиадалық даярлау орталығы. Өйткені, бұл қала – еліміздегі ең ірі мегаполис. Сондықтан оңтүстік астанада спорттық оқу-жаттығу жиындары көп өтеді. Айта кетсек, Алматы облысында Олимпиадалық даярлау базасы салынып жатыр, болашақта оны Олимпиадалық даярлау орталығының қарамағына береміз деген жоспар бар.

– Жоғарыдағы оңтайландыруға ұшы­раған орталықтардың мамандары жұ­мыссыз қалып қоймай ма?

– Олай болмайды. Бірден айта кетейін, спортшылар мен жаттықтырушылар оңтай­ландыруға ұшырамайды. Әкімшілік-басқару персоналы орталықтандыру жүйесі бойынша қысқартылады. Осылайша, орталықтарды біріктіру арқылы 125 штаттық бірлікті қыс­қартуды жоспарлап отырмыз.

– Үнемделген қаражат қайда жұм­салады?

– Шамамен үнемдеу қаржысы жылдық есеп бойынша 500 млн теңгені құрап отыр. Яғни әкімшілік-басқару персоналдарын оңтайландырудан үнемделген бұл қаражат спортшыларды даярлауға, спорттық-бұқа­ралық шаралардың күнтізбесін кеңе­йтуге, жабдықтар сатып алуға, жалпы материал­дық-техникалық базаны жақсартуға жұм­салады. Ел Президентінің тапсырмасы ая­сында орталықтарды оңтайландыру арқы­лы ұлттық құрама командалардың құрамына мықты спорттық резервті дайындап, болашақ Олимпиада чемпиондарын шығара аламыз.

Әңгімелескен

Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ,

«Egemen Qazaqstan»