• RUB:
    5.06
  • USD:
    508.05
  • EUR:
    534.82
Басты сайтқа өту
Тарих 28 Мамыр, 2021

Алаштанушылар бас қосты

570 рет
көрсетілді

Қостанайда «Алаш тарихынан тағылым: Әлихан Бөкейхан және Тобыл-Торғай өңірі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні қарсаңында ZOOM платформасында өткен жиынды А.Байтұрсынұлы атындағы өңірлік университеттің «Рухани жаңғыру» кеңсесі ұйымдастырды. Басқосуға Дихан Қамзабекұлы, Айгүл Ісмақова, Сұлтан Хан Жүсіп, Зиябек Қабылдинов сынды белгілі алаштанушы ғалымдар қатысты.

– Дөңгелек үстелде Әли­хан Бөкейхан туралы бір­сыпыра тың мағлұмат-дерек­тер, ғылыми пайымдар мен пі­кірлер айтылды. Алаш кө­семі, біріншіден, Торғай облысы Қостанай уезінің Ре­сей құрамына өтіп кетуіне жол бермей, Қазақстанның аума­ғында қалуына өлшеусіз ең­бек сіңірген қайраткер.

Мұны отырыс барысында белгілі әли­хантанушы Сұлтан Хан Ақ­құлұлы нақты бұлтартпас де­ректермен не­гіздей отырып баян­дап берді. Ол кісінің айтуынша, Керен­скийдің уақытша үкіметі Әли­ханды Торғай облы­сының комиссары етеді. Өйткені бұл жақта жағдай өте күрделі еді. Себебі ішкі Ре­сейден толассыз ағылып келіп, осында ор­нығып қалып жатқан қоныс аударушылардың үлес салмағы артып бара жатты. Сол кезде Әлихан осы жерге комиссар болып келіп, ата қонысын тастап кеткен қазақ­тарды мекеніне қайтарып, тепе-теңдікті жөнге келтіреді. Екінші, Әлихан Бө­кейхан бұдан бұрын Тобыл экспедициясы мен Щербинаның экспедициясына қатысады. Сол экспедициялардың нәтижесінде Қазақ даласында тұңғыш рет жер алудың заңдық негіздемесі жасалады. Бұрын қоныс аударушылар өзіне ұнаған жерді жалға алған, қулық-сұмдықпен, тіпті әлі жетсе тартып алып отыр­ған ғой. Үкімет осы экспедиция жұмы­сының нәтижесінде қазақ­тар­ды жермен қамтамасыз ету жөнінде норма белгілейді. Ол норма бүгінгі жеріміздің сақ­талып қалуына әсер етеді. Сол кезде «Норма земельного поль­зования Торгайской области» деген кітап та шығады. Щер­бина экспедициясының нә­тижесінде әр болыстың жері белгіленіп, аумақтық шекара айқындалады, – деді Қостанай өңірлік университеті «Рухани жаңғыру» кеңсесінің жетекшісі Алмасбек Әбсадық.