Бизнестегі бұрымдылар бәсекеге қабілетті

Әйелдердің кәсіпкерлік қыз­метке араласуы оларды жұ­мыспен қамтып қана қой­май, қоғамдық жағдайын жақсар­тады, тұлғалық тұрғыдан дамытады. Ең бастысы, жоғары кө­лемде табыс табуға жол аша­д­ы. Осы орайда, мына бір ста­тис­тикалық дерекке назар аудар­ған жөн. Халықаралық еңбек ұйымы бюросы 70-тей ел­дің кәсіпорындарын зерттеу не­гі­зінде «Бизнестегі және менедж­менттегі әйелдер» тақырыбында баяндама әзірлеген екен. Зерттеу ісіне қатысқан респонденттердің 57 пайыздан астамы гендерлік саясат табыстың 5 пайыздан 20 пайызға дейінгі өсіміне әсер еткенін көрсеткен. Қазақстан да бұл тұрғыда әлемдік үрдістерден қалыс қалған емес. Ұлттық экономика министрлігінің ресми мәліметіне сүйенсек, шағын және орта бизнестегі әйелдердің үлесі соңғы 5 жылда шамамен 43-44 пайызды құрап отыр және бұл цифр тұрақты түрде сақталуда.

– Біздің ел әйелдердің бизнес­ке араласуын еңбек нарығы мен іскерлік белсенділіктің оң факторы ретінде одан әрі да­мытуға дайын. Бұл ретте, бүгінгі таңда Қазақстанда көрсетілетін мем­лекеттік қолдау шаралары кең ауқымға ие. Алайда әйелдердің кәсіп­керлік бастамасын дамыту үшін нақты гендерлік бағдар­ланған құралдар қажет. Әйтпесе, әйелдердің шығармашылық ойлау қабілетінің жоғары, жарқын бастамаларды жүзеге асыру үшін үлкен әлеуетке ие екені белгілі. Десе де, олардың бизнеспен айналысуына кедергі келтіре­тін жағдайлар да жоқ емес. Бұл тәжі­­рибенің жетіспеушілігі, бас­тапқы қаражаттың жоқтығы, өз ісін құрудағы мүмкіндіктер ту­ра­лы ақпараттың аздығы. Әйел­дер табиғат дарытқан мық­ты қабілетке ие бола тұра, от­ба­сылық міндеттерден аса ал­май, ұзақ уақыт бойы өз білік­т­ілі­гін, іскерлік қасиетінің дең­­гейін, нарық конъюктурасын қадағалауды жоғалтады. Біз­дің ортақ міндетіміз – оларды қолдау. Бұл ретте оқыту, қай­та бейіндеу, біліктілігін арт­тыру­дың тиімділігі жоғары бол­мақ, – дейді Ұлттық экономика ми­нистрі Әсет Ерғалиев.

Бизнесті қолдаудың мем­ле­кеттік бағдарламаларын мо­ни­то­рингілеу гендерлік па­ри­тет­тің өзінде мемлекеттен қаржылай қолдау алған әйел кәсіпкерлердің үлесі 32 пайызды құрайтынын көрсеткен. Бұл – жеңілдікпен банктен кредит алу және гранттарға қол жеткізу. Қаражатсыз қолдау жасалатын жобалардың жартысына жуығы, яғни 45 пайызы әйелдердің жо­басы екен. Осы орайда, ел Үкіметі 2015 жылғы сәуірден бастап, Еуропалық қайта құру және даму банкімен (ЕҚДБ) бір­­лесіп, «Бизнестегі әйелдер» бағ­­дарламасын іске асырып жат­­қанын атап өткен жөн. Қазақ­­стандық кәсіпорындар шетелдік сарапшыларды қоса алғанда, консультанттарды тарту бо­йынша шығындардың бір бөлігін өтеуге мемлекеттік гранттар алады.

Бүгінгі таңда министрлік пен ЕҚДБ арасындағы ынты­мақтастық шеңберінде 300-ге жуық кәсіпкер әйел жергілікті консультанттардан кеңес алып, 35,9 млрд теңге көлемінде 21,9 мың кредит берілген. Өткен жылғы қазанда ЕҚДБ-мен «Биз­нестегі әйелдер» бағ­дар­ла­ма­сын 2025 жылға дейін ұзар­ту туралы қосымша келі­сім­г­е қол қойылды. Шешім бағ­дар­лама компоненттеріне сұ­раныстың жоғары екеніне бай­ланысты қабылданғаны анық. Бағдарлама гранттардан бөлек, консультанттарды тартуды, қар­­­жыландыруға қол жеткізуді, тәлім­­герлікті, коучинг пен тре­нингтерді ұсынады.

– «Бизнес-линзалар» атты бизнесті диагностикалаудың тегін онлайн құралы әйелдерге кез келген уақытта бизнестің жай-күйіне жедел талдау жа­сауға және өз кәсіпорнының өсу мүмкіндігін анықтауға көмек­теседі. Елбасының тапсырмасына сәйкес, бұл бағыттағы жұ­мыс жалғасуда. Nur Otan пар­тиясының «Өзгерістер жолы: әркімге лайықты өмір!» сай­лауалды бағдарламасын орын­дау жөніндегі жол картасы шеңберінде әйелдер кәсіп­кер­лігін дамыту орталықтарын құру қарастырылған. Қысқа мерзімді келешекте министрлік «Атамекен» палатасымен бір­лесіп, құрылатын орталықтар алаңында іске асырылатын әйелдер кәсіпкерлігін дамыту жөніндегі жаңа тиімді шараларды пысықтайтын болады. Орталықтар әйелдердің бас­тамаларын ақпараттық және консультациялық қолдаудың әрі әйелдердің кәсіпкерлік әлеуетін іске асырудың тиімді көзі болуы тиіс, – дейді министр.