Азаттықтың айбарын асырып, егемендіктің еңсесін тіктеп тұрған қасиетті үштағанымыз бар. Мемлекеттік Елтаңба, Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Гимн. Ұлт болып ұмтылған Мәңгілік Елдің, тәу етер тәуелсіздігіміздің мәңгі өшпес рәміздері осылар. Қилы заманда басы бірікпей, бостандығынан айырылып, жүздеген жыл бодандықтың бұғауынан босамай кеткен бабалар арманы, аналардың ақ тілегі – азаттық еді. Өткен ғасырдың соңында өзегі талып, өз еркіндігіне жеткен халқымыздың басты бақыты осы үш рәмізден айқын көрініс тауып тұр.
Алайда осыны бәріміз бірдей түсіне де, түйсіне де қоймағанымыз анық. Себебі кейде көшеде, қоғамдық көлікте келе жатып, табан астында жалтырап жатқан монетаға көз түседі. Әдетте соны иіліп көтеруге иліге алмай жатамыз. Әсіресе 1 не болмаса 5 теңгелік монетаны таптатпауға табандылығымыз жетпей қалады. Ол-ол ма, қалтамыздың тесігінен түсіп, һәм абайсыз ашқанда әмиянымыздан сыңғырлап төгіліп жатса да қолымызды бір сілтеп, құтылуға асығатындарымыз да бар. Сатушының алдына уыстап тастай салып, «тиын көбейіп кетті» дейміз. Әрине, қағаз ақшадан құтылуға асықпайтынымыз, аяқастында жатса айналып өтпейтініміз анық. Сонда біз әлгі ақша мен монетаның құнына ғана мән беретін болып тұрмыз ғой. «Монетаның екі жағы барын» ескермейтініміз неліктен? 1 теңгелік монетаның сыртында не бейнеленген? Елтаңба! Елдігіміз бен еркіндігіміздің, бостандығымыздың белгісіне айналған Елтаңба. Асыл сүйек арғы аталарымыз көре алмай арманда кеткен Елтаңба! Табан астында тапталып жатқан монетаны көргенде осыны неге ойға алмасқа?!
Жалғыз Елтаңба ғана емес, өз алдына тәуелсіз ел екенімізді әлемге әйгілеп тұрған Ту мен Гимніміз тағы бар. Себебі елтаңбасы, туы, гимні жоқ егемен ел болмайды. Бір кездері, Азаттықтың сібірлеп атқан ақ таңында бодандықтан босап, бостандыққа ұмтылған жас мемлекеттің жарқын бейнесін, өткені мен келешегін осы Мемлекеттік рәміздер айқындап шыға келіп еді. Есте жоқ ескі замандардың таңбалы тарихынан тамыр тартқан ел екенімізге осы қастерлі нышандар дәлел. Бұл туралы Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев бір сөзінде «Мемлекеттік рәміздер – бұл біздің мемлекетіміздің, біздің егемендігіміздің берік негізінің бірі. Олар тәуелсіздіктің қасиетті біріктіруші образын білдіреді», деген болатын.
Иә, осыдан тұп-тура 29 жыл бұрын Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы туралы», «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы туралы» және «Қазақстан Республикасы Мемлекеттік әнұранының музыкалық редакциясы туралы» заңдарға қол қойған еді. Содан бері үш онжылдыққа жуық уақыт өтіпті. Кейін 2007 жылғы 4 маусымда «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы» заң қабылданды. Міне, содан бері 4 маусым Қазақстанда Мемлекеттік рәміздер күні ретінде мерекеленіп келеді.
Әлбетте, елдік пен ерліктің, бірлік пен ынтымақтың жарқын бейнесіне айналған Мемлекеттік рәміздеріміз жоқтан пайда бола салмағаны анық. Олардың да өз тарихы мен авторлары бар. Егемендіктің үш ерекше белгісін айқындап алу мақсатында 1992 жылы Жоғарғы Кеңес Төралқасы арнайы жұмыс тобын құрып, шығармашылық комиссия тағайындалған. Оның құрамына елге танымал қоғам қайраткерлері, білімді де білікті мамандар енгізілген.
Ең бастысы, өздеріне тапсырылған тарихи міндетті аға буын абыроймен атқарды. Мемлекеттік рәміздердің үлгісіне қатысты ел көлемінде жарияланған конкурстың ауқымы тым кең еді. Өткен күндердің өшпес дерегіне сенсек, сол байқауға орай қабылдау комиссиясына Елтаңбаның – 245, Гимннің – 750, Тудың 1 200 нұсқасы келіп түсіпті. Таңдау оңай болмағанын осы сандардың өзі-ақ аңғартып тұр. Жалпы саны 2195 үлгінің арасынан ұлттың ұстынына, жас мемлекеттің келешек келбетіне айналатын небәрі үш-ақ нұсқаны тап басып таңдауға қаншама күш-жігер жұмсалды десеңізші!
Сол байқаудың ел жұртшылығы тағатсыздана күткен нәтижесі бүгінде баршаға аян. Ортақ тоқтамға келген комиссия мүшелері Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Шәкен Ниязбековтің нұсқасын құп көріп, ол ұсынған үлгі Мемлекеттік Ту болып бекітілді. Елтаңба бойынша белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлихановтың туындылары көптің көңілінен шықты. Қазақстанның Мемлекеттік Туы мен Мемлекеттік Елтаңбасының эталондары ел Президентінің Резиденциясында сақталып келеді.
Азат елдің алғашқы Гимні әуелде әйгілі композиторларымыз Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский және Латиф Хамидидің әуені мен атақты ақындарымыз Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырза-Әлі, Тұманбай Молдағалиев және Жадыра Дәрібаеваның мәтініне жазылған еді. Кейін Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2006 жылы 6 қаңтарда Парламент халқымызға кеңінен танымал «Менің Қазақстаным» әнін жаңа Гимн ретінде бекітті. Бүгін қолымызды жүрек тұсына қойып шырқап жүрген бұл Гимн 2006 жылы 11 қаңтарда Тұңғыш Президентіміздің салтанатты ұлықтау рәсімінде орындалған болатын. Әннің авторы – Шәмші Қалдаяқов. Мәтінін жазғандар – Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев.
Осы үш қасиетті рәмізімізді бүгінде Қазақстан халқы ғана емес, Мемлекеттік Туымыз желбіреп, Мемлекеттік Гимніміз шырқалған, Мемлекеттік Елтаңбамыз қастерленген іс-шаралар, халықаралық спорттық жарыстар арқылы дүниежүзі таниды десек, артық айтпаспыз. Мәселен, күні кеше бокстан Азия чемпионатында Қазақстанның қыздар құрамасы сегіз бірдей алтын медальды қанжығалап қана қоймай, көк байрағымызды сегіз мәрте көкке көтертіп, әнұранымызды да сегіз мәрте әуелете шырқатты. Мемлекеттік рәміздеріміз осылайша әлем жұртшылығына кеңінен танылып, тәуелсіз Қазақ елінің абырой-даңқы асып тұр.
Өткен жылы осы қастерлі күн қарсаңында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Twitter-дегі жеке парақшасында «Елтаңба, Ту, Әнұран – тәуелсіздігіміздің басты құндылықтарының көрінісі, бейбітшіліктің, бірлік пен келісімнің, өсіп-өркендеудің белгісі. Біз халқымыздың мүддесін қорғайтын күшті, беделді мемлекет құру жолында биік белестерге бірге жетеміз», деп жазды. Әрине осы қасиетті рәміздерімізді Құрандай қастерлеумен қатар, көзіміздің қарашығындай қорғай да білуіміз керек. Оның да өз жөні мен заңды жолы бар.
Дейтұрғанмен, рәміздерімізді құрметтеу кезінде білместікпен жаңсақ басып жататын сәттеріміз де бар. Мәселен, бірер жыл бұрын Туымызды балконға ілемін деп сынға қалған отандастарымыз болып еді. Осыны назарға алған ел Президенті «Парламенттің бірқатар депутаты мен патриот азаматтардың еліміздің Мемлекеттік рәміздерін, атап айтқанда, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туын кеңінен қолдану туралы ұсынысын қолдаймын. Қолданыстағы заңнамада Туымызды пайдалануға қатысты шектеулер бар. Мысалы, пәтерлердің балконына немесе үйлердің қабырғасына Ту ілуге тыйым салынған. Заңнамалық және нормативтік актілерді, ең алдымен, Мемлекеттік рәміздерді пайдалану қағидаларын қайта қарау қажет», деп осы маңызды мәселеге назар аударған болатын.
«Көш жүре түзеледі» деген осы. Мемлекеттік рәміздерді қастерлеу мәдениеті де осылайша қалыптасып, дамып келеді. Ең бастысы – Мәңгілік Ел болу мұратын көздеген халқымыздың рухын асқақтатып тұрған Елтаңбамыз әрдайым жұлдыздай жарқырап, Туымыз сан биікте жанарларды жаулай желбіреп, Гимніміз талай алқалы жиын мен әлемдік додаларда әуелете шырқала бергей!