• RUB:
    5.11
  • USD:
    523.86
  • EUR:
    544.34
Басты сайтқа өту
Өнер 26 Сәуір, 2022

Бекежан болмыс

524 рет
көрсетілді

Кейде адамның тағдыры өз есімімен сәйкес келеді. Әрине, ол – сирек кездесетін құбылыс. Мыңдарға бұйырар бақ. Әйтпесе, талай дүр есімді иеленгенмен, иленіп жүргендер қаншама?! Біздің кейіпкеріміздің атын кім қойса да, аузы дуалы адам қойған. Асылболат десе, асыл болат. Жә, сөзді көп созбайық. Ендігі әңгіме – Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, арқалы актер, әнші, суретші Асылболат Смағұловтың «Бекежан» рөлі жайында. Кезінде осы рөліне атақты актер Кәукен Кенжетаев: «Низкий поклон и огромная благодарность молодому актеру воплотившего, в реальность роль Бекежана» деп тәнті болыпты.

Бала күнінен театр өнерін жа­ны сүйген талапты жас 1969 жылы Құрманғазы атындағы консер­ваторияның театр бөліміне оқуға түсіп, Қазақстанның халық әртісі Хадиша Бөкееваның шеберлік сыныбына қабылданды. Төрт жыл бойы білікті маманнан тәлім алды. Әне-міне дегенше, оқу да тәмамдалуға жақын. Жас актерге Атырау театрынан ұсыныс түседі. Пәтердің де дайын екендігін айтады. Бірақ ол жаңадан ашылған Арқалықтағы жаңа театрға ба­ру­ға бел байлайды. Торғай облысы енді ашылған кез. Жан-жақтан жи­налған жалынды жастар. Қазақ руханиятының қамқоры Өзбекәлі Жәнібеков іргесін қалаған өнер ордасының аты лезде тарады. Бірінен-бірі өткен талантты жас актерлер легі келді. Бүгінде театр өнерінің тарландарына айналған Мейірман Нұрекеев, Жанат Хад­жиев, Шолпан Байғабылова се­кілді дарындардың алғашқы өнер жолы сонда басталды. Солардың ара­сында алмас қылыштай жар­қылдап Асылболат аға жүрді. Онда дарынды актердің даралығы бірден байқалды. Жаңа театрдың шымылдығы заңғар жазушы Мұхтар Әуезовтің «Айман - Шол­пан» пьесасымен түрілді. Онда жас актер Әлібектің рөлін ойнап, жұрт­шылықтың ықыласына бөленді. Арқалық театрында он жылға жуық талмай еңбек етті. Есімі елге танылды. Облыс бас­шысы Еркін Әуелбековтің өзі жақсы көрді. Торғай елі жалынды жасты қыранша түлетті. Облыс жабылғасын Серке Қожамқұлов атындағы театр ұжымы толық­тай Жезқазғанға көшті. Біздің кейіпкеріміз де сол театрмен Қаныш Сәтбаевтың ізі қалған ша­һарға қоныс аударды.

Жезқазғанда да аталған өнер ордасының туы биік болды. Да­рынды режиссер Жанат Хаджиев сахналаған көрнекті қаламгер Ға­бит Мүсіреповтің «Қыз Жібек» спектаклін жұртшылық жоғары бағалады. Бірде театр ұжымы гастрольдік сапармен Алматыға барады. Бес-алты қойылым ұсы­нады. Солардың көбінде бас ке­йіпкерлерді Асылболат Смағұлов ойнады. Әсіресе «Қыз Жібек» қойылымын көрген көрермендер актерлер өнеріне риза болды. Ұзақ уақыт қол шапалақтап құрмет көрсетеді. Залдың бәрі де «Браво, Бекежан!» деп шулап кетеді. Шын мәнінде, бұл бейне арқалы актердің өнердегі бағын ашты. Оң жамбасына дәл келген рөл болды. Сол кезде Кәукен Кенжетаев сахнаға шығып, жоғарыда кел­тірген пікірін айтқан екен. Бір ғана Бекежан рөлімен Смағұлов Алма­тыдағы театр тарландарын мойындатты.

Осыдан біраз жыл бұрын ме­це­наттардың республикалық «Тар­лан» сыйлығына ұсынылған кез­де, көрнекті театр сыншысы Әшірбек Сығай: «Асылболат «Тарлан» сыйлығын алса да – тарлан, алмаса да – тарлан». Өнер жолында сахналық һәм экрандық тұлғаларды сомдауда аса талантты екендігін үнемі дәлелдеп келе жатқан ұшқынды актер. Операда Бекежанды Кәукен Кенжетаев, кинода Асанәлі Әшімов қалай сомдаса, драмадағы Асылболат­тың Бекежанынан әлі ешкім аса алған жоқ. Образ психологиясын тереңдей ұғынып, кейіпкер мі­нез-құлқының нәзік иірімдерін мөлдірете аша білер арқалы сурет­кердің шығармашылық орны бө­лек» деп лайықты бағасын берген.

Талантты актер 1998 жылы Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ драма театрына қызметке орналасып, біртуар режиссер Әзірбайжан Мәмбетовпен жолы тоғысты. Әзекең елордалық театр сахнасында «Қыз Жібекті» қойып, Бекежан рөлін Асылболатқа ойнатады. Содан соң сахнада Балуан шолақты сомдады. Басқа да рөл­дерді бейнеледі.

Асылболат аға − сегіз қырлы, бір сырлы азамат. Қасиетті домбыраны пір тұтады. Кей-кейде кө­кірегі мұңға толғанда Абай ән­дерін шырқайды. «Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен бір жұм­­бақ адаммын, оны да ойла. Соқ­тықпалы соқпақсыз жерде өстім. Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма!» деп хакім атамыз секілді күңіренеді. Гитара мен баянды да бұлбұлша құйқылжыта­ды. Бірқатар көркем фильмге түсті. Суретті де келістіріп салады. Ға­жайып сыр тұнған карти­налары кәсіби қылқалам шеберінен еш кем емес. Туындыларынан өзі­нің табиғаты көрініп тұрады. Мен ол кісіні көрген сайын ойымнан жазушы Мұхтар Мағауиннің «Әбдіғапар сері» атты әңгімесі шық­пайды. Халқымыздың ғажа­йып серілік дәстүрін ұстаған керім азаматты Кеңес өкіметі та­бан­ға салып, таптайды. Сонда бас ке­йіпкердің: «Біз Ақан бола алма­дық. Сән-салтанат құрып жүре алмадық», деп көкірегі мұңға толады. Асылболат ағаның да жаны Әбдіғапар серімен ұқсас. Бәрібір, ол кісі сахнада ғана емес, өмірде де Бекежан − болмысты тұлға екендігін түсінесіз!