Data журналистика: Коммуникацияның жаңа белесі

Салтанатты іс-шара БҰҰ-ның бейбіт­ші­лік үндеуіне қолдау білдіре отырып, AlfaSat командасының Voice of the peace – «Бейбітшілік дауысы» хабарламасын тасымалдайтын шарды әуеге ұшырумен басталды.

Ұлттық университетте 2014 жылдан бері БҰҰ академиялық ықпал ету бағ­дар­ламасының тұрақты даму жө­нін­де­гі жаһандық орталығы жұмыс істеп келеді. Отандық журналистиканың заманауи кеңістіктегі бәсекелестігін арттыруды мақсат еткен бұл платформа жас әрі тәжірибелі журналистер үшін медиа алаңға айналды. Жиынға Франция, АҚШ, Ресей, Өзбекстан, Ауғанстан, Қырғызстан елдерінен қатысқан са­рап­­шылар жаһандық өзгерістер жағ­дайын­да кәсіби кеңістікте пікір алма­су­дың маңызды екенін атап өтіп, Data журналистика мен цифрландыру мүм­кін­дік­терінің ғаламдық үрдістерге ықпалы туралы зерттеулерімен бөлісті.

Халықаралық платформаның ашылуында сөз сөйлеген Журналистика фа­куль­­тетінің деканы Сансызбай Мәдиев қазақ журналистикасының әлем­дік ком­муникациядағы рөлі мен алдында тұрған міндеттеріне тоқталды. «Қа­­зіргі кезде ғаламдық үдерістер жур­на­­лис­ти­ка­ға жаңа міндеттер жүктеп отыр. Журналистің міндеті ақпарат таратушы ғана емес, ағартушылық қызметті де қатар алып жүруімен маңызды. Осы тұс­та «Жаңа технологиялар қарқынды дамып бара жатқан кезеңде журналистер ағартушылық міндетін атқара ала ма?», «Оған цифрландыру, Big Data өнімдері қаншалықты мүмкіндік береді?», деген сауалдар туындайды. Күрделі мәселелермен бетпе-бет келе отырып, кәсібилік үдесінен шығу коммуникация өкілдеріне заманауи трендтерді меңгеруді талап етеді. Ақпараттың дұ­рыс­тығын тексеру, дереккөзді анық­тау, жалған мәліметтердің жария болуына жол бермеу арқылы медиа кеңіс­тік­те сауатты ресурстарды қолдану жо­ғары интеллектуалдық әлеуетке бай­ла­нысты», деді ол. Әлеуметтік медиа­ның жаһандық қауіп-қатерлер кезе­ңін­де­гі рөліне тоқталған сарапшы БҰҰ бағдарламасы аясында өтіп жатқан медиа платформаның болашақ маман иелері үшін маңызын да атап өтті. «Бүгінде отандық журналистиканың алдында әлемдік медианың биік белестері тұр­ғандығын ескергенде, цифрлы кеңіс­тік мамандарын қалыптастыру уақыт күт­тірмейді», деді ойын түйіндеген С.Мәдиев.

БҰҰ Жаһандық коммуникациялар департаментінің өкілі, Қазақстандағы БҰҰ Ақпараттық бюросының басшысы Властимил Самек отыз жыл ішінде цифр­лан­дыру саласындағы бірлескен жобалар барысына тоқталды. «Цифрлы технологиялар адамзаттың ықпалдастығын дамыта отырып, коммуникацияның жаңа бағыттарына жол ашады. Кез келген мемлекет, қала, аймақтардың дамуында заманауи технологиялар жоғары рөл атқарады. Ауқымды хаб ретінде Тұрақты даму бағдарламасының Қазақстан аума­ғын­да жылдан-жылға тиімділігі артып келеді. БҰҰ даму бағдарламасы және ЮНЕСКО жобалары аясында мәдениет, ғылым және білім саласында мазмұнды, нәтижелі ықпалдастыққа жол ашуда», деп атап өтті В.Самек.

Жиын модераторы, журналистика фа­культеті Баспасөз және электронды БАҚ кафедрасының меңгерушісі Гүлмира Сұлтанбаева БҰҰ цифрлан­ды­ру бағдарламасын қолдай отырып, білім беру бағдарламаларының халықаралық талаптарға сәйкестігін, сонымен бірге соңғы үш жылда Data журналистика бойын­ша магистрлік толыққанды бағдар­ла­ма­сының жүзеге асып отырғанын атап өтті. «Нарық талаптарына сай мамандар даярланып жатыр. Биыл мәселен деректер жинақтау, өңдеу, визуалдау форматында медиа таратуға үйрететін салада Ыстанбұл университетімен қос дипломды жүйе іске асады», деп атап өтті ол. Ал қазақ, өзбек, қырғыз, тәжік тілдерінде қол­жетімді болатын оқу-әдістемелік құ­рал­дары ЮНЕСКО сараптамасынан өтетін болады.

Жиын барысында Ufuq News халықаралық жаңалықтар агенттігінің жетек­шісі Мохаммад Махди Нури Қазақ­с­танда білім алып жатқан ауған­стан­­­дық студенттердің білім сапасы­на, ­ха­лық­аралық ықпалдастық келісім­де­ріне ризашылығын білдіріп, мыңнан астам түлектің болашаққа жолдама ал­ға­нын жеткізді. «Бүгінде 700-ден астам ауғанстандық студент Ұлттық универ­ситетте, сондай-ақ медицина, халық­аралық қатынастар, экономика саласында жоғары білім алуда. Олар келешекте өз елінің ғана емес, әлемдік даму үдерістеріне үлесін қосатын болады», деді ол.

Заманауи журналистикада дерек­тер­дің мағынасын сақтап қалу үшін не істеу керек? «Информационная культура» ҮЕҰ бірлескен құрылтайшысы Василий Буров Data журналистің міндеті туралы айтып, дайын өнім ұсынуға дейінгі кезеңдерге тоқталды. Ал YouTube Central Asia сарапшысы Александр Мелентьев YouTube Qazaqstan платформасындағы соңғы деректермен бөлісті. Мүмкіндігі мен ерекшеліктеріне, статистикасына шолу жасады. Спикер атап өткендей, пайдаланушылар саны айына 13 млн-нан асатын платформада табыс тауып, заманауи контентті тиімді қолдануға болады. Алайда ақпараттық қауіпсіздік тұрғысынан мән беретін тұстары бар екенін де ескертті.

БҰҰ Күзет және қауіпсіздік депар­та­мен­тінің қауіпсіздік бо­йынша ке­ңесшісі Д.Рашид, СІМ Алматы қа­ласындағы өкіл­дігінің Саяси ынты­мақ­тастық бас­қар­масының басшысы А.Аренова, «Болашақ» бағ­дар­ла­ма­сының стипендиаты,­ Нью-Йорк Фильм академиясының тәлімгері Ж.Мәмежанқызы, Лион универ­си­те­тінен (Франция) PhD Э.Пірманова, Словакия Ғылым академиясының болжау институтынан PhD В.Бачишин, тағы да басқа сарапшылар халықаралық ықпалдастықтағы цифрландырудың рөлі, заманауи коммуникацияда Big Data өнімдерін тиімді пайдаланудың ерекшеліктеріне тоқталды. Осы орайда Data журналистика, мамандыққа сұраныс және қажеттілік, жаһандық санаттағы жобалар, Data – шежіре жасау құралдары, есептеу әдістері, data-driven – маркетинг, CRM және аналитика, деректер журналистикасындағы стартаптар, сонымен бірге әлеуметтік желілердегі шынайылық тақырыптары талқыланып, сарапшылар студенттер қойған сұрақтарға жауап берді.

АЛМАТЫ