Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, айтулы ғалым Мырзатай Жолдасбековтің 85 жылдық мерейтойына арналған «Түркі жазба ескерткіштері: тілі, тарихы және мәдениеті» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Оған Премьер-Министрдің орынбасары Ералы Тоғжанов, Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов және еліміздегі дипломатиялық корпус пен зиялы қауым өкілдері қатысты.
Жиын тізгінін ұстаған белгілі қаламгер, Парламент Мәжілісінің депутаты Сауытбек Абдрахманов тұлғаларды тану, оның қадір-қасиетін білу, асылдарды ардақтау деген тақырыпта сөз бастап, бір оқиғаны мысалға келтірді.
«1970 жылы желтоқсан айында Баукеңнің – Бауыржан Момышұлының 60 жылдығы өтті. Біз онда 1 курс студентіміз. Барып көрдік. Халқымыз ардақтаған асылымыздың сол мерейтойына Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінен ешқандай өкіл қатысқан жоқ. Батырды Қазақстан Жазушылар одағы және т.б. шығармашылық одақ өкілдері ғана құттықтады. Сосын Жуалы аудандық партия комитеті мен аудандық атқару комитетінен құттықтау келіпті. Қалғанының барлығы – Баукеңнің сирағынан да келмейді. Сонда біз бірінші курс студенті болсақ та, сол кештен көңіліміз қоңылтақсып, аңызға айналған есіл ердің тойы «жетім қыздың тойындай» өткенін көріп, аң-таң қалып, қайттық. Одан бері заман өзгерді. Азаттығымызды алдық. Егемендік сыйлаған ризықтарының бірі – өз асылымызды ардақтай білу. Қазір біз тұлғаларымызды өз биігіне көтеретін елге айналып келеміз. Осыдан бес жыл бұрын Мырзакеңнің 80 жылдығы дүркіреп өтті. Енді, міне, халқымыздың сыйлы ақсақалдарының бірі Мырзатай ағамыз өзі мен сөзі бабында, жұртының алдында 85 жасқа толып отыр» деп, осы іс-шараны өткізудің басы-қасында жүрген азаматтарға ризашылығын білдірді.
Одан кейін Үкімет басшысының орынбасары Ералы Тоғжанов мерейтой иесіне Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың құттықтау хатын оқып берді. Онда: «Халқымыз өзіңізді мемлекет және қоғам қайраткері, ғалым, қарымды қаламгер ретінде жақсы біледі және құрметтейді. Ұстаздықтан басталған еңбек жолыңызда министр, Премьер-Министрдің орынбасары, Елші, университет ректоры, Президенттік орталықтың басшысы сияқты жауапты лауазымдарды абыроймен атқарып, еліміздің мәртебесі мен беделінің арта түсуіне атсалыстыңыз. Әдеби қазынамыздың қайнар бұлағы болған ақын-жыраулардың шығармашылығын жаңа қырынан көрсетіп, қазақ үшін айтыс өнерінің айрықша рөл атқаратынын дәлелдеп бердіңіз. Орхон-Енисей жазба ескерткіштерін терең зерделедіңіз. Сіздің қаламыңыздан шыққан «Ежелгі әдебиет нұсқалары», «Күлтегін», «Асыл сөздің атасы», «Кісілік кітабы», «Таңғаламын өмірдің ғажабына» және басқа да кітаптарыңыз – ұлттық құндылықтарымызды дәріптеу мен жаңғыртудың жарқын үлгісі. Алдағы уақытта да қоғамдық-саяси істерге белсенді атсалысып, ел-жұрттың шынайы құрметіне бөленіп, мерейіңіздің үстем бола беруіне тілектестік білдіремін» деп жазылған.
Сондай-ақ Ералы Лұқпанұлы тәуелсіздік алған жылдары Мырзатай Жолдасбековтің әлемнің әр түкпіріне тарыдай шашылған қандастарымыздың тарихи отанына оралуына үлкен еңбек сіңіріп, соның нәтижесінде елге бір миллионнан аса бауырларымыз келгендігін атап өтті.
Мырзатай Жолдасбеков еліміздің білім саласының дамуына да зор үлесін қосты. Талдықорған педагогика институтының ректоры, Қазақстанның оқу министрі секілді жауапты қызметтерді атқарды. Осы еңбегін тілге тиек еткен Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов министрлік атынан жылы лебізін жеткізді.
«Биыл заңғар жазушы Мұхтар Әуезовтің 125 жылдығын атап өтеміз. Ұлы Әуезовтің шәкірті болу бақытына ие болған, сіз де бақытты тұлғасыз. Тарихымызды, руханиятымызды дамытуға арналған «Мәдени мұра» бағдарламасы бастамашыларының бірісіз. Сонымен бірге астанамыздың рухани ортасын қалыптастырып, бас қалаға ақын-жазушыларды, зиялы қауым өкілдерін тартып, ұйытқы болдыңыз. Бүгінгі кешіңіз өтіп отырған университеттің алғашқы ректорларының бірі ретінде оның биік деңгейге жетуіне де үлкен септігіңіз тиді», деді Асхат Қанатұлы.
Сонымен қатар ардақты азаматты 85 жасқа толуымен Иран Ислам республикасының Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Маджид Самадзаде Сабер, Қазақстан Мұсылмандары Діни басқармасының төрағасы, бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы құттықтады. Түркия республикасындағы Түрік тілі қоғамының төрағасы, профессоры Гүрер Гүлсевин онлайн арқылы ізгі тілегін білдірді. Сондай-ақ кеш модераторы Сауытбек Абдрахманов мерейтой иесіне Парламент Сенатының төрағасы Мәулен Әшімбаевтың құттықтау хатын табыс етті. Мемлекет және қоғам қайраткері Иманғали Тасмағамбетов те құттықтау хатын жолдапты. Ақын, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Несіпбек Айтұлы арнау өлең оқыды.
Құттықтаудан кейін конференцияны баяндамашылар жалғады. Мемлекет және қоғам қайраткері, саяси ғылымдар докторы, профессор Қуаныш Сұлтанов «Қайраткерлік пен ғалымдық жол тоғысында» атты баяндамасында Мырзатай Жолдасбековтің сан қырлы қырын ашып сөйледі.
«Мырзатай ағамыздың бізден артықшылығы – ұлылардың алдын көріп, олардан дәріс алды. «Асылдарым» атты эссесінде: «Біз кешегі ұлы ағаларымыздың алдын көрген бақытты ұрпақпыз» деп, Мұхтар Әуезов, Әлкей Марғұлан, Зейнолла Қабдолов, Бейсенбай Кенжебаев, Мұхамеджан Қаратаев, Темірғали Нұртазин секілді ұстаздары туралы шежіре толғады. Мырзакең қандай лауазымды қызмет атқарса да, сол қызметтің беделін көтерді. Тәуелсіздік аларда ана тіліміздің мәртебесін көтерген екі тұлғаның бірі – Өзбекәлі Жәнібеков болса, екіншісі – Мырзатай Жолдасбеков болды. Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің идеология бөлімін басқарғанда Алаш арыстарын ақтау мен оларды тарих сахнасына шығаруға үлес қосты. Егемендік алғасын бірінші қазақ құрылтайын өткізудің басы-қасында жүрді» дей келіп, ғалымның ғылыми еңбектеріндегі іргелі ізденістерін саралады.
Қаламгер Сауытбек Абдрахманов «Мырзакең мектебі» деген баяндамасында М.Жолдасбековтің ғылыми кандидаттық диссертациясын қорғағанда «Вопросы литературы» атты беделді журналда «Қазақ әдебиетінің тарихы 12 ғасырға әрі шегерілді» деп жазылғандығын жеткізіп, оның қайраткерлік қызметі Қазақстан Орталық комитетінде ерекше көрініп, партиялық қалыптасқан стандарттарға бағынбай жұмыс істеп, ел игілігі жолында көптеген шаруаларды атқарғандығына тоқталды. Түркітанушы ғалым, профессор Шәкір Ыбыраев «Руникалық жазба ескерткіштері – әдеби мұра» атты баяндамасында ғалымның Түрк қағанаты кезіндегі Орхон-Енисей жазба ескерткіштерін қазақ ғалымдары арасында алғашқылардың бірі болып, жаңаша зерделегендігін сөз етті. Айтыскер ақын, ғалым Серікзат Дүйсенғазин ғалымның Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ректоры кезінде жас айтыскер ақындарды ғылым жолына әкеліп, қолдау көрсеткендігін айтты. Сондай-ақ Түркиядағы Хаджы Байрам университетінің профессоры Неджие Йылдыз онлайн баяндама жасады. Екі секцияға бөлінген конференция соңында қарар қабылданды.
Мазмұнды жиын соңы әсем ән мен күмбірлеген күйге ұласты. Опера әншісі Кенжеғали Мыржықбай «Дудар-айды» шырқаса, жыршы Елмұра Жаңаберген Нұртуғанның термесін төгілтіп, күйші Жанғали Жүзбай мерейтой иесінің «Толғау» күйін тартты. Сонымен бірге талантты дәстүрлі әншілер Клара Төленбаева, Гүлмира Сарина, Гүлзира Бөкейхан, Жазгүл Даңылбаева Мырзатай Жолдасбековтің елге танымал туындыларын орындап, жиналған қауымның көңілін серпілтті.