Онлайн-марафон: Референдум мәреге бет алды

Қазақстан Халық партиясы ұйымдастырған пікірталас Конс­ти­туцияға енгізілетін түзету­лер бо­йынша жалпыұлттық референдумды қолдауға бағытталды.

– Іс-шара өзгеріс енгізуді қол­дауды немесе қарсы болуға үгіт­­теуді көздемейді, – деп нақты­лад­ы марафонның модераторы Серік Берқамалов. – Басты мақ­са­тымыз – ел азаматтарының заң­на­ма­лық сауатын арттыру. Ма­рафон ре­фе­рендумға қатысу қа­жет­тілігі мен өз еркін білдірудің ма­ңыз­ды­лығын түсіндіруді ғана мақсат тұтады.

Өз кезегінде марафон тізгінші­ле­рінің бірі Азиза Шөжеева әркім өз құқығын білуге тиіс екеніне назар аударды. «Ел азаматтары қан­дай құқыққа ие екенін, мемле­кет­тен не талап ете алатынын бі­лу­ге тиіс», деді ол.

Талқылауға шақырылған құ­қық­­танушылар мен заңгерлер елі­м­із­дің бас құжатына енгізіл­ген нор­­маларға баға беріп, Консти­ту­ция­­лық Кеңестің Конститу­циялық Соттан несімен ерекше­ле­не­тінін, сонымен қатар өлім жазасының кү­шін жою туралы норма мен басқа да өзекті құқықтық мәселе­лер­дің маңыздылығын тілге тиек етті.

Заңгер-конституционалист, заң ғылымдарының кандидаты Мереке Ғабдуалиев Конституциялық Ке­ңе­сті «Квази орган» деп атады. «Кон­­ституциялық Кеңес­тің қыз­ме­ті, оның соңғы жылдар­да­ғы ше­шімдері негізінен респуб­ли­каның суперпрезиденттік билі­гін күшей­туге бағытталғанын жоқ­қа шы­ғаруға болмайды», деп мәлім­де­ді ол.

Әріптесінің сөзін Еуропалық құ­қық және адам құқықтары сарап­тамалық институтының ди­рек­­торы, заңгер Марат Башимов қостады. Оның пікірінше, заң ал­дын­да барлығы бірдей әрі тең бо­луға тиіс. «Егер біз теңдік пен әділеттілік туралы айтатын болсақ, Конституциядан барлық артықшылықты, теңсіздікті және иммунитеттерді алып таста­уымыз керек», деді заңгер.

ҚХП төрағасы Ермұхамет Ертісбаев Конституцияға енгізі­ле­тін түзетулерге қатысты пікір білдіргенде бұл бастама еліміздің дамуы мен өркендеуіне ерекше ықпал ететінін мәлімдеді. «Ха­лық пен қоғам нақты өзге­ріс күтіп отыр. Көпшілік референ­дум­ға үлкен үміт артады. Адам­дар олигополияға, сыбайлас жем­қор­лыққа және клептократияға қарсы қатаң шара қолданылғанын талап етеді. Конституцияға енгізі­ле­тін өзгерістер жоғарыдағы көрсе­тіл­ген келеңсіздіктерге тосқауыл қояды», деді партия басшысы.

Қазақстан Халық партиясы Конституцияны жетілдіру бойынша бірқатар бастама көтерді. Соның ішінде халықтың жерге, оның қойнауы мен байлығына құқығын заңмен бекітуді ұсын­ды.

Shynybaev&Partners заң компа­ниясының директоры Марғұлан Шыныбаев алдағы референ­дум­ды «тарихи оқиға» деп атап, бәзбіреулер жағдайды өз мүд­де­сі­не пайдаланбауы үшін шешім қабылдауға тиіс екенімізді алға тартты. «Барлық аза­мат өз ұстанымын білдіруі керек. Біз пассивті бақылаушы бола алмаймыз», деді заңгер.

Пікірталас барысында әр қаты­су­шыға, тіпті кез келген әлеу­мет­­тік желі қолданушысына сұрақ қою мүмкіндігі берілді. Марафон алдағы күндері де жал­ға­сады. Бағ­дарламада дөңгелек үстелдер, пікір­таластар, және сарап­шы­лар­дың баяндамалары бар.