Мемлекетіміздің тұрақты дамуы ұлттық ғылым жүйесінің дұрыс құрылымдануымен тығыз байланысты. Соңғы жылдары еліміздің білім және ғылым жүйесінде қордаланып қалған өзекті мәселелер қоғамда жиі талқыланып, кең көлемде айтылып жүргені белгілі.
Осы орайда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Ұлттық ғылым академиясының салтанатты сессиясының жұмысына қатысуы ғылыми қауымдастықты бір серпілтіп тастады деуге негіз бар. Өйткені көптен күткен кездесу ғалымдарды толғандырған көптеген түйткілді мәселенің шешімін табуына мүмкіндік берді.
Ұлттық ғылым академиясы мемлекеттік мәртебесінен айырылып, қоғамдық ұйым деңгейіне төмендеп кеткеннен кейін, ғылымды дамытудың бұрынғы қалыптасқан жүйесінен мүлде ауытқып кетті. Салдарынан ғылымды қаржыландыру, бәсекелестік, ғылымды жариялау, өндірісті тәжірибе жүзінде іске асыру жағының әлсіреп кеткені жасырын емес. Осы орайда ғылыми кадрлар әлеуетінің жоғары екенін назарға алатын болсақ, Президенттің академияға мемлекеттік мәртебе беріп, бюджет есебінен қаржыландыру мәселесін көтеруі отандық ғылым саласының алдында үлкен белестер тұрғандығын көрсетеді.
Айта кететін маңызды бір мәселе, Президенттің Білім және ғылым министрлігін екі ведомствоға бөлу туралы ұсынысы ғылымды кешенді дамытуға, оның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуге барынша көңіл бөлгендігінің айғағы. Бұл салалық ведомстволардың жеке-жеке қаржыландырылуына, бұдан әрі қарай кадр дайындау, әлемдік ғылым саласының базасына ену сияқты кешенді міндеттердің іске асуына ықпал ететін болады.
Мемлекет басшысы сонымен бірге ғылыми-зерттеу жұмыстарының сапасын арттыруға тоқталып, Ұлттық дәйексөз алу жүйесін құру қажеттігін алға тартты. Мұндай қадам отандық ғылыми журналдардың әлеуетін арттыруға, әлемдік индекстерге тіркелу жағына көңіл бөлуге мүмкіндік беретіні сөзсіз. Осыған қарағанда, ұлттық ғылымды дамыту өзінің классикалық жүйесіне жақындай түсетіні анық. Қоғамдық-гуманитарлық ғылымдарды, яғни қазақ әдебиеті, өлкетану, тарихты, тілді дамыту мәселесіндегі асқаралы міндеттер отандық ғылымды дамытып, ұлттық мүддеге қызмет етуге, бәсекеге қабілеттілікке жол ашады деген сенім зор.
Кенжехан МАТЫЖАНОВ,
М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры,
филология ғылымдарының докторы, ҰҒА корреспондент-мүшесі