Ғылым • 19 Қаңтар, 2021

Ақтаңдақты емдеудің жаңа әдісі

Поп музыканың патшасы Майкл Джексонды танымайтын жан жоқ шығар. Бірақ оның табиғи терісін неліктен ағартқанын көбі біле бермейді. Ол тумысынан қара нәсілді талант еді. Бертін келе Майкл витилиго (терідегі ақтаңдақтардың пайда болуы) ауруына шалдығып, соның салдарынан денесінде ақтаңдақтар пайда бола бастады. Поп музыканың королі қаражаты жеткілікті болғанымен, ғылымда ақтаңдақтарды жоюдың жолы, тіпті тоқтатудың технологиясы болмағандықтан, амалсыздан денесінің басқа бөліктерін де химиялық әдістермен ағартуға көшкен. М.Айтқожин атындағы Молекулярлық биология және биохимия институтының ғылыми қызметкері Жүсіпбек МҰҚАТАЕВ дәл осы витилиго, қарапайым тілмен айтқанда ақтаңдақтың алдын алу технологиясын тапты. Ғылымдағы осындай еңбегі үшін 29 жасқа дейінгі жас таланттарға берілетін «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының «Ғылым» аталымы бойынша иегері атанды.

Ғылым • 19 Қаңтар, 2021

Қазақстандық ғылым коронавируспен күреске қауқарлы ма?

Біз осыған дейін дүниені дүрліктірген COVID-19-бен күресте отандық ғалымдардың жан аямай жұмыс істеп, коронавирусқа қарсы вакцинаны әзірлеп жатқанын жазғанбыз. Бірақ бұл – жер-жаһанды жайлаған індетпен күреске жеткіліксіз жұмыс. Себебі аурудың алдын алумен іс бітпейді. Вирус жұқтырған науқасты емдеуге де қаншама дүние (дәрі, ауруға төтеп берер иммунитетті көтеретін биологиялық белсенді қоспалар, түрлі медициналық техникалар, тағысын тағы) қажет. Бұған ғалымдарымыздың бір ойлағаны бар ма? Әлде бұрынғыдай шетелдік өнімге көз салып, «дайын асқа тік қасық» боламыз ба?

Ғылым • 12 Қаңтар, 2021

«Есепті шығарған адамға 1400 доллар беремін»: Академик телекөрерменге байқау жариялады

Академик Асқар Жұмаділдаев Qazaqstan Ұлттық телеарнасындағы Tańsholpan бағдарламасында қонақта болып, жастарды математикаға құлшындыру үшін байқау ұйымдастырғанын мәлімдеді, деп хабарлайды Egemen.kz

Ғылым • 19 Желтоқсан, 2020

21 желтоқсанда астрономиялық сирек құбылыс орын алады

Биылғы 21 желтоқсанда астрономдар мен жұлдызды аспанды сүйетіндер сирек кездесетін құбылысты – Сатурн мен Юпитердің «ұлы қосылуын» тамашалай алады, деп хабарлайды Egemen.kz

Ғылым • 16 Желтоқсан, 2020

Жабық жердегі жаһандық жаңалықтар

Әлемді, адамзатты ғылым құтқарады. Жер жаһанды жайлап, дүниені дүрліктірген індет бізге осыны анық ұғындырды. Қазіргі таңда әр ел өз халқын вирустан сақтап, қауіптен қорғау жолында жанталасып жатыр. Себебі індеттің алдын алатын ең сенімді қорғаныш – вакцинаны әлі нақты ешкім тауып, өндіріске енгізген жоқ және әр мемлекет шығарған екпе өз азаматтарына ғана толық жеткілікті әрі экономикалық тұрғыдан тиімді болады. Осы жағдайда біз бар екенін білдіріп, іске кіріскен ғалымдарымыздың еңбегімен таныстық. Шыны керек, сол саладағы мамандар болмаса, бізді көзге көрінбейтін қауіп-қатерден қорғап, түрлі инфекциялардан сақтаумен айналысатын жабық институттың барын, онда қаншама білікті ғалымдарымыздың еңбек ететінін білмедік. Білместіктің астарында бағасына жетпеу де бар-тын. Ал енді сол олқылықтың орнын толтыру мақсатында Отарға жол тарттық. Жабық жердегі жетістіктерді жадымызға түйіп, санамызға сіңіргенде ғылым құлдырап, ғалымдар көше кезіп кеткен тоқсаныншы жылдардағы тоқырау кезеңінен аман қалып, беделін, сапасын жоғалтпай жұмыс істеп тұрған мекеннің бары – егемендіктің ең үлкен жетістігі екен-ау деген ой түйдік.

Ғылым • 15 Желтоқсан, 2020

Академик Төрегелді Шарманов сыйлығы үшін құжат қабылдау басталды

Байқауға денсаулық сақтау және аурулардың алдын алу, сондай-ақ денсаулық пен медицинаға қатысты қызықты және маңызды ақпараттарды қамтитын қазақ тіліндегі жобалар немесе бұрын жарияланған материалдар қабылданады. Материалдар қысқа ғылыми-көпшілік мақала, шағын бейнеролик, комикс немесе инфографика форматында болуы тиіс.

Ғылым • 15 Желтоқсан, 2020

82 млрд теңге бөлінеді, ал жалақы – 136 мың теңге

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ADAL BILIM жобалық кеңсесінің әкімшісі Сергей Пен университет оқытушылары неге ғылыммен айналыспайтыны туралы айтты.

Ғылым • 04 Желтоқсан, 2020

Ғылым – тұрақты экономиканың діңгегі

Әлемдік деректер атласында (World Data Atlas) дүние жүзіндегі елдердің ғы­лымға жұмсаған қаражатының ста­тис­­тикасы жарияланыпты. Сон­да­ғы мәліметке сүйенсек, 2018 жылы Из­ра­иль ғылыми-зерттеулер мен әзір­ле­ме­­лерге ішкі жалпы өнімнің (ІЖӨ) 5,0 пайызын, екінші орындағы Оңтүстік Корея 4,8 пайызын, ал аталған көр­сет­кіш бойынша әлемдегі елдердің үздік үштігін аяқтайтын Швеция 3,3 пайызын бөлген. Қазақстан ғылыми-зерттеулер мен әзірлемелерге ІЖӨ-нің небәрі 0,1 пайызын бөлетінімен бауырлас Өзбекстан мен Әзербайжан елдерінен кейінгі 64-орынға тұрақтап тұр. «Ғылым – қаржылай қолдауға тікелей тәуелді» деп талай рет жаздық. Жоғарыдағы рейтингтен-ақ ғылымға бөлінетін қаржының теңізге тамған тамшыдай ғана екенін білуге болады. Иә, қаражат тым аз, бірақ сол бардың өзін ұқсата алып отырмыз ба? Анығын «Ғылым қоры» АҚ төрағасының орынбасары Бақытжан СӘРКЕЕВТЕН сұрадық.

Ғылым • 04 Желтоқсан, 2020

Сарсаңға салған сараптама

Ғылыми зерттеуші Алмасбек Шағырбай жас ғалымдарға арналған грантты иелену үшін конкурсқа өзінің құжаттарын тапсырды. Бірақ жобасы сараптамадан өтпей қалып, кері қайтарылыпты.