Талдықорған қаласындағы баспана кезегіне және тұрғын үйлерді құжаттандыруға қатысты мәселеге маңыз беретін уақыт келген сияқты. Қазір тұрғын үй кезегінің бірыңғай республикалық базасын қалыптастыру кезінде кезектен шығып қалған немесе кезек нөмірі өзгерген азаматтар әділдік іздеп жүр.
Мәселені шешу мақсатында соңғы бірер айдан бері тұрғын үй комиссиясы белсенді жұмысқа кіріскен. Жұмыстың ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз ету үшін тізімге қоғамдық бірлестіктер және депутаттардан тұратын бақылаушылар енгізілген көрінеді. Баспана кезегіне негізінен мүгедектер, көпбалалы отбасылар, әлеуметтік қорғауды қажет ететін адамдар тізімделетіні белгілі. Бірақ тексеру барысында кезекте тұрғандардың көпшілігі тиісті жеңілдіктерін дәлелдей алмаған. Тізімді қайта тексеру негізінде 2 054 азамат кезектен алынып тасталған екен. Оның үстіне 2015 жылдан бері баспана беруде қала әкімдігі тарапынан ретсіздіктер орын алып, соның салдарынан қолданыстағы үйлерді құжаттандыруда да қиындық туып отыр екен.
– Бұған дейінгі берілген пәтерлердің басым бөлігі «Нұрлы жер» бағдарламасы шеңберінде жеңілдікпен кредиттеу бойынша алынған. Тұрғын үй кезегіндегі ашықтықты сақтау, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу барысында жаңа жүйе енгізілген. Кезек толығымен электронды порталға ауыстырылған. Бұл – сыбайластықтың алдын алатын тәсіл. Бұған дейін тұрғын үй кезегі қызметкерлердің компьютеріндегі Excel кестесі бойынша жүргізілген. Олар жылына бір рет кезектерін көріп, құжаттарын реттеп отыруы керек болған. Енді кез келген адам өз кезегін порталдан қадағалай алады. Иә, Excel форматындағы тізімдерді электронды кезекпен салыстыру кезінде 1 720 сәйкессіздік анықталды. Тексеру кезінде көптеген заң бұзушылықтың орын алғаны да ашылды. Мысалы, кезекте тұрған 576 адамның ЖСН-і болмай шықты. Кейбір мүгедек баланың ЖСН-і, кезекке тұру дәйегі анықталмағаны да белгілі болды. Біз қазір бұл мәселемен айналысып жатырмыз, – дейді Талдықорған қаласының әкімі Әсет Масабаев.
Биылғы дерек бойынша облыс орталығында тұрғын үй кезегінде тұрған адамдардың саны 16 333 шамасында. Олардың ішінде 6 мыңнан астам адам бюджеттік ұйым қызметкері екен. Ал 10 006 адам халықтың әлеуметтік осал топтарына жатады. Олардың қатарына көпбалалы отбасылар, толық емес отбасы, мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасы, мүгедек, жетім балалар да бар. Алайда баспанаға мұқтаж топты үймен толық қамтуға мүмкіндік жоқ. Жалпы, қазір Талдықорған қаласы тұрғын үй құрылысы қарқынды жүріп жатқан аймақ саналады. Бұдан кейін де осы бағыттағы жұмыс жалғаса бермек. Былтыр қаланың 9-шағын ауданында бюджет қаржысына 35 тұрғын үйдің құрылысы басталған. Биыл осы шағын ауданда тағы 54 пәтерлі 9 қабатты тұрғын үйдің құрылысы басталады.
Ал Талдықорған қаласының коммуналдық меншігінде 1993-2020 жылдар аралығында қолданысқа берілген 3 235 тұрғын үй бар. Өкінішке қарай, 2015 жылдан бері 1 014 тұрғын үйдің құжаты заңдастырылмаған көрінеді. Яғни азаматтарды тұрып жатқан тұрғын үйге қоныстандыру туралы шешім шығарылмаған. Құжаттары жоқ 330 пәтер жеке тұлғаларға және жұмыс істеп жүрген мемлекеттік қызметшілерге берілген. Аталған мәселені шешу мақсатында пәтерлерді ведомстволық мақсатқа пайдалану үшін тиісті құрылымдарға бекітіп беру ұсынылды.
– Бұл бағытта үй берілген әрбір азаматтың бұрын кезекте тұрған-тұрмағаны, кезек реті анықталып, соған сәйкес заң аясында шешім қабылданатын болады. Бұл ретте әлеуметтік әлжуаз топтағылардың жағдайы ескеріледі. Мемлекеттік қызметшілердің үйі қызметтік үй ретінде рәсімделуі мүмкін. Қалай болғанда да, жылдар бойы қордаланып қалған түйінді мәселені шешуді қолға алып жатырмыз, – дейді қала әкімі Әсет Масабаев.
Жалпы, қалада тұрғын үй мәселесімен қатар басқа да коммуналдық-шаруашылық құрылымына қатысты шешімін күткен жағдайлар бар. Соның бірі, ішкі жолдардың жағдайы. Қаладағы автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы 661,3 шақырымды құрайды. Ал Талдықорғанда 640 көше бар. Биыл 70,9 шақырым жол мен 105 көшені жөндеп, күтіп ұстауға бюджеттен 4,8 млрд теңге қаржы бөлінген. Сондай-ақ ұзындығы 18,9 шақырым болатын 27 көшені жаңадан салуға тағы 2 млрд теңге жұмсалмақ. Аулалар мен балалардың ойын алаңдарын абаттандыру да кезекте тұр. Ал қала бойынша 814 тұрғын үйге тиесілі 275 аула бар.
Облыс орталығында қоғамдық дәретханалардың жоқтығы да тұрғындар мен қонақтардың «бас ауруына» айналған. Ал қала әкімдігі бұл мәселені түбегейлі шешу үшін бюджет қаржысын жұмсауға шешім қабылдапты. Яғни биыл қоғамдық дәретханалар сатып алуға 8,5 млн теңге қарастырылған.
Жетісу облысы