Понтеведрада бұйырған төрт жүлде

Бозкілемге шыққан Қазақстанның 10 грек-рим күресі шеберінің тек біреуі ғана жүлде алды. 60 кило салмақ дәре­жесінде күш сынасқан Олжас Сұлтан тұсаукесер кездесуінде әзербайжандық Ни­­хат Маммадалиден (0:5) ұтылды. Қап тауының қыраны финалға шығып, со­ның арқасында қандасымыз жұбаныш бел­десулеріне қатысты. Өз мүмкіндігін Олжас қалт жіберген жоқ. Үндістандық Сумит Сумит (8:0), украиналық Владислав Кужко (6:5) және қырғызстандық Нур­мухаммбет Абдуллаевты (8:0) жең­ген ол қола медальды мойнына ілді. Өкі­нішке қарай, өзге «классиктеріміз» сенім үдесінен шыға алмады. Басқа тоғыз ба­луанның арасынан жеңіс тұғырына Мақсат Сайлау ғана жақындай алды. 87 кило салмақта сынға түскен ол бастапқы белдесулерінде үндістандық Кумар Сунил (4:0) мен ирандық Аболфази Әли Шоубаниді (9:4) ұтқанымен, жартылай финалда армениялық Геворг Тадевосяннан (4:6) айласын асыра алмады. Ал қола медаль үшін тартыста нидерландтық Марсель Стеркенбургтен (1:9) жеңілген Мақсат бесінші орында қалып қойды.

Өзге балуандарымыз жайында айтар болсақ, ширек финалда үндістандық Пойа Соулат Дад Марзға есе жіберген Нұрсат Қабдырахымов (50 кило) жұбаныш белдесуінде түркиялық Ахмед Экрем Тас­қыноғлының осал тұсын таба алмады. Сол секілді Расул Жүніс те (76 кило) дәл сол межеде сүрінді. Оның да Үнді елінің өкілі Сажан Сажанға әлі жетпеді. Ал Ер­жан Жарылқасын (63 кило), Алматбек Аманбек (67 кило), Темірхан Байғанин (82 кило), Ислам Умаев (97 кило) және Дамир Зупаров (130 кило) тұсаукесер кезде­сулерінде жеңілістің кермек дәмін татса, Ерасыл Нұрбосынов (72 кило) екінші айналымнан аса алмады.

Пиреней түбегінде Иранның грек-рим күресі шеберлері өте жақсы нәтиже көрсетті. Парсы елі пехлевандары арасында Иман Хоссейн Мохаммади (63 кило) мен Сайед Даниал Сохрабиге (67 кило) тең келер ешкім табылмады. Екеуі де финалда өз қарсыластарын айқын басымдықпен ұтты. Нәтижесінде, 2 алтын мен 3 қола медальды қоржынға салған ирандықтар жал­пы­командалық есепте көш бастады. Мажарстаннан келген жігіттердің де қарқыны күшті болды. Олар 2 алтын мен 1 күміс еншілеп, екінші сатыға жайғасты. Үздік үштікті Әзербайжан құрамасы түйін­деді. Олар 1 алтын мен 2 күміс еншіледі.

Грек-рим күресінен әлем чемпио­на­тының жеңімпаздары мен жүлде­герлері

55 кило: 1. Пойа Соулат Дад Марз (Үндіс­тан), 2. Нихад Гулузаде (Әзербай­жан), 3. Ахмед Экрем Тасқыноғлы (Түр­кия) мен Георгий Токхадзе (Грузия). 60 кило: 1. Керем Камал (Түркия), 2. Нихад Захид Мамадли (Әзербайжан), 3. Олжас Сұл­тан (Қазақстан) мен Мелкаму Фетене (Израиль). 63 кило: 1. Иман Хоссейн Мохам­мади (Иран), 2. Георгий Шотадзе (Грузия), 3. Риюта Икеда (Жапония) мен Грачья Погосян (Армения). 67 кило: 1. Сайед Даниал Сохраби (Иран), 2. Га­гик Михай Снжоян (Франция), 3. Диего Чхивадзе (Грузия) мен Киотаро Согабе (Жапония). 72 кило: 1. Гурбан Гурбанов (Әзербайжан), 2. Павел Пуклавец (Хорватия), 3. Викас Викас (Үндістан) пен Амир Әли Абди (Иран). 77 кило: 1. Малхас Амоян (Армения), 2. Александр Гуту (Молдова), 3. Сажан Сажан (Үндістан) мен Нао Кусака (Жапония). 82 кило: 1. Эксауз Мукубу (Норвегия), 2. Карл Кодрич (Хорватия), 3. Матс Ола Лукас Ахлгрен (Швеция) мен Бека Гурули (Грузия). 87 кило: 1. Иштван Такаш (Мажарстан), 2. Геворг Тадевосян (Армения), 3. Шимон Шимонович (Польша) мен Марсель Стеркенбург (Нидерланд) 97 кило: 1. Алекс Шоке (Мажарстан), 2. Маркус Раггингер (Аустрия), 3. Әли Абедидарзи (Иран) мен Нитеш Нитеш (Үндістан). 130 кило: 1. Фатиз Бозкурт (Түркия), 2. Михаил Вишневецкий (Украина), 3. Дариуш Аттила Витек (Мажарстан) мен Әлиакбар Хоссейн Юсуфихамадшали (Иран).

Әйелдер күресінен өткен жарыста Жа­пония құрамасы өте керемет көр­сет­кішке қол жеткізді. Олар сарапқа са­лын­ған 10 алтынның жетеуін жеңіп алды. Одан бөлек, 1 күміс пен 2 қоланы иеленді. Осылайша, Испанияға сапар шеккен Күншығыс елі бұрымдыларының барлығы да жеңіс тұ­ғырына көтерілді. Ең ғажабы, алтын тұ­ғырға көтерілген балуан­дар арасынан Токио Олимпиадасының жеңімпазы, әлемнің үш дүркін чемпионы Юи Сусаки (50 кило), жастар арасындағы әлем біріншілігінің жеңімпазы Мое Киока (55 кило) және әлем чемпионы Нонока Озаки (62 кило) барлық қарсыласын айқын басымдықпен ұтты. Талай ірі дүрмекте ысылған Саэ Нанжо (57 кило) қарсыластарына соқыр ұпай да ұстатпады. Екі дүркін әлем чемпионы Харуно Окуно (53 кило) мен әлем чемпионы Мива Мори­каваның (65 кило) да үстемдігі еш күмән туғызған жоқ. Тек 59 кило салмақ дәрежесінде күрескен Химека Току­хараға көздеген мақсатына қол жеткізу үшін біраз тер төгуіне тура келді. Тұсаукесер кез­десуін ол таза ұтқанымен, одан кейінгі бел­десулерінде 6:1, 4:2 және 3:2 есептері тіркелді.

Жапондардан кейінгі орындарды АҚШ (1 алтын+1 күміс+2 қола), Түркия (1+0+2) және Колумбия (1+0+0) иеленді. Осы орайда америкалықтарға жалғыз алтынды сыйлаған Амит Элорға жеке тоқтала кетсек, еш айыбы жоқ деп ойлаймыз. Соңғы екі жыл ішінде ол орасан табысқа қол жеткізді. Тарқатып айтсақ, Будапешт, Өфө және Софияда ұйымдастырылған жасөспірімдер мен жастар арасындағы әлем біріншіліктерінде қарсылас шақ келтір­меді. Биыл Бел­градтағы ересектердің дүниежүзілік додасында дара шықты. Сол жарыстың финалында Эрол біздің Жәмила Бақ­бергенованы айқын басымдықпен ұтқан еді. Испаниядағы жарыста да 18 жастағы АҚШ-тың аруына ешкім жарытып қарсылық көрсете алған жоқ. Амит барлық бәсекеде таза жеңіске жетті. Сондай-ақ Польша мен Украинаның бұрымдылары да Понтеведрада табысты өнер көрсетті. Оларға бас жүлде бұйырмағанымен, поляктар 3 күміс алса, украиналықтар 1 күміс пен 5 қоланы қоржынға салды.

Аталған жарыста қазақ қыздарына жүлде бұйырмады. Тек екі балуанның жеңіс тұғырына көтерілуіне мүмкіндігі болды. Жарысты бірден ширек финал­дан бастаған 57 кило салмақтағы Лаура Алмаған­бе­това алғашында болга­рия­­лық Сезен Бел­беровадан (9:2) басым түскенімен, іле-шала польшалық Патриция Гилге (1:5) жол берді. Ал қола медаль үшін тартыста америкалық Алек­­сандра Хедриктен (2:13) ойсырай ұтылды. 65 кило салмақтағы Дариға Әбен бастапқы бәсекеде Нигар Мирзазададан (0:3) жеңілді. Одан кейін испаниялық Нереа Баланкодан (6:4) басым түсті. Үшінші орын үшін бәсекеде ол италиялық Елена Эспозитомен күш сынасты. Бұл айқас 5:5 есебімен аяқталды. Алайда қосымша көрсеткіштер бойынша Апе­ннин түбегінен келген спортшының бағы жанды. Сөйтіп, Лаура мен Дариға бесінші орынды қанағат тұтты.

Әйелдер күресінен әлем чемпио­на­тының жеңімпаздары мен жүлде­герлері

50 кило: 1. Юи Сусаки (Жапония), 2. Анкуш Анкуш (Үндістан), 3. Нада Медани Мохамед (Мысыр) пен Сара Хамди (Тунис). 53 кило: 1. Харуно Окуно (Жапония), 2. Люсия Яепез Гузман (Эквадор), 3. Анас­тасия Блайваз (Германия) бен Зейпеп Иетгюл (Түркия). 55 кило: 1. Мое Киюока (Жа­пония), 2. Михаэла Самойл (Молдова), 3. Алиша Суе Ховк (АҚШ) пен Элвира Камалоғлы (Түркия). 57 кило: 1. Саэ Нандзе (Жапония), 2. Патриция Гил (Поль­ша), 3. Александра Хедрик (АҚШ) пен Алина Акобия (Украина). 59 кило: 1. Химека Токухара (Жапония), 2. Магдалена Глодек (Польша), 3. Соломия Выннык (Украина) пен Манси Манси (Үндістан). 62 кило: 1. Нонока Одзаки (Жапония), 2. Ирина Бондарь (Украина), 3. Астрит Мантеро Ширинос (Венесуэла) пен Ана Годинез Гонзалес (Канада). 65 кило: 1. Мива Морикава (Жапония), 2. Нигар Мирзазада (Әзербайжан), 3. Катерина Зеленюк (Украина) пен Елена Эспозито (Италия). 68 кило: 1. Несин Бас (Түркия), 2. Наруна Матсуюки (Жапония), 3. Ирина Рынгач (Молдова) пен Манола Скобелска (Украина). 72 кило: 1. Амит Элор (АҚШ), 2. Виктория Шолуж (Польша), 3. Сумире Ниикура (Жапония) мен Кендра Аугустина Дашер (Франция). 76 кило: 1. Татьяна Рентериа (Колумбия), 2. Димонд Гуилфорд (АҚШ), 3. Анастасия Альпиева (Украина) мен Юсуха Матсуюки (Жапония).

Еркін күрестен Қазақстанның ұлттық құрама командасы сапында жүрген бір­неше беделді балуан бұл жолы жастар ара­сындағы әлем біріншілігінде ел намысын қорғады. Солардың арасынан біз Адлан Асқаров (65 кило), Талғат Сырбаз (70 кило) және Әлішер Ерғалиға (125 кило) айрықша үміт арттық. Үшеуінің де халықаралық аренада жиған мол тәжірибесі бар. Олар – жас болса да өз салмақ дәрежелері бойынша еліміздің бірінші нөмірлі балуан­дары. Десек те жер-жаһанның әр қиырынан жиналған жас жолбарыстардың жарысында бәрінің бірдей бағы жанбады. Бас­тапқыда ирандық Амирмохаммад Бабак Язданишератиге (5:15) есе жіберген Талғат Сырбаз жұбаныш белдесуінде жапо­ниялық Кота Такахасиге (1:3) жол берді. Молдовалық Константин Ширилов (11:0), филипиндік Джо Фер Калладо (10:0) және америкалық Коле Реед Маттеусты (6:4) ұтқан Адлан Асқаров жартылай финалда армениялық Вазген Теванянға (6:7) бір ғана ұпай айырмашылығымен есе жіберді. Ал үшінші орын үшін бәсеке 7:7 есебімен тең аяқталды. Десек те жеңіс соңғы әдісті жасаған жапониялық Риома Анракудің еншісіне жазылды.

Әлішер Ерғалидың да жүріп өткен жолы оңай болмады. Ол түрікмен Зияму­хаммет Сапаров (10:0) пен әзер­байжан Вахит Галаевты (5:4) сан соқтыр­ғанымен, жартылай финалда иран­дық Амирреза Масоуми Валадиді (3:6) жыға алмады. Одан кейін Милан Андрас Корчсогті (6:1) қапы қал­дырған Әлішер қола медальды мойнын­да жар­қыратты. 61 кило салмақтағы Асыл Айтақын да дәл сол межеден көрінді. Алғашқы айналымда жастар арасындағы әлем біріншілігінің күміс жүлдегері, Азия чемпионы ирандық Армин Мехди Хабибзадехсеруолайдтан (9:1) айласын асырса, келесі кезеңде армениялық Арсен Харутуняннан (3:9) жеңілді. Одан кейін пуэрторикалық Джозеф Адреас Силва (6:1) мен грузиялық Рамаз Турманидзенің (12:4) тас-талқанын шығарып, жеңіс тұғырына көтерілді.

Пиреней түбегінде Дәулет Ергеш ерледі. 79 кило салмақта күш сынасқан қандасымыз пуэрториколық Тони Фрэнсис Негрон (10:0), украиналық Валентин Бабии (8:1) және америкалық Картер Староссиді (8:7) сан соқтырып, финалда Еуропа чемпионатының қола жүлдегері, грузиялық Владимир Гамкрелидземен айқасты. Өте шиеленісті өткен бәсекеде 3:5 есебімен есе жіберген Дәулет күміс медаль иеленді.

Мақсат Сатыбалды (86 кило) мен Ризабек Айтмұханның (92 кило) да жүл­дегерлер қатарынан көрінулеріне мүмкін­діктері болды. Бірақ үшінші орын үшін тартыста олар өз қарсыластарына жол берді. Мақсат молдовалық Иван Ичизлиден (3:4), Ризабек түркиялық Файзолла Ақтүріктен (3:14) ұтылды. Ал Дәулет Теміржанов (57 кило), Ерхан Бексұлтанов (74 кило) және Юнус Га­фуров (97 кило) үшін бұл сапар сәтсіз аяқталды.

Аталған жарыста сан мың көрермен Аман Аманның асқан шеберлігіне құл­шына қол соқты. Аса жеңіл салмақта белдескен үнді спортшысы биыл жазда Алма­тыда өткен Болат Тұрлыхановтың кубогі жолындағы рейтингтік жарыста барлық қарсыласын ойсырата ұтып, жеңіс тұғырының ең биік сатысына көтерілген еді. Сол кезде Балуан Шолақ атындағы спорт сарайына жиналған дүйім жұрт небәрі 16 жастағы жас өреннің айшықты өнеріне тамсанған-тын. Бұл жолы да Аман қарсыластарын алып та, шалып та жығып, сан миллион көрерменнің қошеметіне бөленді. Өзге белдесулерін айтпағанда, финалда өзінен жеті жас үлкен Түркияның тарланы Ахмет Думанның өзін 12:4 есебімен ойсырата ұтты. Міне, «шын мықтыға тұсау жоқ» деген осы шығар.

70 кило салмақ дәрежесіндегі Амир­мохаммад Бабак Язданишератиге де жұрттың ықыласы ерекше болды. Есте­ріңізде болар, қыркүйек айында Белградта өткен ересектердің әлем чемпионатының тұсаукесер кез­десуінде бұл балуан Джошуа Стюарт Фенесильвермен белдесуге тиіс еді. Алайда Иран билігі өз өрендеріне Израильдің өкілдерімен күш сынасуға тыйым салған. Егер ол талап орындалмаса, тек спортшы ғана емес, бапкерлері мен бүкіл делегация мүшелері де қатаң жазаланады. Соны қаперге алған Язданишерати бозкілемге шығудан бас тартқан еді. Осылайша, былтыр Ослода күміс алған балуан соқыр саясаттың салдарынан Белградта жүлделі орындар үшін таласу мүмкіндігінен айырылды. Понтеведрада Амирмохаммад кеңінен көсілді. Ол біз­дің Талған Сырбаз, жапониялық Кота Така­хаши және америкалық Яхия Томашты тізе бүктіріп, ақтық сынға дейін алқынбай жетті. Бірақ финалда Парсы елі пехлеваны Георгий Элбакидзеге әлі жетпеді.

Еркін күрестен өткен жарыстың жалпы есебінде де Иран құрамасы көш бас­тады. Парсы елінің өкілдері 4 алтын мен 1 күмісті қоржынға салды. Екінші және үшінші орындарды Грузия (2+0+2) мен Армения (2+0+1) құрамалары өзара бөліс­ті. Төртінші сатыға Жапония (1+0+2) жай­ғас­са, бесінші орын Үндістанға (1+0+0) бұйы­ды.

Еркін күрестен әлем чемпиона­тының жеңімпаздары мен жүлдегерлері

57 кило: 1. Аман Аман (Үндістан), 2. Ахмет Думан (Түркия), 3. Бекзат Алмазұлы (Қырғызстан) мен Камил Керимов (Украина). 61 кило: 1. Арсен Харутунян (Армения), 2. Тайырбек Жұмашбекұлы (Қырғызстан), 3. Емрах Орманоғлы (Түркия) мен Асыл Айтақын (Қазақстан). 65 кило: 1. Вазген Теванян (Армения), 2. Хамза Аласа (Түркия), 3. Риома Анраку (Жапония) мен Эрик Арушанян (Украина). 70 кило: 1. Георгий Элбакидзе (Грузия), 2. Амирмохаммад Бабак Язданишерати (Иран), 3. Кота Такахаси (Жапония) мен Канан Хейбатов (Әзербайжан). 74 кило: 1. Мохаммадсадех Биглар Фироузпаурбандпей (Иран), 2. Хаджимурад Гаджиев (Әзербайжан), 3. Василий Диакон (Молдова) мен Вадим Кириленко (Украина). 79 кило: 1. Владимир Гамкрелидзе (Грузия), 2. Дәулет Ергеш (Қазақстан), 3. Картер Старосси (АҚШ) пен Арман Агавян (Армения). 86 кило: 1. Татцуя Шираи (Жапония), 2. Трент Хидлай (АҚШ), 3. Эмре Чифтчи (Түркия) мен Иван Ичизли (Молдова). 92 кило: 1. Амирхоссейн Биглар Фироузпаурбандпей (Иран), 2. Якоб Томас Карденас (АҚШ), 3. Мирани Майсуразде (Грузия) мен Файзолла Ақтүрік (Түркия). 97 кило: 1. Амрали Хамид Азарпира (Иран), 2. Таннер Слоан (АҚШ), 3. Василий Сова (Украина) мен Ислам Ильясов (Әзербайжан). 125 кило: 1. Амиреза Фардин Масоуми Валади (Иран), 2. Соломон Манашвили (Грузия), 3. Энтони Кассиопи (АҚШ) пен Әлішер Ерғали (Қазақстан).