Инвестиция тартуға басымдық беріледі

Өңір басшысы Ербол Қарашөкеев облысқа шетелдік инвесторларды тарту мәселесіне айрықша назар аударып отырғаны белгілі. Ол облыс аумағында нақты нәтиже беретін ірі-ірі жобаларды ғана жүзеге асыру қажеттігін салаға жауап­ты мамандарға шегелеп тұрып тапсырды. Осылайша, инвесторлармен жұмысты жеке қадағалауына алды.

Шынын айтсақ, кейінгі уақытта Жам­был жеріне ат басын бұрған шетелдік әле­ует­ті компаниялар басшыларының қарасы арта түсті. Олардың барлығы да Әулиеата топырағына құр босқа келіп жатқан жоқ. Әлденеше жылдың бедерінде ауыз толтырып айтарлықтай нәтиже бере­тін нақты жобалары баршылық. Қоңыр­жай белдеуде орналасқан Жамбыл жеріне ат басын бұрған шетелдік инвесторлар өңір басшысына жаңа жобаларын таныс­тырып, ойға алған жоспарын ортаға салып, бірлесе жұмыс істеуге ниетті екен­дік­терін жеткізді.

Бірнеше күн бұрын облыс орта­лы­ғы Тараз қаласына арнайы келген «YILDIRIM» ком­паниясының бас ди­рек­то­ры Исмайл Джейлан және «Qazaq Soda» ЖШС директоры Рамазан Иб­раи­мов Сарысу ауданында салынатын кальцийленген сода шығаратын зауыттың мүм­кіндіктері, алдағы жоспары туралы әңгімеледі.

Ірі зауытты облыс аумағында салу­дың екі тарапқа да тиімді екенін хал-қа­дерінше түсіндірді. Қысқасы, шетелдік ин­весторлар Сарысудың сартап даласында жаңадан бой көтеретін өндіріс оша­ғы туралы егжей-тегжей әңгімеледі. Сөздеріне сенсек, зауыттың өңір экономикасын көтеруге тигізетін септігі мол.

Деректерге жүгінсек, кальцийленген сода өндіретін зауыттың жылдық жоба­лық қуаты 500 мың тоннаға дейін жетеді. Әл­бетте, шетелдік инвесторлар мұнымен тоқтап қалғысы келмейді. Айтуынша, зауыт толық қуатында жұмыс істеген кезде өндірілетін өнім көлемін 1 миллион тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік тумақ.

Исмайл Джейлан келтірген дерек бойынша, жаңа зауыт өнімімен отандық нарықты толық қамтып қана қоймай, кальцийленген соданы бірнеше көршілес мемлекеттерге экспортқа шығарудың да жолдары қарастырылып жатыр. Бір сөз­бен айтқанда, ішкі нарықтан бөлек жаңа өнімді экспортқа шығаруға да мүм­кін­дік мол. Бұл үшін әрине, өнім көлемін жоғарыда айтқандай арттыра түсу керек.

Өңірде бой көтеретін зауыттың құры­лы­­сына 400 млн доллар ин­вестицияланған екен. Осы бір ірі жоба 2025 жылы толықтай пайдалануға берілетін көрінеді. Бүгінде құрылыс-мон­таждау жұмыстары жоспарға сәйкес жо­ғары қарқынмен жүргізіліп жатыр. Жоба аясында 1000-нан аса азамат жұ­мыс­пен қамтылады. Бұл – әрине, қуа­нышты жаңалық.

Жобаны жүзеге асыру үшін серіктестер сода өндірісінде қолданылатын шетелдік озық технологияларды пайдалануды жөн санаған. Айтуынша, заманауи өнді­ріс ошағы толықтай қалдықсыз жүйе­мен жұмыс істейді екен. Нақтырақ айтар болсақ, қалдықтар қайта өңделеді. Қыс­қа­сы, қоршаған ортаға зияны жоқ.

Өңір басшысы Ербол Қарашөкеев облысқа инвестиция тартудың экономиканы көтеруде айрықша маңызға ие екенін айтып жүр. Сол үшін де облыс әкімі өңірге инвестиция салуға ниетті шетелдік компаниялардың әлеуеті зор жобаларына қолдау көрсетіп келеді. Са­ла­­ға жауапты мамандарға инвесторлармен бірлесіп жұмыс істеуді, ірі жоба­ларға дер кезінде қолдау көрсетуді тап­сыр­ған.

Таяуда ғана өңірге ат басын бұрған «VODAR» компаниясының басшылығы Әулиеата жерінде суару жабдықтарын шы­ға­ратын зауыт салуға ниетті екендік­те­рін жеткізді. Деректерге сенсек, Қытай­дағы ең ірі жаңбырлатып суару қондыр­ғы­ларын өндіретін компанияның әлеуеті мен беделі зор. Бүгінде «VODAR» ком­паниясымен әлемнің 26 мемлекеті бір­лесіп жұмыс істеп жатыр. Олардың қа­та­рында Аустралия, Мажарстан, Моң­ғолия, АҚШ секілді елдер бар. Жам­был­дық диқандардың осы жылғы құр­ғақ­шылықтан қатты қиналғанын ескер­сек, бұл жобаның өңірге тигізер пай­дасы зор екенін түсінеміз.

«Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына арнаған кезекті Жол­дауын­да су үнемдеу технология­ла­рының маңыздылығын атап өткен болатын. Осы жылы жамбылдық диқандар ағын судың мехнатын тартқаны баршамызға мәлім. Сондықтан да су үнемдеу технологияларын енгізудің маңызы зор.

Бұдан бөлек, өңірдегі жерасты су ресурстарын пайдалану бағытында да бір­­қатар жұмыс атқаруды жоспар­лап отырған жайымыз бар. Қазіргі таңда ұңғыма қазу жұмыстарын ширату қажет­тігі белгілі. Өйткені субсидиялау қағидат­та­рына диқандар үшін тиімді өзгерістер енгізілді.

Бір сөзбен айтқанда, өңір диқандары мол өнім алуы үшін жергілікті атқарушы билік қолдан келетін көмектің бәрін көр­се­туге әзір. Ол біздің тікелей міндетіміз екені де түсінікті. Енді тек талмай еңбек ету керек», дейді Е.Қарашөкеев.

«VODAR» компаниясының басшысы Жоу Чуангоудың айтуынша, кәсіпорынды «ХимПаркТараз» АЭА аумағында салудың маңызы зор. Ол кел­тірген дерекке сенсек, зауыттың жыл­дық қуаты жылына 300-ден аса жаңбырлатып суару қондырғысын құ­райды екен. Түсінгенге бұл – шынында да жам­былдықтар үшін өте тиімді жоба.

Қысқасы, қалай алып қарасақ та, Жамбыл облысына шетелдік әлеуетті ин­весторларды тарту арқылы экономиканы әртараптандыру жұмыстары бір емес, бірнеше жыл бойы үздіксіз жүр­гізілетініне еш күмән жоқ. Өйткені қолға алынған ауқымды жобалар аз емес. Олар іске қосылғаннан кейін жүздеген, тіпті мыңдаған жұмыс орындары ашылатыны, жергілікті азаматтардың жұмыспен қамтылатыны даусыз.

Жамбыл облысы аумағына шетелдік инвесторларды тарту бағытында қандай жұмыстар атқарылып жатыр? Салаға жауапты басқарма қай бағыттар бойын­ша жұмыстарды ширатуға ниетті? Ал­дағы уақытта Әулиеатада қандай жобалар іске қосылады? Кәсіпкерлік және ин­дустриялық-инновациялық дамыту бас­қар­масы тарапынан қандай жұмыстар қолға алынған?

«Өңірге инвестиция тарту жұмысын іске асыру барысында алдымен облыстың әле­уетті бағыттарына айрықша ден қоя­мыз. Стратегиялық бағдарламалар шең­берінде тиісті жұмыстарды жоспарға сәйкес атқарып жатырмыз. Соңғы уақыт­та өңір­ге тартылған инвестиция көлемі едәуір артқанын айта кеткен жөн.

Осы жылдың алғашқы сегіз айының бедерінде өңірге 268,1 млрд инвестиция тартылып, нақты өсім сегіз пайызды құрады. Өткен жылдың қорытындысына сәйкес, шетелдік компаниялардан жалпы сомасы 62 млн долларды құрайтын инвестиция тартылып, 2021 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда үш есеге артты», дейді облыс әкімдігі кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық дамыту басқармасының басшысы Аспандияр Сейсебаев.

Басқарма басшысы келтірген дерекке сүйенсек, осы жылдың алғашқы тоқ­са­нының қорытындысы бойынша 30,9 млн доллар көлемінде тікелей ше­тел­дік инвестиция тартылыпты. Бұл ба­ғыт­тағы жұмыстарды жауапты басқар­ма қыз­меткерлері одан әрі қарай ширата түсуге ниеттеніп отыр.

«Өңірде апта сайын инвестициялық штабтың отырысы тұрақты түрде өтеді. Қол­ға алынған нақты жұмыстардың арқа­сын­да көңіл көншітерліктей нәтиже­лер­ге қол жеткізіп отырмыз. Мәселен, бүгінгі күнге дейін өткізілген 38 штаб отырысында 95 жоба, оның ішінде жалпы құны 1,3 трлн теңгені құрайтын 23 шетелдік инвестициялық жоба қаралып, 80 млрд теңге қаржы тартылды. Сондай-ақ 2023-2026 жылдар аралығында жалпы сомасы 1,9 трлн теңге болатын 60 жобаны жүзеге асыру бойынша нақты жұмыстар жүргізіп жатырмыз.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев жаңа жұмыс орындарын құрудың маңыздылығын ұдайы айтып жүр. Өңір­де салынатын жаңа зауыттар сол мақ­саттың үдесінен шығып, жергілікті аза­мат­тарды жаңа жұмыс орындарымен қам­тамасыз етуге мүмкіндік туғызатыны белгілі.

Жоғарыда айтқан жобалар жүзеге асы­рылған кезде 4 мыңнан аса жаңа жұмыс орны ашылатын болады. Осы орайда өнеркәсіп саласына айрықша басымдық беріліп отырғанын айта кеткен жөн. Нақтырақ айтсам, іске асырылатын жобалардың 1,6 трлн теңгеге жуығы өнеркәсіп саласын қамтиды. Яғни жалпы саны 18 ірі инвестициялық жо­ба­ны құрайды. Сондай-ақ құрылыс сала­сында 76,4 млрд теңгеге – 10 жоба, ауыл шаруашылығы кешені бойынша 55,5 млрд теңгеге – 20 жоба, туризм бойынша 14,4 млрд теңгеге 5 жоба жүзеге асырыл­мақ. Бұдан өзге де бірқатар салада бір­шама жобалар қолға алынып отыр», дейді А.Сейсебаев.

Басқарма басшысының айтуынша, осы жылы 91,3 млрд теңге сомасындағы 16 инвестициялық жоба іске асырылып, 272 жаңа жұмыс орнын ашу көзделген. Бұдан бөлек, 42 өнеркәсіптік-инновациялық жобаның жұмысын жоспарға сәйкес жүргізудің алғышарты жасалған.

Жалпы алғанда, ірі жобаларды іске асыру барысында 2 936 және іске қосу кезінде 4 565 жаңа жұмыс орны ашылады деп жоспарланған.

«2023 жылы жалпы құны 27,7 млрд теңгені құрайтын 4 жобаны іске асыру бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр. Нәтижесінде, 200 жаңа жұмыс орны құрылмақ. Сондай-ақ 2024 жылы құны 34,9 млрд теңгені құрайтын 5 өнер­кә­сіп­тік-инновациялық жобаны аяқтасақ деген ниетіміз бар. Бұл жұмыс сәтімен жү­зеге асқанда 426 азамат жұмыспен қамтылады.

Жұмыс қарқыны жыл өткен сайын арта түспек. Мәселен, 2025 жылы 501,3 млрд теңгеге 20 жобаны іске асыруды ой­лас­тырып жатырмыз. Ол кезде 2 088 азаматты жұмыспен қамтуға мүмкіндік туады. Ал 2026 жылы жалпы құны 1 222,2 млрд теңгені құрайтын 5 ірі жобаны аяқ­тауы­мыз керек. Нәтижесінде, 1 226 жаңа жұмыс орны құрылады», дейді бас­қарма басшысы.

Жамбыл облысы