Орталық сайлау комиссиясы саяси науқанға дайындық жұмыстарының қорытындысын шығарды. Бүгінде республика бойынша барлығы 249 үміткер тіркелген. Оның 64 пайызы – өзін-өзі ұсынушылар. Бұл жөнінде Орталық сайлау комиссиясының отырысында белгілі болды.
Отырыста комиссия төрағасы Нұрлан Әбдіров сайлау өтетін өңірлерді аралау басталғанын мәлімдеді. Оның айтуынша, сайлау комиссияларына әдістемелік-практикалық көмек көрсету үшін Орталық сайлау комиссиясының мүшелері инспекциялық сапармен барлық 17 өңірді аралауды бастаған. Атап айтқанда, Ақмола, Алматы, Атырау, Жетісу, Қарағанды, Қызылорда, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облысы мен осы өңірлердің 24 қанатқақты аудан мен облыстық маңызы бар қалаларын аралап, сайлауды өткізуге дайындық барысымен танысты.
– Сайлау үрдісінде туындайтын мәселелер бойынша түсіндірмелер мен тәжірибелік кейстерді талдадық. Инспекциялық сапарлар барысында жергілікті жерлерде аудандық аумақтық сайлау комиссиялары учаскелік сайлау комиссияларының мүшелері үшін ұйымдастыратын каскадтық әдіспен өткізілетін оқу семинарларының сапасын бақылау мәселелеріне ерекше көңіл бөлінеді, – деді ОСК төрағасы.
Кандидаттарды тіркеу 16 қыркүйекте басталып, 5 қазанға дейін жалғасты. Тартысқа түсуге ниет білдіргендердің 36 пайызынан көбі саяси партиялардың мүшелері. Жалпы үміткерлердің орташа жасы – 47. Басым бөлігі ер азаматтар.
– Бір орынға ең жоғары бәсекелестік – Жамбыл облысында (Жуалы ауданы), Жетісу облысында (Кербұлақ ауданы), Түркістан облысында (Бәйдібек ауданы) 9 үміткерден, ең азы – 3 үміткер Ақмола облысында (Жақсы ауданы), Атырау облысында (Исатай ауданы), Батыс Қазақстан облысында (Қаратөбе ауданы), Қостанай облысында (Алтынсарин, Денисов, Қарабалық аудандары). Орташа есептегенде бір орынға бес үміткер таласады. Дәлірек айтқанда, бір орынға 5,53 үміткер бар. Ұсыну барысында барлық тіркелген жеті саяси партия өз белсендігін көрсетті («Ақ жол» ҚДП, Amanat, «Ауыл» ХДПП, Байтақ, ЖСДП, ҚХП, «Respublica»). Үміткерлердің ең көбі – 35 пен 55 жас аралығында – 68,27%. Ең ересек үміткер Атырау облысының Қызылқоға ауданында – 62 жаста, ең жас үміткер Батыс Қазақстан облысының Тасқала ауданында – 27 жаста. Кандидаттардың арасында 13 әйел бар. Саяси науқанға түсуге үміткерлердің 63,05 пайызы мемлекеттік қызметшілер 9,64 пайызы бюджет саласының қызметкерлері, 14,86 пайызы коммерциялық құрылымдарда жұмыс істесе, 0,8 пайызы саяси партияларда және ҮЕҰ-да тіркелген, ал 6,8 пайызы уақытша жұмыссыз. Қалғандары түрлі салаларда еңбек етіп жүрген азаматтар. Ұсынылған кандидаттардың арасында экономистер – 21,69, заңгерлер – 19,28, оқытушылар – 14,46, инженерлер – 13,6, ауыл шаруашылығы – 9,64, ал 21,28 пайызы басқа мамандық өкілдері, – деді Орталық сайлау комиссиясы төрағасының орынбасары Константин Петров.
Сондай-ақ ол кандидаттарды ұсыну қорытындылары бойынша барлық ақпарат тиісті аумақтық сайлау комиссияларының сайттарында, ал өңірлер бойынша сілтемелері бар жиынтық ақпарат Орталық сайлау комиссиясының сайтында жарияланатынын айтты. Осыған дейінгі басқосуда аумақтық сайлау комиссияларының төрағаларына коммуникацияның түрлі арналары арқылы сайлау үдерісіне барлық қатысушылардың саяси науқан туралы ақпаратқа қолжетімділігін қамтамасыз етіп, ақпараттық қолдау мәселелерін тұрақты әрі жеке бақылауда ұстау тапсырылған болатын. Бұған тиісті уәкілетті орган мен жергілікті атқарушы органдар көмек көрсетуге тиіс. Осы ретте ОСК мүшесі Анастасия Щегорцова әкімдердің сайлауы өтіп жатқан барлық өңірде дауыс беру күні туралы ақпараттық баннерлердің орналастырылғаны және жергілікті телевизиялық БАҚ эфирінде ақпараттық науқанның басталғаны туралы баяндады.
– Біз күн сайын ақпараттық кеңістікке мониторинг жүргіземіз. Яғни 42 аудан мен 3 қала әкімін сайлау науқаны туралы ақпараттың қалай жүргізіліп жатқанын қарастырамыз. Апта сайын осы ақпараттарды талдау жасап, қорытындылаймыз. Азаматтарды сайлау науқаны туралы хабардар ету үшін Орталық сайлау комиссиясы үш ақпараттық бейнеролик әзірледі. Олардың екеуі науқан кезеңдеріне сәйкес жергілікті телеарналарда көрсетілуі үшін өңірлерге жіберілді. Өкінішке қарай, жергілікті теле және радио арналардың барлығында бұл бағыттағы жұмыстар жоғары деңгейде емес. Күніне орта есеппен 9 көрсетілім. Ең азы Абай облысында – 4 шығарылым. Сондай-ақ Атырау, Алматы, Жамбыл, Маңғыстау облысында радиода белсенді жүріп жатқан жоқ. Батыс Қазақстан және Ұлытау облысында тәулігіне 20 көрсетілім және Шығыс Қазақстан мен Павлодар облысындағы радиода 36 және 26 шығарылым жүруде. Бұл – жақсы көрсеткіш, – деді Анастасия Щегорцова.
Жиынға онлайн байланыста облыстардың аумақтық сайлау комиссияларының төрағалары мен мүшелері, саяси партиялардың, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Отырыс қорытындысында комиссия төрағасы аймақтарға бұл бағыттағы жұмысты күшейтуді және кандидаттарға үгіттік баспа материалдарын орналастыру үшін жеткілікті орын беруді тапсырды.
Сайлау науқанының негізгі мерзімінде кандидаттарды ұсынуға 20 күн, кандидаттарды тіркеуге 25 күн қарастырылған. Кандидаттарды тіркегеннен кейін бірден сайлауалды үгіт-насихат жұмыстары басталады.