Маңғыстау тың жобаларды жүзеге асырады

Экономикалық аймақтың әлеуеті

Әкімнің айтқандарын тү­гел тізбелеу мүмкін емес әрі қажет те емес. Ә дегенде біз­дің көңілден шыққаны – облыс­та метанмен жүретін жаңа авто­бустардың пайда болуы. Н.Ноғаевтың айтуын­ша, 30 заманауи автобус Ақтау қалалық бағыттары бойынша жолаушы тасымалдайды. Енді тағы 90 автобус жолға шықпақ. Жаңа қоғамдық кө­ліктер жергілікті бюджеттен және өнеркәсіпті дамыту қоры АҚ қаражаты есебінен сатып алынған. Жобаның жалпы құны – 9,2 млрд теңге. Мұның тек 1,1 миллиарды ғана жергілікті бюджеттен бө­лінген. Автобустар ауаны баптау жүйесі, бейнебақылау камерасы және мүгедек жан­дарға арналған пандуспен жабдықталған.

«Автобустарды отынмен қам­та­масыз ету үшін облыста алғаш рет ерекше газ құю стансасы – метан стансасы пайдалануға берілді. Жаңа автобустардағы газ моторлы қозғалтқыштар ауаға тарайтын зиянды қалдықтар көле­мін азайтуға және субсидиялау саласында бюджет қаражатын ұтымды пайдалануға ықпал етеді. Бір жағынан метанды пайдалану сұйытылған газға жүктемені төмен­детеді», дейді Нұрлан Ноғаев.

Маңғыстаудың ерекшелігі – теңіз жолына апарар бағыттың сағасы екендігі. Мұнда «Ақтау» және «Құрық» порттары бар. Бүгінде «Ақтау теңіз портында контейнерлік хаб салу» жобасы басталған. Хаб «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймағының (АЭА) базасында құрылмақ.

«АЭА аумағында хаб объек­тілерін орналастыру үшін ауданы 19 га жер учаскесі қа­растырылған. Қажетті инвес­тицияның болжамды көле­мі – 20,2 млрд теңге. Ақтау портында контейнерлік хаб салу құрылысын 2025 жыл­дың екінші тоқсанында аяқтау жоспарланған. Жобаны іске асыруға қатысуға «PSA Inter­national» (Сингапур), «Adani Group» (Үндістан), «Abu Dhabi Ports Group» (БАӘ), «Rhenus» (Германия) және «Ляньюньган порты» (Қытай) халықаралық компаниялары қызығушылық танытуда. Жобаның жүзеге асуы жүктерді ауыстырып-тиеу көле­мін 3,8 млн тоннаға дейін және контейнерлерді жылына 300 мың бірліктен астам ұлғайтуға мүмкіндік береді», деді өңір басшысы.

Айтуынша, өз қызметін 2003 жылы бастаған АЭА-ға күні бүгінге дейін 290 млрд теңгеден аса инвес­тиция салынып, 2 500-ден астам жұмыс орны құ­ры­лыпты. Ондағы негізгі салалар – өңдеу өнер­кәсібі, қойма шаруа­шы­лығы, логистика және туризм. 2024 жылы 75 жаңа жұмыс орны құрылмақ және 14,8 млрд теңге сомасына 2 жобаны іске асыру жоспарланып отыр. Нақтыласақ, «НАФТА-Инжиниринг Қазақстан» ЖШС 600 млн теңге сомасына бұрандалы сорғы жүйелерін шығаратын за­уыт салмақ. Бұл 25 жаңа жұмыс орнын құруға жол ашады. «Everest Techno» ЖШС 14,2 млрд теңге сомасына сорғы штангалары мен оларға муфталар шығаратын зауыт құрылысын бастауға да­йын. Соның нәтижесінде 50 жұмыс орны ашылады.

Келешектегі әлеуеті қазір­гі­ден де жоғары саналатын, биыл 8 айда 1,5 миллион тоннаға жуық жүк тасы­мал­даған «Құрық» портына сер­пін берер бірегей жоба – «Саржа» көпфункционалды теңіз терминалы дейді Н.Ноғаев. Терминал Ақ­тау қаласынан 70 км жерде «Құрық» портының аумағында орналасқан. Жоба инвесторы – «Semurg invest» компаниясы. Қазіргі уақытта жобаға инвестор тарапынан қомақты инвестиция салынып, бірқатар жұмыс атқарылған. Жобаның жүзеге асуы порт аумағындағы жүктерді ауыстырып тиеу көлемін жылына 10 млн тоннаға дейін ұлғайтады. Сонымен қатар жүк айналымын арттыру үшін жаңа логистикалық жол құрылады және ел аумағы арқылы жаңа жүк ағындары пайда болады. Тиісінше Қазақстанның экспорттық бағыттары әртарап­танады.

Жүйелі істе береке бар

Аймақтағы азулы мәселенің бірі – ауыз су. Халық санының өсуіне байланысты суға деген мұқтаждық та артып келе жатыр. Жаз айларындағы тапшылық тәулігіне 77,2 мың текше метрді құрайды екен. Мәселені кезең-кезеңімен шешу үшін 2025 жылға дейін жалпы су тұщыту қуаты 136 мың текше метрді құрайтын 6 жобаны жүзеге асыру жоспарланған (жалпы құны – 202 млрд теңге). Су дегеннен шығады, энергетикалық жабдықтарының тозу деңгейі 81 пайызға жеткен «МАЭК» кәсіпорнының жағдайы да айрықша көңіл бөлуді қажет етіп отыр.

«Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша су тұщыту, бу-газ қондырғылары және турбоаг­регаттар сияқты жабдықтарды салу және жаңғыртуға қатысты бірнеше негізгі жобаны іске асыруды көздейтін кәсіпорынды жаңғырту бағдарламасы әзір­ленді. Биыл кәсіпорынның өз қаражаты есебінен турбоаг­ре­гат­тарға, қазандық агрегатта­ры­на және қосалқы жаб­дық­та­р­ға күрделі жөндеу жүр­гізіліп жатыр. Маңғыстау об­лы­­сы әкімдігінің резервінен то­­­зығы жеткен жаб­дық­ты ауыс­­­тыруға 2,6 млрд теңге бө­лінді. Премьер-министрдің тап­сырмасы бойынша жаңа жаб­дық­тар мен жиындықтарды сатып алуға Үкімет резервінен тағы 4,9 млрд теңге бөлінді», деді әкім.

Өңірді газбен жабдықтау мәсе­лесі де мәлімдеме аясынан тыс­қары қалмады. Былтыр өңірге 2,6 млрд текше метр газ қажет болған. Биыл қазанда ұзындығы 308 шақырым «Бейнеу-Жаңа­өзен» магистралдық газ құбы­ры­ның екінші желісі бойынша газ беру басталды. Соның нәти­жесінде елді мекендер, ірі өнер­кә­сіптік нысандар, сондай-ақ Маң­ғыстау облысының негіз­гі энер­гетикалық кәсіпорны – жылу және электр энергиясын өндіретін «МАЭК» ЖШС тұ­рақ­ты газбен қамтылмақ.

«Екінші желінің өткізу қабі­ле­ті – жылына 5,8 млрд текше метр. Бұған дейін «Окарем-Бейнеу» газ құбыры осы бағыт бойынша 3 млрд текше метр­ден астам газ айдаған. Енді екі газ құбырының жалпы өткізу қабілеті жылына шамамен 9 млрд текше метр болды. Мұндай көлем өңір қажеттілігін толық жабады. Сонымен бірге «Жаңаөзен-Ақтау» магистралдық газ құ­бырының 4 желісін салу жобасын іске асыруға респуб­ли­калық бюджеттен 5,3 млрд теңге (148 км газбен жабдықтау желі­ле­рі) бөлінді», деп ақпарат берді аймақ басшысы.

Кейінгі бес жылда облысқа 3 трлн теңгеден астам инвестиция тартылған. Биыл 10 айдың қорытындысы бойынша негізгі капиталға шамамен 840 млрд теңге салыныпты. Бұл былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 45 пайызға артық. Жалпы, жыл басынан бері іске қосылған 12 инвестициялық жобаға 11 млрд теңгеден аса қаржы құйылған.

«Оның ішінде ет комбинаты, металл прокат, арнайы жаб­дық­тар мен техника, сондай-ақ темірбетон мен антифриз өндірісі бар. Жыл соңына дейін жалпы құны 9 млрд теңге болатын тағы үш жобаны іске қосу жоспарланып жатыр. Бұл 90-ға жуық жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді. Алдағы үш жылда тағы 54 инвестициялық жобаны іске асыру күтіледі. Бұл жобалар өңір экономикасына 1,4 трлн теңге көлемінде қаржы тарту және 6 мыңнан астам жаңа жұмыс орындарын құру мақсатында жоспарланған», деді әкім.

Халықтың әлеуметтік ахуа­лында жетекші рөл ойнайтын білім, денсаулық сақтау салалары да игіліктерден кенде емес дейді өңір басшысы.

«Жалпы, қазір өңірдің әлеу­меттік-экономикалық дамуы, қоғамдық-саяси ахуалы тұрақты. Біз осы экономикалық өсу қарқынын сақтай отырып, азаматтардың әл-ауқатын арттыру, сондай-ақ тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін барлық қажетті шараларды одан әрі жалғастырамыз. Сондай-ақ Мемлекет бас­шысының алды­мыз­­ға қойған міндеттерін сапалы әрі уақы­тында орындауға бар күш жіге­рімізді саламыз», деді Н.Ноғаев.