Тілсіз жау әлі де тізгінге ырық бермей тұр. Еліміздің бес аймағындағы су қоймалары кемеріне келіп қалды. Әсіресе батыс өңіріндегі өзен суларының деңгейі күн сайын өрлеп бара жатқаны байқалады. Соған сай мемлекеттік құрылымдармен бірге жұртшылық та тайлы-тұяғы қалмай Жайықтың жағасында дамылсыз дамбы салып, келе жатқан қауіптің алдын алуға жұмылды.
Қауіп сейілмей тұр
Су тасқыны жағдайы туралы Орталық коммуникациялар қызметі алаңында ТЖМ Азаматтық қорғаныс және әскери бөлімдер комитетінің аға офицері Сайпаш Ерасыл жедел ақпарат берді. Оның дерегі бойынша Ақтөбе, Ақмола, Қостанай, Шығыс Қазақстан, Атырау және Солтүстік Қазақстан облыстарында 3 358 жеке тұрғын үй, 326 аула және 2 089 саяжай үйлері су астында қалып отыр. Сондай-ақ республикалық, облыстық және жергілікті маңызы бар автожолдардағы 100 автожолдың, оның ішінде 9 көпір және 91 жол төсемін су шайған. 114 жолды су шайған. Қазір еліміздің 69 елді мекенінде көлік қатынасы үзілген. Азаматтық қорғау қызметтерімен 80 мыңнан аса адам құтқарылған, оның ішінде 29 мыңға жуық бала бар. 7 656 адам қауіпсіз жерге орналастырылды.
ТЖМ және жергілікті атқарушы органдардың күшімен 7,9 млн текше метрден аса еріген су тартылғанын, 1 млн-нан аса қап құм, 1 мың тонна инертті материал төселгенін жеткізді. Сондай-ақ авариялық-құтқару жұмыстарына 18 мыңға жуық адам, 3,5 мыңға жуық техника, 9 әуе кемесі жұмылдырылған.
«Еліміздің 9 өңірі – Ақтөбе, Қостанай, Батыс Қазақстан, Ұлытау, Ақмола, Қарағанды, Атырау, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстарында жергілікті ауқымдағы 29 төтенше жағдай жарияланды. 20 өңірде республикалық және облыстық жедел штабтар жұмыс істеп жатыр», деді ол.
Батыс Қазақстан облысында да су басу қаупі сейілген жоқ. Облыс орталығы мен 4 ауданға қатер төніп тұр. Мәселен, Ақжайық, Бәйтерек, Бөрлі, Теректі аудандары Жайықтың бойында орналасқан. Жайық – Ресейдің Челябі облысынан келетін өзен. Кейінгі күндері су көлемі 2 140 текше метрге дейін жеткен.
Ауа райы алаңдатады
Синоптиктер Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Алматы, Батыс Қазақстан, Жамбыл, Павлодар облыстары бойынша 9 гидрологиялық дауылды ескерту жариялады. Болжамды республикалық ақпараттық штабта өткен брифингте «Қазгидромет» РМК баспасөз хатшысы Алина Исмағұлова мәлімдеді.
Оның айтуынша, солтүстік-батыста, солтүстікте, республиканың орталығында жауын-шашын жауады. Мәселен, СҚО бойынша 9-11 сәуірде Есіл өзен салаларында еріген су ағынының қарқыны күшейіп, мұз еріп, су деңгейі шектік белгілерге дейін күрт көтерілуі ықтимал. Алматы облысында 9-10 сәуір аралығында жауын-шашын мол болуына байланысты таудағы еріген қар суымен өзендер көтеріледі деп болжанады. Бұл ретте тасқын болуы мүмкін. Сондай-ақ Үлкен және Кіші Алматы өзендерінің бассейндеріне қар көшкіні түсу қаупі бар. Ал Ақмола облысы Атбасар ауданындағы Жабай өзені арнасынан асады дейді мамандар.
«Елдің солтүстік-батысында, солтүстігінде түнде жауын-шашын (жаңбыр-қар аралас) болады, күндіз жаңбыр жауады, оңтүстік-шығыстың таулы аймақтарында жауын-шашын жауады, шығыс, оңтүстік, оңтүстік-шығыс облыстарында қатты жаңбыр жауып, найзағай ойнайды. Тек елдің батысында, оңтүстік-батысында жауын-шашынсыз ауа райы тұрақты», деді А.Исмағұлова.
Елдің бір бөлігінде тұман, желдің күшеюі, солтүстігінде көктайғақ, оңтүстігінде, оңтүстік-шығысында дауыл тұрып, бұршақ жауады деп болжанады.
Ел дегенде көмекке әзір
Тасқынға – тосқын болуға кіріскен еріктілердің саны күн сайын өсіп жатыр. Жергілікті жұртшылықпен бірге 25 мыңнан аса волонтер қызмет көрсетіп жүр. Еріктілердің ең басты атқарып жатқан жұмысы – зардап шеккен тұрғындарды ыстық тамақпен, жылы киіммен, жататын төсек орындарымен қамтамасыз ету. Қазіргі уақытта зардап шеккен жандарға дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету жұмыстары ұйымдастырылып жатыр. Бұл жөнінде «Ұлттық волонтерлік желі» ұйымының өкілі Айбек Досымбетов айтып берді.
«Волонтерлер құтқарушыларды ыстық тамақпен қамту жұмыстарын жасап жатыр. Барлық 20 аймақта жедел жері телефондары іске қосылған. Гуманитарлық көмек жинау орталықтары ашылып, бұл көмек зардап шеккен аймақтарға жіберілуде. Қазірге дейін ел бойынша 550 тоннадан аса гуманитарлық көмек жиналды. Бұл көмектің 370 тоннасы қажетті елді мекендерге жеткізілді. Республика бойынша 25 мыңнан аса волонтер түрлі қызмет көрсетіп жатыр», деді ол.
Бұған қоса еліміздегі жағдайға шет мемлекеттер де алаңдаушылық білдіріп отыр. Су тасқынынан зардап шеккендерге гуманитарлық көмектің алдыңғы легі бауырлас Қырғыз елінен жетті. Гуманитарлық жүкті Қырғыз Республикасы ТЖМ вице-министрі Урматбек Шамырқанов бастап алып келді. Азық-түлік, киім-кешек, төсек-орын жабдықтары, жылытқыштар т.б. түріндегі гуманитарлық жүк Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қостанай облыстарының тұрғындарына жіберіліп жатыр. Сонымен қатар бауырлас Түркия елінен де осындай көмек келе жатқан көрінеді.
Айтып келмейтін апатқа алаңдаулы жұрт жұдырықтай жұмылып, қиындықты бірге еңсеріп жатқаны күпті көңілге демеу беретіні рас. Әсіресе Ақтау – Атырау арасында маңғыстаулық таксишілер жұртты тегін тасымалдап жүргені көпшілікті қуантты. Бұған қоса мемлекеттік күштік құрылымдар да елмен бірге күн-түн демей қалтқысыз қызмет қылып жатқанын байқауға болады. «Саусақ бірікпей, ине ілікпейді» демекші, желіде жарияланып жатқан елдің бірлігіне қарап, елді селге де, желге де жібермес жігерлеріне тәнті боласыз. Қазір бізге керегі де – осы.