• RUB:
    5
  • USD:
    497.89
  • EUR:
    525.12
Басты сайтқа өту
Қоғам 08 Қараша, 2024

Көне мұра маманы

30 рет
көрсетілді

Мәдениет және ақпарат министрлігінің Қолжазбалар және сирек кітаптар ұлттық орталығының ұйымдастыруымен «Тұлға және тұлға тағылымы» атты мәдени шығар­машы­лық кеш өтті. Оған кәсіби тарихшылар, музей мамандары және зиялы қауым өкілдері қатысты.

«Бұл шара Мәдениет са­ла­сының үздігі, Қазақ­стан­ның құрметті журналисі, зерт­теуші, өлкетанушы Мұ­ха­медқали Бай­мұхановтың 80 жас мерейіне байла­ныс­ты өткізіліп отыр», дей­ді ұй­ым­дасты­рушылар. Осын­да­ғы мерейлі кеш иесінің кім еке­ніне тоқталар болсақ, бұл кісі ұзақ жыл қазақ жур­на­лис­тикасының отымен кі­ріп, күлімен шыққан.

«Байырғы журналист зейнетке шыққан соң Қол­жаз­балар және сирек кітаптар ұлттық орталығының қо­рын­да сақтаулы тұрған көне жазба мұраларды зерттеп, оны қазақ тіліне аударып, ғы­лыми айналымға енгізу үшін қажырлы еңбек жасап жүр», дейді мекеме басшысы Жан­дос Бекділдәұлы.

Сексеннің сеңгіріне шы­ғып отырған көне жазбалар маманы М.Баймұханов араб гра­фикасын, шағатай һәм жә­дит емлесін және төте жа­зуды жасында өз бетімен үй­ренген. Өзінің айтуынша, ұстаз алдын көрмеген. Бірақ қазіргі таңда Қолжазбалар және сирек кітаптар ұлт­тық орталық қорында тұр­ған көне мұ­ра­ларды ұршықша иіріп жүр.

Атап айтар болсақ, Қа­дыр­ғали бек Жалайыридің шежірелер жинағын ауда­рып, оны құнды тарихи мә­ліметтермен толық­ты­рып, Қожа Ахмет Ясауи­дің 1912 жылы Қазанда ба­сылған «Диуани хикмет» кітабын қазақ тіліне аударып, үзінділер жариялаған, 1908 жылы Орынборда «Шо­ра» журналында  жария­ланған Шыңғыс ханға қатыс­ты деректерді қа­зақша сөй­летіпті.

Сондай-ақ көне мұра маманы «Ар­хив-2025» жобасы аясында Ыстанбұлға барған сапарында Ал­тай­дан – Анадолыға жеткен қазақ кө­шінің куәгері Зейнел Сүрмелінің төте әліп­бимен жазылған өлеңдері мен хаттарын қазіргі қазақ жазуына көшірсе, араб қар­пімен теріліп, жеке қолда сақталған қис­салар, билердің сөзі, фольклорлық жыр нұс­қа­ларын қазақ әрпіне көшіріп, оны «Ауыз әдебие­тінің үлгілері» деген атпен жинақ етіп шы­ғарыпты. Ол қазіргі таңда мекеме қыз­меткерлеріне көне жазбаларды оқу әдіс­темесі туралы дәріс оқып жүр.