Өткізу бекеттерінің мүмкіндіктері мол

Қазақстан мен Ресей елдері арасында мемлекет басшыларының мемлекетаралық мәселелерді талқылауға арналған жиындары мен кездесулері жиі-жиі өткізіліп тұрады. Тіпті, мұндай басқосулар көршілес елдердің елордалары Астана мен Мәскеуде ғана емес, сонымен бірге екі мемлекеттің шекаралас өңірлерінде де өткізілуі тәжірибеге берік орныға бас­тады. Бұған биылғы жылдың басты мысалының бірі ретінде өткен мамыр айының екінші онкүндігінің бас кезіндегі Қазақстан мен Ресей парламентшілерінің Орал қаласындағы ресми сапары деуге болады. Осы мемлекетаралық алқалы басқосу кезінде Парламент Се­на­ты­­­ның төрағасы  Қасым-Жо­март Тоқаев пен Ресей Феде­ра­ция Кеңесінің төрайымы Ва­лен­тина Матвиенко бастаған екі ел парламентшілері мен Ба­тыс Қазақ­стан облысындағы атқару­шы және сайланбалы билік орган­дарының жетекшілері шекаралас өңірлерге тән шешімін күтіп тұрған өзекті мәселелерді ортаға салған еді. Осындай жауапты сәтте Батыс Қазақстан облысының әкімі Алтай Көлгіновтің үні айқын, нақты, тұ­жырымды әрі орнықты шыққан болатын. Сондықтан да бұған дейін республикалық баспасөз бет­терінде жарияланбаған аймақ басшысының өткізу бекеттері, транс­шекаралық Жайық өзенінің бүгінгі жай-күйі жөніндегі ой-пікірін газет оқырмандарының назарына бергенді жөн көріп отырмыз. Ең бастысы, өңір жетекшісінің ұтымды ұсыныстарына Ресейдегі билік лауазым иелері түсіністікпен құлақ түрді. Қазақстан мен Ресей арасындағы ортақ шекараның ауқымы жеті мың шақырымнан асып түсетіні бел­гілі. Осының ішінде тек бір ғана Батыс Қазақстанның ресейлік көр­ші­лермен шекаралас аумағы 1,5 мың шақырымды құрайды. Ендеше, мұн­дай жағдайда қара­пайым адамдар арасындағы қа­рым-қатынастар мен тауар айналы­мы жүйесі тетігі мінсіз әрі ойдағыдай болуы қажеттілігі талас туғызбайды. Міне, Алтай Көл­­гінов халықаралық басқосу үстін­де басты ой арнасын осы арадан са­бақ­тады. Оның тайға таңба бас­қан­дай ұсыныс-пікірлерінің ұзын-ыр­ғасы төмендегідей. Ресейдің Саратов, Самара, Орынбор, Астрахань және Вол­гоград секілді бес бірдей ірі гу­берниясымен шектесетін Қазақ­станның осы батыстағы қақпасы аумағында 25 өткізу бекеті бар. Оның екеуі әуе және теміржол бе­кеттері болса, алтауы автобекеттер. Қалғандары жеңілдетілген жүйе бойынша жұмыс жасайтын бекеттер. Бұлардың ерекшелігі сонда, мұнда тұрғындар тек жаяу ғана шекараның арғы бетіне өте алады. Ал автокөлікпен өту мүмкіндігі мүлдем қарастырылмаған. Шынтуайтына келгенде, шекаралас өңірлер үшін жеңілдетілген жүйелерде автокөліктер қатынасын орнықтырудың ешқандай қиын­шылығы жоқ. Бұған қажетті ал­ғы­шарттар мен мүмкіндіктер де жет­кілікті. Бұл мәселеге сіздер тү­сініс­тікпен қарайды әрі тиісті қолдау көр­сетеді деп сенемін, деді Батыс Қа­зақстан облысының әкімі Алтай Көл­гінов өз сөзін Ресей Фе­дерациясы Фе­­дерация Кеңесінің төрайымы Ва­лен­тина Матвиенкоға қарай бағыт­тап. Сондай-ақ, ол өз пайымдауларын нақты мысалдармен дәйектеп отырды. Айталық, облыстағы Каз­талов ауданы Ресейдің Саратов об­лы­сы­ның Александров Гай ауданымен шектеседі. Көршілес аудан ор­та­лықтары арасының қашық­тығы 40 шақырымнан аспайды. Ашы­ғын айтқанда, осы аралықта жеңілдетілген жүйе бойынша атқарылып жатқан жұмыстар екі жақтың да талап-тілектерін қа­нағаттандыра алмай отыр. Егер аталған бекетке екі жақтан да ав­токөлік өткізуге рұқсат берілсе, бі­рінші кезекте тауарлар алмасу және шағын және орташа кәсіпкерлікті дамыту үшін даңғыл жол ашылар еді. Бұл өз кезегінде тауар айна­лымының жоғарылауына және қарапайым адамдар арасындағы байланыстардың жақсара түсуіне септігін тигізбек. Дәл осындай көрініс Бөкей Ордасы ауданы мен Ресейдің Астрахань облысы Ахтуба ауда­ны аумағындағы «Молодость» бекетіне де тән, деді А.Көлгінов. Аймақ басшысы көтерген тағы бір мәселе, теміржол қаты­настарына қатысты туындады. Мәселенің мә­нісі мынада. Батыс Қазақстан облысы аума­ғын­дағы теміржол бойында Сайхын және Жәнібек теміржол стансалары орналасқан. Осы қазақ­стандық стансалар арқылы Ресейдің барлық бағыт­тарына әр тәулік сайын 16 жолаушылар пойызы тоқтамастан ағып өте шығады. Осыған орай облыс әкімі аталған пойыздарды Сайхын мен Жәнібек стансаларына аялдату үшін мемле­кетаралық келісім қажет екенін жеткізді. Қазақстан мен Ресей ара­сын­­дағы ортақ проблемалы мә­селелер туралы сөз қозғағанда транс­шекаралық Жайық өзені бойында қалыптасып отырған күрделі экологиялық ахуал­ды ұмыт қал­дыруға болмайды. Көршілес екі ел өзара тең пайдаланатын өзеннің деңгейі жыл сайын төмендеп, арнасы тартылып барады. Оның арнасы мен суын қалпына келтіру бағытындағы іс-шаралар бірлесіп атқарылған жағдайда ғана тиісті нәтиже бере алады, деді Алтай Сейдірұлы. Біз жоғарыда бұл маңайда авто­көліктерге арналған алты бекет орналасқанын айт­қан едік. Соның ең ірілері Қазақстан мен Ресей шекаралары аумағындағы «Маштаково» және Сырым халық­­аралық автомобиль өт­кізу бекеттері болып табылады. Әрі осы арадан Самара-Шым­­кент және кері бағытта Шым­кент-Мәскеу автожолдары бас­талады. Осы трассаның ұзын бойы мен халықаралық дең­гейдегі автобекеттерді қайта жабдықтау мен күрделі жөндеу жұмыстары да өз кезегін күтіп тұрғандай. Қазақстан мен Ресей парламентшілері және Батыс Қазақстан облысының атқарушы және сайланбалы билік өкілдері басқосуында бұл мәселелер де өз шешімін табуы керектігі жан-жақты сөз болды. Мемлекеттік деңгейдегі лауазымды тұлғалардың халықаралық деңгейдегі басқосулары кезінде еліміздегі өңір басшылары, соның ішінде әртүрлі деңгейдегі әкімдер корпусы өкілдері өңірге қатысты түйткілді мәселелерді айта алмаса, бұл көрініс олардың дәрменсіздігін білдірмек. Әрі жалтақтық пен жалпақшешейлік танытатын мұндай басшыдан үміт те, қайыр да жоқ десек, шын­дықтан алшақ кете қоймаспыз. Осы тұрғыда Қазақстан мен Ресей парламентшілері қатысқан жиында өзі басқарып отырған өңірдің проблемаларын жанашырлықпен көтере білген Батыс Қазақстан облысының әкімі Алтай Көлгі­новтің батыл да іскерлік тұрғы­сындағы ұсыныстары оның өзге әріптестеріне сіңісті болса игі. Темір ҚҰСАЙЫН, «Егемен Қазақстан» Батыс Қазақстан облысы