Бұл деректер Шымкентте өткен «Өңіраралық еңбек ұтқырлығын дамытудың бизнес-форумы» барысында жария етілді. Жалпы, елімізде ішкі еңбек миграциясына соңғы жылдары ерекше көңіл бөліне бастады. Ал биылғы бастамалар мен нәтижелі іс-шаралардың негізі Елбасы Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауынан бастау алып отыр. Жолдауда «басы артық жұмыс күші бар өңірлерден басқа жерлерге, сондай-ақ, ауылдардан қалаларға жұмыс күшін ұтымдылықпен тартуға қолдау көрсету керектігі» айтылған болатын. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы жаңадан ашылған жұмыс орындарының саны – бұрынғыша Үкімет пен әкімдер қызметінің тиімділігін бағалаудың негізгі критерийінің бірі болатынын ескертті. Осы орайда, Үкімет Елбасы тапсырмасы бойынша «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасын» іске асыруға кірісті. Еліміздің Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарынан келген делегацияның қатысуымен Мақтаарал мен Сарыағаш аудандарында жұмыссыздарға арналған «Өңіраралық бос жұмыс орындары жәрмеңкесінің» ұйымдастырылуы да бағдарлама шеңберінде атқарылған іс-шараның бірі. Халқы тығыз қоныстанған Оңтүстік өңірінде алғаш рет өткізілген еліміздің 4 өңірі жұмыс берушілерінің бос жұмыс орындары жәрмеңкесінде солтүстік, шығыс өңірлерінен келген өкілдер жергілікті тұрғындарға бос жұмыс орындарын ұсынып, жасалатын жеңілдіктер жөнінде мағлұмат берді. Мысалы, Солтүстік Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Алтынбек Абдоллаевтың айтуынша, бүкіл Қазақстан бойынша ең үлкен егістік жері бар өңір еңбек күшінен тапшылық көруде. Сол себепті 300 мыңнан астам тұрғыны бар Мақтаарал ауданынан жұмыс іздеген азаматтарды солтүстікке тартқысы келеді. «Біздің ұсыныстарымыз ұнап, жұмыс істеу үшін солтүстікке көшетіндерге үй, жер беріліп, кәсібі, шаруашылығы әрі қарай дамуы үшін түрлі көмектер көрсетіледі. Сондай-ақ, педагогикалық, техникалық, тағы басқа да мамандықтар бойынша бос орындар көп. Былтыр Оңтүстік Қазақстан облысынан 200-дей отбасы көшіп барды. Бүгінде олар өздерінің отбасылық кәсібін дамытып, қанаттарын кеңге жайып отыр», – деді А.Абдоллаев. Сондай-ақ, жәрмеңкеде мақтааралдық жастарға «Серпін» бағдарламасы бойынша солтүстік өңірлердің жоғары оқу орындарында грантпен оқу мүмкіндіктері түсіндірілді. Осы арада айта кетелік, «Серпін» бағдарламасы шеңберінде 5627 жас солтүстіктегі оқу орындарында білім алуда. Аудандағы кездесулер нәтижесінде 97 мақтааралдық азамат отбасымен солтүстік өңірлерге көшуге ниет білдіргені мәлім болып отыр.
Ал Сарыағаш ауданында өткен жәрмеңкеде 800-ге жуық бос жұмыс орындары ұсынылды. Нәтижесінде, сарыағаштық 124 отбасы жұмыспен қамтып, жағдай жасайтын өңірлерге қоныс аударуға ниет білдірді. Аудандардан бастау алған жәрмеңке Шымкент қаласындағы «Көрме» орталығында жалғасты. Солтүстік өңірлердегі 636 жұмыс беруші оңтүстікқазақстандықтарға білім беру, денсаулық сақтау, мемлекеттік басқару, ауылшаруашылық пен құрылыс салалары бойынша 1785 бос жұмыс орнын ұсынды. Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев жәрмеңке Елбасы қойған міндеттерді бірлесіп жүзеге асыру мақсатында өткізіліп отырғанын, оңтүстікте табиғи-климаттық және географиялық жағдайының қолайлығы адам индексінің дамуына оң әсерін тигізетінін жеткізді. Өңірде халық саны соңғы он жылда жыл сайын 2 пайызға өсіп, бүгінде 3 миллионға жуықтаған. Оның ішінде ауылды жердегі тұрғындар 1 млн 571 мың адамға жетіп, жалпы халықтың 54,9 пайызын құрап отыр. Яғни, халық санының өсуі өз кезегінде жұмыспен қамтуға әсерін тигізуде, бұл бағытта сұраныс бар солтүстік өңірлермен байланысты нығайту маңызды. Облыс орталығындағы іс-шараның ашылуы кезінде Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Тамара Дүйсенова оңтүстікте еңбек күші айтарлықтай артық болса, солтүстік өңірлерде жұмыс қолының тапшылығы сезілетінін айтып өтті. «Сондықтан, аталған жәрмеңке Оңтүстік тұрғындарына өз мамандығы бойынша жұмыс табуға көмектеседі деген үміт бар. Осы орайда, мемлекет, жол шығындары мен бір жыл бойы баспана жалдауға кететін шығынды өтеуге субсидия бөлетінін атап өткен жөн. Еңбек күші артық өңірлерден жұмыс қоры тапшы аймақтарға қоныс аудару жұмыскер мен жұмыс берушінің өзара қызығушылығы бойынша ерікті түрде жүзеге асатынын атап өткім келеді», – деді министр.
Жұмыс іздеушілерге ерекше мүмкіндік жасаған жәрмеңкелер «Еңбек нарығының мобильділігін арттыру» өңіраралық бизнес-форумына ұласты. Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Тамара Дүйсенова, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстары әкімдерінің орынбасарлары, Оңтүстік Қазақстанның қалалары мен аудандарының әкімдері, өңірлердегі жұмыспен қамтуды және әлеуметтік бағдарламаларды үйлестіру басқармаларының, халықты жұмыспен қамту орталықтарының басшылары, жұмыс берушілер және тағы басқа да тараптар қатысқан форумда облыстардың еңбек нарығындағы мүмкіндіктері мен жоспарлары әңгімеленді. Мысалы, облыс әкімі Ж.Түймебаев жыл соңына дейін күнгейден теріскейге 400 мың тоннаға жуық бақша, 250 мың тонна көкөніс, 15 мың тонна жеміс-жидек, 15 мың тонна жүзім жөнелтуге мүмкіндіктің бар екенін, сәйкесінше, ол жақтан бидай, картоп, малазықтық жем өнімдерді алуға болатынын, өңіраралық кооперативтер жүйесін қалыптастыру жолдарына мән беру қажеттігін жеткізді. «Бүгінде Оңтүстіктің бақшалық өнімдері онсыз да мыңдаған шақырымға тасымалданып, Ресейге өткізіліп жатыр. Ал сол көкөністі өсіруді солтүстік өңірлерде жолға қойып, шекара асыру әлдеқайда тиімді болады деп ойлаймын. Сонымен қатар, шаруалар солтүстіктен оңтүстікке жеткізілетін ауыл шаруашылығы өнімдерін де молынан дайындап, осында жіберуіне мүмкіндік туады. Бұл өз кезегінде еліміздегі азық-түлік нарығын реттеуге оңды ықпал ететіндігі сөзсіз», – деді Ж.Түймебаев. Облыс әкімінің айтуынша, бүгінгі күні Қазығұрт ауданындағы «Амангелді» корпорациясы Ақмола облысында 5 мың гектар бидай дақылын өсірумен айналысып келеді. Қосымша Ақмола, Қостанай облыстарында 10 мың гектар, ал «Тілеуберді» серіктестігі 12 мың гектар жер алуға қызығушылық танытып отыр. Сондай-ақ, Сайрам ауданындағы «Алтын дән» ЖШС Ақмола облысы Егіндікөл ауданында 60 мың гектар бидай егеді. Осы орайда облыс басшысы өңірдегі ұн өндірумен айналысатын кәсіпорындарды өңіраралық байланыс орнатуда белсенді іске көшуге шақырды.
Ғалымжан ЕЛШІБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
