Жалпы, халықаралық патриоттық «Батырлар жолымен» атты жобаға біздің өңірдегі архив, музей қызметкерлері, жоғары оқу орындарының студенттері 2010 жылдан бастап қатысып келеді. Қазір павлодарлық «Майдан жолы» іздеушілер отряды «Батырлар жолымен» жобасына өте жақсы таныс. Мысалы, «Майдан жолы» іздеушілер отрядын басқарған Жұмабек Хамзиннің айтуынша, Невель қаласында Лебяжі ауданының тумасы, полковник Әбілқайыр Баймолдинге қоладан бюст орнатылып, жауынгерлер зираты қалпына келтірілді. Қаланың ескерткіш тұрған алаңы Баймолдин есімімен аталады. Псков облысының Новоржев қаласының орталығындағы Жеңіс алаңына Ақтоғай ауданының тумасы Павел Дубовойдың қола мүсіні орнатылады. Павел Дубовой 28 панфиловшының ерлігін қайталап, жанындағы 28 сарбазбен бірге Бородин биіктігін қорғаған, 1944 жылғы наурызда ерлікпен қаза тапқан.
Ал биыл облыстан жолға шыққан бұл отрядты енді экспедицияның қатысушысы, отставкадағы майор Бақытжан Өтепов басқаруда. Іздеушілердің ұраны: «Біз панфиловшылар ұрпағымыз – біз миллионбыз». Биылғы сапар Мәскеу түбіндегі Можай бағытында жалғасады. Жерлес жауынгер Петр Мельниковтің мүрдесін туған жеріне жеткізу, сондай-ақ, іздеушілер Калуга қаласында Кіші жүз ханы – Арынғазының өміріне қатысты мәліметтер мен мәйітін іздестіру жұмыстарын жалғастырады. Іздеуші отряд мүшелерін облыстық мемлекеттік мұрағат, қорғаныс істері жөніндегі департамент, «Айбын» қорғаныс күштері ардагерлер кеңесінің, Г.Потанин атындағы тарихи-өлкетану музейінің өкілдері, Чернобыль апатының зардаптарын жоюға қатысушылар мен Ауған соғысының ардагерлері шығарып салды. Соғыс ардагері Бекболат Хазыров «Панфиловшылар» іздестіру жасағының командиріне өзі жазған «Люди несгибаемой воли» атты кітабын сыйға тартты.
– Мәскеу түбіндегі шайқасқа қатысқан жүз мыңдаған жауынгердің ерлігі өшпестей із қалдырды. Олардың көбісінің мүрдесі әлі сонда жатыр. Міне, сол уақыттан бері үш ұрпақ өсті. Ерлік – елге мұра, ұрпаққа ұран. Іздеушілердің бастаған бұл жұмыстары осының айғағы, – деді Бекболат аға Хазыров.
– Ешкімнің көңілінде «Бізге осы қажет пе?» деген сұрақ болмауы тиіс. Аталар жолы – ұрпағына мұра. Әлі күнге дейін соғыстан қайтпаған солдаттарды күтетіндер жүр арамызда. Қаншама тағдыр жүр жүрегі жаралы. Әкесін, ұлын, сүйікті жарын өмір бойы іздеумен жүрген жандарға іздеушілер көңілдеріне үміт сыйлайды, – деді облыстағы іздестіру қозғалысының ұйымдастырушысы Жұмабек Қамзин.
Бұған дейін, «Майдан жолы» іздестіру жасағы халықаралық «Батырлар жолымен» шарасы аясында Псков облысында соғыста ерлікпен қаза тапқан қазақстандықтардың құрметіне мемориалдық кешен де тұрғызды. Іздестіру барысында белгілі болғанындай, бұл жерде майданда қаза тапқан 700-ге жуық жерлес жауынгерлердің мүрделері жатқан көрінеді. Яғни, алда әлі іздестіру жұмыстары жалғасады деген сөз. Мемориалдық кешенде Әлия Молдағұловаға арналған құлпытас та орнатылды.
Тағзым деген осы. Өйткені, іздестіру отрядының мүшелері соғыс тарихын жазуды жалғастырады. Бүгінгі ұрпақ аталар ерлігін, өткен шежірені де біліп, сезінгендері дұрыс. Жиынға қатысушылар осылай деп тарасты.
Фарида БЫҚАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Павлодар облысы
Суретті түсірген Руфина ТОРПИЩЕВА
