Жұмыспен қамту бағдарламасы – келешек кілті

Еліміздегі күн санап көбейіп отырған жұмыссыз адамдардың саны азаятын күн де алыс емес. Мемлекет басшысы өз Жол­дауын­да Қазақстан халқының өмір сүру сапасын арттыру жө­нін­де Үкімет­ке бірқатар нақты тапсырмалар бере келе, халықты жұмыспен қамту­дың түбегейлі жаңа стра­тегиясын әзірлеу міндетін жүкте­ген бола­тын. Кемел ке­лешектің кілтіне айналар «Жұ­мыс­пен қам­ту-2020» бағ­дар­ла­ма­сы бойынша елімізде 1,5 млн. қазақстандық жұ­мыспен қамты­лып, кедейлік көр­сеткіші 6 пайыз­ға дейін азайтылады Шілденің 1-інде іске қосыл­ған бағдарлама үш бағыттан тұ­ра­ды. Біріншіден Үкімет тегін кә­сіп­тік-техникалық білім беріп, жұмысқа орналастырады. Жол­ақы, ай сайын жататын жері үшін өтемақы мен шәкіртақыны өз мой­нына алады. Келесі бағыты ту­ған жерінде екі қолға бір жұ­мыс таппай отырған­дарға вахта­лық тәсілмен ақша та­буына жол ашылады. Көшіп-қо­нуы­на субсидия, жалдамалы баспана, жаңа жерде біліктілігін көте­руге және психологиялық бейімделуге қол ұшын береді. Еліміздің Премьер-Министрі Кәрім Мә­сімов­тің Үкі­мет отырысында атап көрсет­ке­нін­дей, жаңа бағдарлама халыққа шарапатын тигізіп, тиімді бағ­дар­ламаға айналуы тиіс. Бағдарламаның басты бағыты ауылдағы кәсіпкерлікті дамытуға жәрдемдесу болып табылады. Жал­пы, өз бетінше жұмыспен айналы­са­тындардың, жұмыссыздар мен та­бысы төмен отбасылардың көп­ші­лігі ауылды жерлерде тұраты­нын ескерсек, оның үстіне елді ме­кендерде жалдамалы жұмыс орындарын құру оңайға түспей­тінін есепке алсақ, ауыл кәсіп­кер­лігін дамытудың маңызы зор болмақ. «Осы бағыттың басты те­тігі шағын несиелеу жүйесі ар­қылы жүзеге асады. Түпкі қарыз алушыға үш миллион теңгеге дейінгі сомада бес жылға дейінгі мерзімге микрокредит беру көз­де­леді. Кредит бойынша негізгі қа­рызды өтеу бойынша 18 айға де­йін, алайда кредит мерзімі ұзақ­тығының үштен бірінен аспайтын мерзімге жеңілдікті кезең ұсы­ны­луы мүмкін. «Бұл орайда микрокредиттер тұтынушы мақсат­тары­на, басқа қарыздарды жабуға және жылжымайтын мүлік сатып алуға берілмейді. Микрокредиттеуге микрокредиттік ұйым­дар­мен қатар бағдарламаға әлеуетті қатысушылар құратын кредиттік серіктестіктер де іске тартыла­тын болады», – дейді еліміздің Еңбек және әлеуметтік қорғау министрі Г. Әбдіқалықова. Бұған қоса, ауылдағы кәсібін жаңа бас­таушы үшін қажет болса инфра­құ­рылым, яғни жол құрылысы, жабдықтау, кәріз, телефон және электр желілерін жүргізу шара­лары мемлекет есебінен өтеледі. Бағдарламаның үшінші бағы­ты бойынша азаматтардың тұр­ғы­лық­ты жерінде жұмысқа орна­ла­суға немесе жеке ісімен айна­лы­суға мүм­кіндігінің болмауына байла­ныс­ты жергілікті атқарушы органдар ондай азаматтарға бас­қа өңір­лер­ден жұмыс ұсынатын болады. Өз бетінше жұмыспен айналы­су­шылар, жұмыссыздар жә­не табы­сы аз адамдар қата­рын­дағы Қазақ­стан Респуб­лика­сы азаматтарының экономикалық әлеуеті төмен елді мекендерден көшуі бастапқы ке­зең­де бір ау­дан­ның ішінде немесе бір облыс шегіндегі бір ауданнан басқа ау­данға жүзеге асырылады. Бағдар­ла­маның аталған бағытына эко­но­микалық әлеуеті төмен елді мекендерде тұратын өз бетінше жұ­мыспен айналысушылар, жұ­мыс­сыздар, не еңбекке жарамды табы­сы аз адамдар қатыса алады. Бұл ретте экономикалық әлеуеті төмен елді мекендерді айқындау критерийлерін Ауыл шаруашы­лығы министрлігі мен Эконо­ми­ка­лық даму және сауда министрлігі әзірлейтін болады. Соған сәйкес, жер­гілікті ат­қарушы органдар атал­ған министрліктермен келісім бо­йын­ша экономикалық әлеуеті тө­мен елді мекендердің тізбесін айқындайды. Бұдан соң, эконо­ми­калық әлеуеті төмен елді ме­кен­дердің тізбесін Премьер-Ми­нистрдің төрағалығы­мен респуб­ли­калық ведомствоара­лық комис­сия­сы бекітеді. Тоқтала кететін жәйт, осы бағытта басқа өңір­ге жұ­мысқа орналасу бойын­ша көшіп келу мен оларды баспанамен қам­ту үшін жалға берілетін үй мемлекет тарапынан субсидия­ла­нады. «Мұншалықты ауқымды бағ­дар­ламаны іске асыру үшін жұ­мыспен қамту органдарын инсти­­тут­тық жетілдіру көзделетіні сөз­сіз. Соған орай еліміздің барлық өңір­лерінде аудандар мен қала­лар дең­гейінде қосымша жұмыс­пен қамту органдары құрылады. Бұдан бө­лек, бағдарламаны тиімді іске асы­ру үшін құқықтық база қалып­та­сатын болады. Бұл ретте «Жұ­мыс­пен қам­ту туралы» Заңға Үкімет пен орта­лық атқарушы органдар құзыретіне сәйкес то­лық­тырулар енгізу қара­с­ты­­ры­ла­ды. Оның ішінде жаңадан «әлеу­меттік келісім-шарт», «жала­қы­­ны субсидиялау», «жұ­мыспен қам­­туға жәр­дем­десу­дің белсенді шаралары», «өз бетінше жұмыс­пен айналысушылар» секілді ұғым­дар нақтыланатын болады. «Жұмыспен қамту бағдар­ла­ма­сын талқылау жә­не түсін­діру­ге үкіметтік емес ұйым­дар да белсенді түрде тарты­ла­тын болады. Жалпы алғанда, Үкі­мет 2016 жыл­ға қарай бағдарла­ма­мен бір жарым миллионға жуық адам­ды қамтуды жоспарлауда. Со­ның нә­тижесінде еліміздегі кедейлік дең­гейін 6 пайызға дейін төмен­детіп, жұмыс­сыз­дық деңгейін 5,5 пайыздан асырмай ұстап отыру мін­деті көзделуде. Мұндай көрсет­кіштерге қол жеткізу азамат­тары­мыздың әл-ауқатын арттыруға оң ықпал етіп, алдымыздағы страте­гия­лық міндеттерді тиімді іске асы­руға мүмкіндік береді деп ойлай­мыз», – дейді Г. Әбдіқалықова. Әбдірахман ҚЫДЫРБЕК.