Экономикамыздың жетекші салаларының әлеуеті артып, жаһандану заманындағы бәсекелестікке төтеп бере алатын болса, өркениеттілік шоғырына батыл қадам басқан Қазақстанның да беделі үстем болмақ.
Жақында әлемдік бәсекелестікті зерттеу орталығы болып табылатын беделді Халықаралық менеджментті дамыту институты (IMD, Швейцария, Лозанна) 2017 жылғы әлемдік бәсекелестік рейтингінің қорытындысын жариялады. Осы 2017 жылғы IMD әлемдік бәсекелестік рейтингі бойынша Қазақстан былтырғы жылғы көрсеткішті бірден 15 сатыға жоғарылатып, 32-ші орынды иеленді.
Жаһандық бәсекелестік рейтингін бағалайтын IMD методологиясы бойынша сынақ 4 көрсеткіш: Экономикалық қызмет, Үкімет қызметінің тиімділігі, Бизнес тиімділігі және Инфрақұрылым жағдайы бойынша бағаланады. Рейтинг 342 көрсеткіш бойынша жүргізіледі. Оның үштен екісі статистикалық көрсеткіштер болса, үштен бірі сауал жүргізу қорытындылары болып табылады. Қазақстан бұл халықаралық беделді институттың рейтингіне 2008 жылдан бері тұрақты түрде қатысып келеді.
Сонымен, IMD-2017 рейтинг сынағы әлемнің 63 мемлекеті арасында жүргізілді. Әлемдегі ең бәсекеге қабілетті мемлекет ретінде Гонконг, Швейцария және Сингапур елдері танылды. Сингапур осы бәсекелестікте АҚШ-ты ығыстырып, үшінші орынды иеленді. IMD-2017 рейтингі бойынша Қазақстан бірден 15 сатыға көтерілген бірден-бір мемлекет болды. Мәселен, осы бәсекелестікте Қытай 7 сатыға жылжыса, Индонезия 6 сатыға, БАӘ 6 сатыға жылжыды. Қазақстан жарыс мәресінде Италия (44-ші орын), Үндістан (45), Ресей (46) және Түркия (47) мемлекеттерінен қара үздіріп, алға шықты.
Иә, еліміз егемендік алғаннан бергі жылдары заманауи нарықтық экономиканы қалыптастырып, жаһандық экономиканың ажырамас бөлігі бола білді. Ширек ғасырлық тәуелсіздік кезеңінде Қазақстан нарықтық экономика қағидаттары негізінде мүлдем жаңа мемлекет құрып, «Қазақстан-2030» Стратегиясын жүзеге асырды. Еліміз жедел қарқынмен дамып, әлемдегі ең қуатты 50 елдің қатарына кірді. Алдағы асулар бұдан да жоғары. Бүгінгі жаһандық экономикалық бәсекелестік талаптары тым күрделі. Оны 2017 жылғы IMD әлемдік бәсекелестік рейтингінің қорытындысынан да анық көруге болады.
IMD әлемдік бәсекелестік рейтингінде Қазақстан 4 сынақ көрсеткішінің екеуі бойынша өте жоғары әлеуетке ие екендігін көрсетті. Атап айтқанда, «Үкімет қызметінің тиімділігі» көрсеткіштері бойынша еліміз 12 саты жоғарылап, 19-шы орынды иеленсе, «Бизнес тиімділігі көрсеткіштері бойынша 21 саты жоғарылап, 23-ші орынды иеленді. Өкінішке орай, қалған екі көрсеткіш бойынша, атап айтқанда, «Инфрақұрылым жағдайы» (54-ші орын) және «Экономикалық қызмет» (54-ші орын) көрсеткіштері бойынша әлі де әлсіз екендігін байқатты.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына арнаған «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты биылғы Жолдауында «Коммуникацияның дамуы мен оптикалық-талшықты инфрақұрылымға жаппай қолжетімділікті де қамтамасыз ету керек. Цифрлы индустрияны дамыту басқа да барлық салаларға серпін береді. Сондықтан, Үкімет ІТ саласын дамыту мәселесін ерекше бақылауда ұстауға тиіс», деп атап көрсеткен болатын. Осыған байланысты Қазақстан IMD әлемдік бәсекелестік рейтингі бойынша цифрлы бәсекелестікте өткен жылғы көрсеткішті
5 сатыға жақсартып, 38-ші орынды иеленді. IMD әлемдік бәсекелестік рейтингі бойынша 2017 жылғы әлемдік цифрлы саладағы бәсекелестікте Сингапур, Швеция және АҚШ мемлекеттері көш бастады.
Қазақстан бүгінгі таңда жаһандық экономика саласында өзінің лайықты орнын алған қуатты өндірістік державалардың біріне айналды. Еліміз осы жылдар ішінде өзінің қауіпсіздігі мен аумақтық біртұтастығын қалыптастырып қана қоймай, экономикалық дамуда әлемнің ірі мемлекеттерімен бәсекелестікке түсе алатын әлеуетке қол жеткізді. Елбасы белгілеген стратегиялық бағдарламалар бүгінде қол жеткізген өмір белестеріне айналды. Ендеше, әлемдік экономика үрдісінде айшықты қадамдармен айқындалған Қазақстан таяу жылдардың ішінде дамыған отыз елдің бел ортасындағы лайықты орнын да ойып алатындығына күмән жоқ. Оған әлемдік бәсекелестік дәрежесін айқындайтын ең беделді орталық – IMD-2017 рейтингі бойынша еліміз 2016 жылы ұлттық экономикамыздың белсенділігін толық қалпына келтіруінің арқасында жоғары көрсеткіштерге қол жеткізгендігі айқын дәлел болса керек.
Жылқыбай Жағыпарұлы,
«Егемен Қазақстан»
