Рекс Тиллерсонның сөзі кездейсоқ емес һәм Қазақстанның жаппай қырып-жою қаруынан бас тартуы жөнінде келтірген оның деректерінің іргетасы берік. Кейінгі жылдары ядролық қауіпсіздік мәселесі халықаралық қоғамдастықты алаңдата бастады. Мамандардың пікірінше, әлем үшінші дүниежүзілік соғыстың, ядролық айқастың алдында тұр.
Кейінгі жарты жылда байқағанымыздай, АҚШ пен КХДР арасындағы сөз қақтығысы кең таралып, бітімге келмейтіндей деңгейге жетті. Екі тарап та кері шегінейін деп отырғаны жоқ. Осындай жағдайда бейбіт келіссөздер зор маңызға ие болады. Сондықтан осы мәселені талқылау жөнінде сыртқы істер министрлері арасында БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің шақырылымы болды.
АҚШ Мемлекеттік хатшысының сөзінен екі жағдай анық байқалады. Әуелі халықаралық қоғамдастық Н.Назарбаев бастаған Қазақстанның әрекеттерін шынында жоғары бағалайды. Ядролық қарудан өз еркімен бас тартып, бейтарап және бейбіт саясат ұстанудың маңызы зор. Екіншіден, АҚШ бастаған әлем елдері Қазақстанның антиядролық қозғалысты дамыту және кеңейту жөніндегі тәжірибесін халықаралық деңгейде қабылдауға әзір екенін көрсетеді.
Яғни, Н.Назарбаевтың антиядролық қозғалысқа қатысты бүкіл бастамалары алпауыт елдер тарапынан оң бағаланды. Елбасы тоқсаныншы жылдардың ортасында көтерген мәселе жоғары деңгейдегі түсіністік пен қолдауға ие болды. Президентіміз бүкіл әлемде ядролық қарусыз аймақ құру бағытын ұсынады.
Қазақстанның өз еркімен қуатты ядролық қару арсеналынан бас тартқаны белгілі. Әлемде алғаш болып Семейдегі ядролық сынақ полигонын жапты. Ал 2006 жылғы тамызда Семейде қол қойылған Орталық Азияда ядролық қарусыз аймақ құру жөніндегі келісім Қазақстан басшысының жаппай қырып-жою қаруынан бас тартудағы теңдессіз ерлігін көрсетеді. Сол кезде Орталық Азия тағы бір мәрте әлем елдерінің назарын ядролық қаруды таратпау мәселесіне аударған болатын.
Орталық Азияда ядролық қарудан азат аймақтар құрған Н.Назарбаевтың антиядролық қозғалысы халықаралық деңгейге шықты. Осылайша, Қазақстан ядролық қарудан бас тартып, бейбіт әлем құрудағы саяси ерік-жігердің нағыз үлгісін көрсетті.
Сондықтан Р.Тилерсонның Н.Назарбаевтың еңбегін жоғары бағалауы кездейсоқ емес. Елбасымыз әлем елдері арасында сарабдал саясаткерге айналып, дипломатиялық және достық әрекеттер арқылы қалыптасатын бейбіт әлем құруда маңызды рөл атқара бастады.
Осы орайда, Н.Назарбаевтың бейбітшілік жөніндегі Нобель сыйлығына бірнеше рет, тіпті америкалық конгресмендер тарапынан ұсынылғанын айта кету керек.
Руслан ІЗІМОВ,
саясаттанушы