– «Теңізшевройл» ЖШС отандық кәсіпкерліктің ілгерілеуіне қалай ықпал етуде? Жергілікті қамту тұрғысынан тапсырыстар көлемі бүгінде қай деңгейде? Бастырмалата сауалдың астына алғанымызға ғафу етіңіз, жергілікті кәсіпорындарға беретін тапсырыстардың көлемі өткен жылдармен салыстырғанда қаншалықты артқанын немесе кемігенін де айта кетсеңіз.
– Сұрақтарыңыз өте орынды. Алдымен «Теңізшевройлдың» қазақстандық қамтуды дамыту стратегиясының басты аспектісін айтайын. Ол мұнай-газ индустриясымен ынтымақтастық үшін өздері жауап беруге тиіс халықаралық сапа мен стандарттарды түсіну мақсатында қазіргі және ықтимал жабдықтаушылармен жұмыс жасау болып табылады. Жоғары халықаралық стандарттарға жауап беретін қазақстандық тауарлар және қызметтер нарығын ұдайы дамыту – компанияның үздіксіз даму стратегиясының іргетасы және бұл Қазақстан үшін маңызды құндылықтарды туғызады.
Компания қазақстандық қамту бойынша міндеттерін орындау үшін тауарлар және қызметтер жабдықтаушыларына ұзақ мерзімді мүмкіндіктер беруге тиіс. Сол себепті ТШО инфрақұрылымға, қазақстандық кадрларды оқыту және жұмыс орындарын ашуға қажетті инвестицияны тарту арқылы қазақстандық жабдықтаушыларды тұрақты дамытуды қолдауын жалғастыра бермек.
«Теңізшевройл» ел компанияларының дамуына үнемі қолдау көрсетіп келеді. Осы мақсатта жабдықтаушыларды жетілдіру бағдарламасы жасақталған. Біздің мамандарымыз бен сарапшыларымыз компанияларға барып, олардың мүмкіндіктерімен және әлеуеттерімен танысып, біліктіліктерін тексеру кезінде кемшіліктердің орнын толтыру үшін осы бағдарламаға жүгінеді. Бұған қоса ТШО-ның барлық жабдықтаушылары сапаны басқару, адам ресурстарын жетілдіру және қауіпсіздік техникасы негізінде әлемдік деңгейдегі процестермен және процедуралармен таныстырылады. Бұл олардың қызмет сапасын арттырумен қатар, оларды тек Қазақстанда ғана емес, дүние жүзі бойынша бәсекеге қабілетті ұйымдар қатарына қосады.
Биылғы бірінші жартыжылдықта ғана компания қазақстандық тауарлар мен қызметтерді пайдалануға 1 миллиард АҚШ доллары шамасында қаржы жұмсады, оның 384 миллион доллары ККЖ-ҰЕҚБЖ аясында орнын тапты. Былтыр бұл көрсеткіш 1,9 миллиард АҚШ долларын құрап еді. 1993 жылдан бастап ТШО қазақстандық компаниялардың 22,9 миллиард АҚШ долларын құрайтын тауарлары мен қызметтерін пайдаланды.
– Өте керемет көрсеткіштер екен. Ал кәсіпкерлікті дамытуға байланысты оқу-ағартушылық немесе даярлық секілді бағдарламалар қарастырылған ба?
– «Теңізшевройл» қазіргі уақытта Еуропа қайту құру және даму банкінің «Шағын бизнеске берілетін кеңес» деп аталатын Қазақстандағы бизнесті дамыту бағдарламасын қолдайды. «Бұл бағдарлама шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне өсуге, дамуға және жергілікті жер мен аймақтың экономикасына үлес қосуларына көмектеседі.
– ТШО – Қазақстандағы ірі бірлескен компаниялардың бірі. Еліміздегі әлеуметтік, рухани бағдарламалардың орындалуына қосып жатқан үлесі қандай?
– Компаниямыз өзі құрылған күнінен бастап қызметкерлері мен жергілікті тұрғындардың игілігі үшін Атырау облысының әртүрлі әлеуметтік жобаларына 1,3 миллиард АҚШ долларынан астам қаржы жұмсады. «Игілік» ерікті әлеуметтік инфрақұрылым бағдарламасының биылғы бюджеті 25 миллион долларды құрады. Аталмыш қаржының негізгі үлесі өңірдегі балабақшалар, мектептер және басқа да әлеуметтік нысандардың құрылысына салынуда. Былтырдан бері 7 балабақшаны, 3 мектепті, 3 мәдениет үйін, 3 дене шынықтыру-сауықтандыру кешенін және облыс орталығындағы ретро-саябақты пайдалануға бердік.
Жоғарыдағы бағдарламаның жүзеге асырылуы барысында 250 миллион АҚШ долларына жуық сома игеріліп, 130 жоба жүзеге асырылған екен. Нәтижесінде дәрігерлер, мұғалімдер және техникалық қызметкерлер үшін мыңнан астам жаңа жұмыс орындары ашылғанын айта кетейін.
Жылдық бюджеті 1 миллион долларды құрайтын Әлеуметтік инвестиция бағдарламасы – ТШО-ның аймақтың әлеуметтік саласын дамытуға арнаған тағы бір жарқын бастамасы. Соңғы кездері жүргізілген ұйымдастыру шешімдерінің нәтижесінде компания әлгі бағдарламаны өндіріс пен жұртшылықтың қажеттіліктері мен мақсаттарына сай жетілдірді.
Жеті жыл бұрын жасалған бағдарлама аясында өткен жылға дейін 50 жоба жүзеге асырылды. Оның 6-уы 2016 жылға тиесілі. Ал биыл бюджеті 1,2 млн долларды құраған бағдарлама шеңберінде 7 жоба қолға алынған. Жыл басында Атырау облысының денсаулық сақтау және білім беру салаларына қолдау көрсету мақсатында ТШО Әлеуметтік инвестициялар бағдарламасына 1 миллион доллар шамасында қаржы бөлген еді. Бағдарлама іске қосылған уақыттан бері оған құйылған инвестиция құны 6 миллион доллардан асып түседі. Сөз арасында айта кетейін, біздің жетістіктеріміз бірлік пен ынтымақтың нәтижесінде жүзеге асып жатыр.
– Компанияның дәл қазіргі кезде жергілікті мамандарды жұмыспен қамту көрсеткіші қандай? Олардың әлеуметтік және медициналық қорғалуы туралы да білгіміз келеді.
– «Теңізшевройлда» жұмыс істейтін қазақстандық қызметкерлердің үлесі 1993 жылы 50 пайыз болса, бұл көрсеткіш қазіргі таңда 84 пайызға жетті. Біздегі жергілікті ұлттық басшылардың, жоғары және орта буын жетекшілерінің үлесі жалпы басшылық құрамның 70 пайызын құрайды. Кадрларды оқыту және шыңдау жөніндегі тұрақты бағдарламаны жүзеге асыру нәтижесінде жауапты басшылық лауазымдарға тағайындалған жергілікті қызметкерлер қатары көбейе түсуде. ТШО өз қызметкерлеріне әлеуметтік бағдарламалар мен медициналық сақтандыру секілді жеңілдіктер мен бастамалардың кеңейтілген пакетін ұсынатынын да айта кетсем, айып болмас.
– Өте дұрыс екен. Әңгімеміздің соңында компанияның алдағы жоспарларымен бөліссеңіз.
– 2016 жылы ТШО серіктестері теңіз мұнай-кен орнының өндірістік қуаттылығын арттырудың келесі кезеңі болып табылатын Келешек кеңею жобасы – Ұңғы ернеуіндегі қысымды басқару жобасын (ККЖ-ҰЕҚБЖ) қаржыландыру жөніндегі ақырғы шешімнің қабылданғаны туралы жариялады. ККЖ-ҰЕҚБЖ нысандарының құрылысы барынша тиімділікті арттырып, қаражатты үнемдеу мақсатында бір уақытта орындалып жатыр. Өндірістік қуатты арттыру мақсатында табысты түрде жүзеге асырылған ТШО-ның алдыңғы ЕБЗ/ШГА жобасы тәжірибесін негізге ала отырып, ККЖ өндіріс қуатын жылына шамамен 12 миллион тонна немесе тәулігіне 260 мың баррельге арттырды. Осылайша, мұнай өндірісінің жылдық көлемін шамамен 39 миллион тоннаға немесе тәулігіне 850 мың баррельге жеткізу көзделеді.
ҰЕҚБЖ атқылайтын ұңғылардың ернеулік қысымын төмендетіп, қолданыстағы алты кешенді технологиялық желінің кіреберісіндегі қысымды арттыру арқылы Теңіз кен орнында жұмыс жасайтын зауыттардың толық қуатпен жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Қазіргі таңда ел аумағындағы жоба аясында 20 мыңнан астам қазақстандық азамат еңбек етеді, бұл Қазақстандағы жоба қызметкерлері жалпы санының 92 пайызын құрайды.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Асхат РАЙҚҰЛ,
«Егемен Қазақстан»
