2014 жылы мұнай бағасының құлдырауына байланысты әлемдегі ірі мұнай компанияларының жұмыстары тоқтап, мыңдаған жұмысшылар қысқартуға ұшырағаны есімізде. Сондай экономикалық қиын сәтте де «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ еншілес компаниясы «Ембімұнайгаз» АҚ қызметкерлерін қысқартуға және мұнайшыларға арналған әлеуметтік пакеттердің нашарлауына жол бермеді. Нарықтағы бағаның құбылмалы жағдайынан өзгеріске дер кезінде бейімделе білген компания ғана табысты шығады. Бұл орайда «Ембімұнайгаз» әртүрлі бағыттағы ауқымды жобаларды жүзеге асыруды қолға алып отыр. Оның тарихында алғаш рет газ бағытында белсенді жұмыстар басталды.
«Ембімұнайгаз» АҚ басқарма төрағасы Әнуар Жақсыбеков толымды табыстың кілті ұжымдық бірлікте, татулықта екенін баса айтады. «Заман талабына сай болу, өркениет көшінен қалмау – біздің ұстанған бағытымыз. Кез келген жаңалықты оң нәтижеге жеткізетін – кәсіби мамандар, талантты жастар. Сол себепті компанияның басты құндылығы – өз жұмысшылары. Бұл орайда мамандарды қайта даярлау арқылы әлем елдеріндегі жаңалықтар мен жаңа технологияларды Ембі өндірісіне батыл енгізуді қолға алып отырмыз. Нәтижелері жақсы. Соңғы 4-5 жылда білікті мамандар күшімен бірнеше жобаны іске қостық», дейді ол.
Енді ауқымды жұмыстарға кеңірек тоқталсақ. «Ембімұнайгаз» АҚ Қаратон-Сарықамыс, жаңа ашулар перспективасына ие Тайсойған және Лиман барлау блоктарында геологиялық барлау жұмыстарын батыл жүргізуде. Мұндағы негізгі бағыт ресурстық қордың азаюына орай қорды көбейту үшін геологиялық барлау және жаңа активтерді сатып алумен байланыстырылады. Сондықтан компания геологиялық барлау жұмыстарының көлемін өсіріп, өнім беріп тұрған кен алаңдарында барлау жұмыстарын жүргізуде. Нәтижесінде тұзүсті және тұзасты перспективалы құрылымдар, алдағы уақытта геологиялық барлау жұмыстары жүргізілетін жаңа алаңдар анықталды. Әрине, мұнай бағасының төмендеуі кезінде геологиялық барлау жұмыстарын инвестициялау шығындарын бақылауда ұстап тұру керек. Қолға алынған жобалардың мақсаты да өндіріс шығындарын оңтайландыру мен еңбек тиімділігін арттыруды көздейді.
Биылғы маусымда Атырау облысы Жылыой ауданы аумағында орналасқан Ембінің ең ірі кеніші – Прорва кен алаңында жылына 150 миллион текше метр қуатпен жұмыс істейтін Ілеспе газды дайындау қондырғысы іске қосылды. Бұл жоба жұмысына елімізде тұңғыш рет қышқыл газды күкірттен тазартуға арналған «Mеrichem» фирмасының «Lo-cat» патенттелген технологиясы қолданылуда. «Ембімұнайгаз» АҚ энергетикамен қамту және газ шаруашылығы жөніндегі басқарушы директоры Бауыржан Сейтқазиев зауытты іске қосу арқылы 150 миллион текше метр газды қайта пайдаға асыруға жол ашылғанын айтады. «Прорва кен орындары тобындағы ілеспе мұнай газын күкірттен тазарту қондырғысы – көптен күттірген әрі өндіріске өте қажетті жоба. Қанша жылдар бойы ілеспе газды ауаға жағуға мәжбүр болдық. Қазір бұл мәселе түбегейлі шешілді. Аталған қондырғының арқасында өнім өндіру көрсеткішін арттырумен қатар, тазартылған газ, газ конденсаты және түйіршікті күкірт сияқты жаңа тауарлық өнімдер шығаруға мүмкіндік туып отыр», дейді ол.
«Ембімұнайгаз» АҚ алдағы уақытта ілеспе газды өңдеу арқылы алатын тауарлардың қатарын көбейтуді жоспарлауда. Болашақта ілеспе мұнай газынан дайын өнім алып, сұйылтылған газ, метанол, синтетикалық мұнай сияқты өнімдер шығару да күн тәртібіндегі өзекті жайттар.
Компанияда өндірістік шығындарды айтарлықтай азайтатын тағы бір қанатқақты жоба – Газ-поршен электр стансасы құрылысы жұмысын бастады. Оны іске қосу арқылы компания өндіріс алаңдарын толығымен электр энергиясымен жабдықтауды күшейтпек. «Жайықмұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасының Оңтүстік-шығыс Қамысты мен Забурын кен алаңдарында қолға алынған жоба енді «Доссормұнайгаз» бен «Жылыоймұнайгаз» басқармаларының кен алаңдарында да қолға алынады. «Жайықмұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасында енгізілген «Көлікпен қамту үдерісінің тиімділігін арттыру» жобасы да тиімділігін көрсетіп үлгерді. Бүгінде бұл жоба басқа өндірістік құрылымдық бөлімшелерге таратылуда. Нәтижесінде отынға кеткен шығындар 20 пайызға дейін азайып, автокөлік пен арнаулы техника паркін пайдалану тиімділігі артуда.
Экологиялық талаптарды сақтаумен және мұнай өндірісін тұрақтандырумен қатар, ілеспе газды кешенді дайындау қондырғысы тауарлық газ, ішкі және сыртқы нарыққа сату үшін түйіршіктелген күкірт пен жеке қажеттіліктерге пайдалану үшін тұрақты газ конденсатын шығарады. Мұндай қондырғылар қазір «Доссормұнайгаз» басқармасына қарасты Шығыс Мақат және «Жайықмұнайгаз» басқармасының С.Балғымбаев кен алаңдарында жұмыс істеп, Атырау облысының Қызылқоға, Мақат, Исатай аудандары тұрғындарының көгілдір отынға деген сұранысын жеңілдетілген бағамен қамтамасыз етуде.
«Қайнармұнайгаз» басқармасының Уаз кен алаңындағы Интеллектуалды кен алаңы концепциясы – компанияның шығындарды оңтайландыру мақсатында қолға алған жобаларының бірі. Ол технология онлайн режім арқылы мұнай өндірудің барлық сатысының параметрлерін бақылап, нәтижесін диспетчерлік пунктке жібереді. Ал онда оператор жедел түрде шешім қабылдай алады. Сонымен қатар барлық ақпарат параллельді түрде «Ембімұнайгаз» АҚ Өндірістік процесті бақылау және Астана қаласындағы «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ Сараптау және шешім қабылдау орталықтарына келіп түседі. Ақпарат мұнда да сараптаудан өтіп, ұзақ мерзімді жоспарлар құрылады. Интеллектуалды кен алаңы жобасы аясында Уаз кен алаңында өткен жылы ұңғымалық қондырғыларды оңтайландыру және ұңғымаларды пайдалану коэффициентін арттыру негізінде 1,24 пайызға артық қосымша мұнай өндірілді. Бұған қоса электр энергиясын 33 пайызға қысқарту, ұңғымаларды жөндеуге кеткен шығынды 25 пайызға азайтуға қол жеткізілді.
Бүгінде компанияда 5 мыңнан астам адам еңбек етеді. Онда экономикалық жағдайларға қарамастан, қызметкерлер мен әлеуметтік тұрақтылыққа басымдық берілген. Яғни бос орындар қызметкерлерді бір жұмыс орнынан екіншісіне ауыстыру арқылы ғана пайда болады. Ол үшін мамандар даярлаудан немесе қайта даярлаудан өтеді. Осы жерде атап өтерлігі, әлем нарығындағы мұнай бағасының төмендеуі салдарынан өндіріс шығынын оңтайландыру мақсатында компания кәсіби емес еңбек түрлеріндегі жұмыс орындарын жауып, ол қызметтерді аутсорсингтік жүйеге көшірді. Компания кадрлық қызмет саласында да бірнеше жобаны жүзеге асыруда. Оның ішінде кадр резерві, мамандарды қысқа және ұзақ мерзімді оқыту, дуалды оқыту бағдарламасы бар. Сонымен қатар «Ембімұнайгаз» 58 жастан бастап зейнеткерлік демалысқа шығу бағдарламасын іске қосты. Енді еңбек өтілінің көп уақытын ауыр жұмыста өткізген, денсаулығында кінәраты бар мамандар мерзімінен бұрын зейнетке шыға алады.
Жер қойнауын пайдалану жөніндегі келісім аясында компания жыл сайын Өңірлік инфрақұрылымды дамыту бағдарламасына белсене қатысады. Биыл «Ембімұнайгаз» АҚ бұл бағытқа 840 млн теңге бөлді. 2016-2017 жылдары бөлінген қаражат игеріліп, биыл бірқатар әлеуметтік нысандардың құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді. Олар – Қызылқоға ауданының Сағыз және Тасшағыл ауылдарындағы екі пәтерлі 5 үй, 100 орындық балабақша, Мақат ауданындағы 300 орындық О.Сарғұнанов атындағы орта мектеп, Исатай ауданының Тұщықұдық және Жанбай ауылдарындағы «Құлыншақ» балабақшасына жапсаржай және 200 орындық мәдениет үйі. Қазіргі таңда Қызылқоға ауданының ауылдарында 424 орындық орта мектептің, 290 орындық балабақшаның, фельдшерлік-акушерлік бөлімшенің, бюждеттік мекеме қызметкерлеріне арналған 10 үйдің, Исатай ауданының Аққыстау ауылындағы дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылыс жұмыстары жалғасуда.
Қолға алынған жобалар мен мақсаттар Ембі өндірісіне жаңа серпін әкелді. Алайда мұнайшылар бұл табыспен тоқмейілсімей, алдағы күнге үлкен жоспарлар құрып отыр. Мәселен, келесі жылы тереңдігі 6 000 метр болатын ұңғыманы бұрғылау басталмақ. Терең бұрғылау жұмыстары Прорва кен орындары тобына жататын кеніштерде басталады. Бұл жұмыстар Қаратон-Сарықамыс келісімшарты бойынша жүзеге асырылады.
Асхат РАЙҚҰЛ,
«Егемен Қазақстан»
