Дүниенің түкпір-түкпірінен атақты экономистерді жинап, ғаламдық ғалымдардың басын қосатын, Нобель сыйлығы лауреаттарын шақырып, жа-һандық мәселелерді бірге отырып талқылайтын жыл сайынғы шараға бүгінге дейін әлемнің 150 елінен 50 000-нан астам делегат қатысқан екен. Әлбетте, шараның жыл сайын өткізіліп отырғанына қарағанда, форумның ел үшін де, әлем үшін де тиімді қажеттілігін аңғару қиын емес. Ендеше, осыған дейін он рет өткізілген ауқымды жиынның негізгі нәтижелеріне тоқталып көрелік.
Жалпы, АЭФ ұсыныстары тек мәселеге көңіл бөлу ғана емес, нақты әрекеттерді орындау кезінде оларды ескеру. Айталық, форум G8 және G20, БҰҰ ЭКОСОС, ЮНКТАД, ЭСКАТО форматтары аясындағы шаралар мен дағдарысқа қарсы шаралардың қабылдануымен байланысты ғаламдық процестерге ықпал ете бастады. Мысалы, 2012 жылы Астана экономикалық форумының ұсыныстары БҰҰ Бас Ассамблеясының пленарлық сессиясында таныстырылып, БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мунның, БҰҰ Бас Ассамблеясының 66-сессиясының президенті Ан-Насердің және G20-дағы Мексика өкілдігінің жоғары бағасына ие болды. 2013 жылы VI Астана экономикалық форумында өткізілген аса маңызды шара – БҰҰ Бас Ассамблеясының қолдауымен, Қазақстан Республикасы халықаралық ұйымдармен бірлесіп бастамашы болған І Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы конференция болды. Оның қорытындысы бойынша Астана декларациясы мен БҰҰ-ға мүше мемлекеттерге арналған Әлемдік дағдарысқа қарсы жоспар жобасының негізгі бағыттары қабылданды.
2014 жылы VII Астана экономикалық форумы алаңында БҰҰ-ға мүше мемлекеттердің орталық банктерінің басшылары, экономика, қаржы министрлерінің деңгейінде ІІ Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы конференция өткізілді. Оның қорытындысы бойынша БҰҰ-ға мүше елдерге арналған Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы жоспардың тұжырымдамасы қабылданған болатын.
2015 жылғы 22 мамырда «Инфрақұрылым: экономиканың тұрақты өсімінің драйвері» VIII форумы аяқталып, оған 3000-нан астам делегат қатысты. Форум барысында Қазақстан Президентінің бес институттық реформасын іске асыру бойынша «100 нақты қадам» Ұлт жоспары жоғары бағаланды. АЭФ-ті тоғызыншы рет өткізген кезде Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев әлемдік экономиканы қалпына келтіруге және дамушы елдерге қолдау көрсетуге, сондай-ақ «жасыл экономиканы» дамыту мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға бағытталған бірқатар бастамаларды ұсынды. Сондай-ақ «Жаңа энергия – жаңа экономика» мерейтойлы Х Астана экономикалық форумы еуразиялық кеңістік үшін тарихи өзгерісті кезеңде өткізілді. Республика Президенті Қазақстанды үшінші жаңғырту және энергетика саласын жаңғырту бойынша қабылданған шаралар төңірегінде елдегі ауқымды іс-шаралар туралы мәлімдеді.
Ал ұйымдастырушылар биылғы форумның түбегейлі жаңа форматта өтетінін мәлімдеп отыр. Жаңартылған форум әлемнің жетекші саммиттерінің біріне айналатынына сенімді. Global Challenges Summit - 2018 негізгі планеталық сын-тегеуріндер мәселелерін талқыламақ. Конгреске қатысушылардың, әлемдік сарапшылар қауымдастығы, технологиялық элита, қала және мемлекеттік басқару өкілдері, визионерлер мен ірі корпорациялардың басшыларының міндеті – аталған сын-тегеуріндерге жауап табу және жаһандық ауқымдағы тиісті шешімдерді әзірлеу.
Биыл барлық шаралар үш блокқа бөлінеді: іскерлік бағдарлама, стратегиялық сессия және зерттеу. Формасы мен ақпарат беру тәсілі өзгерген. Бұған дейін дәстүрлі панельдік сессиялар өткізілсе, енді мұнда TED talks, инновациялық презентациялар, воркшоптар мен нарықтың болашақта дамуын болжай алатын және оған әсер ете алатын сарапшы-визионерлердің баяндамалары өткізіледі. АЭФ алғаш рет жастарға арналған арнайы бағдарлама ұсынады, дейді ұйымдастырушылар. Астананың жетекші жоғары оқу орындарының базасында ең үздік экономистермен дәрістер, презентациялар және кездесулер өтеді. Бұрынғы форумдарда спикерлердің дені саясаткерлер, ғалымдар және экономистер, әлемдік деңгейдегі журналистер мен қоғам қайраткерлері, халықаралық ұйымдар, қаржы институттары және бизнес-элиталардың өкілдері болған. Ал биылғы форумға қатысатындар қатарында физик, футуролог және ғылымды дәріптеуші, ғылыми-көпшілік әдебиет жанрының авторлары болады деп күтілуде. Global Challenges Summit-2018 алаңында әлемнің 24-тен астам елінен 450-ден астам спикер пікір алмасады.
Форум қорытындысы бойынша әлем және Қазақстан үшін тиімді шешімдер мен практикалық ұсыныстар әзірлеу, жаһандық инвесторлардың қызығушылығын арттыру көзделген. Елдер, қалалар мен компаниялар арасында маңызды келісімдер жасалады. Тағы бір маңыздысы – экономистердің жаңа буынын қалыптастыру мүмкіндігі, себебі АЭФ – экономикалық ғылым бойынша әлемдегі ең үздік сарапшылар мен ғалымдардың, Нобель сыйлығы лауреаттарының бас қосатын орны, сондықтан мұнда жас қазақстандық экономистерге баға жетпес білім, үлкен тәжірибе алуға мүмкіндік мол.
Динара БІТІК,
«Егемен Қазақстан»
