Әсіресе Жамбыл облысының Талас, Байзақ, Жамбыл аудандарының жайылымдық жерлерін шегіртке жайлап алды. Енді биылғы жылы да алқаптарды өсімдік зиянкестерінің жайлау қаупі бар. Жамбыл облысы бойынша аумақтық инспекцияның мәліметінше, бүгінгі таңда аймақта 298 мың 210 гектар жерде марокко шегірткесі бар. Арнайы мамандар шегірткенің қауіпті ошағын анықтап, дәрілеуге кірісіп кетті. Техникалар мен улы химикаттар да дайын.
– Шегірткелердің өткен жылы көбейіп кетуінің себебі – техникаға дер кезінде қол жеткізе алмадық. тендер уақытында ойнатылмады. Жыртылған жерлерде зиянкестер ошақтарының көп болуы да бұған себеп болды. Игерілмей жатқан мұндай жерлер облыстың барлық аудандарында кездеседі. Бүгінгі таңда бос жатқан жерлерді мемлекет меншігіне өткізу үшін жұмыстар атқарылып жатыр. Биылғы жылы марокко шегірткесіне қарсы күреске жерүсті 39 техника, 9 ұшақ, 2 улы газ және 5 бу шашатын техника дайын. Бұдан бөлек, іргемізде орналасқан фитосанитарлық орталықтың мықты техникалары да қажетке жарайды, – дейді Жамбыл облысы бойынша аумақтық инспекциясы астық және өсімдікті қорғау бөлімінің басшысы Елеусіз Атамбаев.
Мамандардың айтуынша, шөп қалың өсетін жерлерге улы химикаттарды шашқанмен, ол зиянкестерге дарымайды екен. Сондықтан мамандар шегірткелердің көтерілетін кезеңі болатынын, осы кезең былтырғы және биылғы жылға тура келіп тұрғанын айтады. Сондай-ақ биыл өсімдік зиянкестерімен күресу мақсатында облыс көлемінде штаб құрылған. Әр ауданда да арнайы топ құрылып, анықталған жерлер бойынша жұмыстар жүргізуде екен. Нәтижесінде марокко шегірткесі көп аудандағы жерлер картаға түсірілген.
Ерте бастан қамданғанның қапы қалмайтыны анық. Әсіресе зиянкестермен күрес жұмыстарын зерделеу, шегіртке шырғалаңына тап болмау мәселелері өзекті. Дегенмен өткен жылғыдай тендердің уақтылы өткізілмеді, соның кесірінен техникалардың дайын болмауы сияқты мәселелер жұмысқа кедергі болатыны анық. Сондықтан қоңыр күз келіп, жаздағы бейнеттің зейнетін көретін уақытта нәтиже ойдағыдай болмай қалады. Облыс әкімі Асқар Мырзахметов зиянкестермен күресу жайлы өткен жиында аталған мәселенің алдын алу үшін қажетті техникалардың санының аздығын, сонымен қатар зиянкестерге қарсы күресті шегірткелердің жетілуі мерзіміне сай кезең-кезеңімен жүргізетін жауапты мамандардың жұмыс нәтижесіне көңіл бөлмейтінін баса айтқан болатын. Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Ерлан Құлкеевтің айтуынша, жергілікті бюджеттен бұл мақсатқа 14 миллион, 299 мың теңге қарастырылған.
– «Республикалық фитосанитарлық диагностика және болжамдар әдістемелік орталығы» облыстық филиалының болжамына сәйкес, биыл 14 674 гектар алқапта зиянды ағза дернәсілдеріне қарсы химиялық өңдеу жұмыстары жүргізілмек, – дейді ол.
Болжамдар әдістемелік орталығы филиалының мәліметінше, ағымдағы жылы шегіртке ошақтарын анықтау жұмыстарына 51 адам, 12 автокөлік қатысады екен. Бұдан бөлек, шегіртке шабуылына қарсы аталған орталықтан 65 адам мен 50 автокөлік тартылыпты. Ал аудандарда жергілікті жұмыспен қамту орталықтарынан қосымша 30 адам маусымдық жұмысқа қабылданады. Расында да өткен жылы шығынға батырған шегірткелер «шеруінің» бірқатар басшыларға сабақ болғаны анық. Сондықтан да бүгінде қажетті техниканың барлығы дер шағында жөндеуден өткізіліпті. Енді өсімдік зиянкестерімен күрестің қандай деңгейде жүретінін уақыт көрсетеді.
Жалпы, соңғы кезеңде егістік егілмеген жерлердің тозуы және жайылымдардың мал тұяғымен тапталуы салдарынан Жамбыл облысы аумағында марокколық және азиялық шегіртке күрт көбейген. Бұл орайда фитосанитарлық диагностика және болжамдар әдістемелік орталығының облыстық филиалы шегірткелерге қарсы күрес жұмыстарының дер шағында жүргізілмегенін растайды. Мәліметке сүйенсек, өткен жылы тексеру жұмыстарына 85 адам мен 44 техника жұмылдырылғанымен, ауа райының қолайсыздығы және дәрінің дұрыстап шашылмауы шегірткелердің бір орыннан екінші орынға ауысып, көбеюіне мүмкіндік берген. Енді өткен жылғы өкініш қайталанбас үшін өңірде өнімді жұмыстар жүргізілуде.
Жуырда Жамбыл облысының Жамбыл ауданында ашық аспан астында өткен семинарға арнайы келіп қатысқан Ауыл шаруашылығы министрінің орынбасары Гүлмира Исаева ағымдағы жылы зиянды және аса қауіпті ағзалардың және карантинді объектілердің таралуы 5,1 миллион, оның ішінде үйірлі шегіртке зиянкестері – 1,92 миллион гектар, дәнді дақылдар аурулары – 2,4 миллион гектарға, ал саяқ шегірткелер 444,0 гектар алаңға таралады деп болжанғанын айтқан еді. Вице-министр бұл мақсатқа республикалық бюджеттен 3,57 миллиард теңге бөлінгенін, бүгінгі күні зиянкестерге қарсы күресті уақытылы ұйымдастыру үшін үйірлі шегірткелерге қарсы 1,9 миллион гектар алқапта өңдеу жүргізуге пестицидтерді жеткізілетінін химиялық өңдеулер үшін келісімшарттар жасалғанын және республика бойынша бұл іске барлығы 540 бүріккіш техника жұмылдыру жоспарланғанын айтқан. Мемлекет қолдауының нәтижесінде өңірлердегі жұмыстардың да қарқынды екені айтылған.
Дей тұрғанмен, апаттың айтып келмейтіні сияқты, дәл қазіргі мезгілде екінші жастан үшінші жасқа өткен марокколық шегірткелердің жан-жаққа таралып кету мүмкіндігі жоғары. Бұл қауіптің алдын алуда бірлескен жұмыс қажет.
Хамит ЕСАМАН,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы
