– Биыл 27 ақпанда «Нұр Отан» партиясының кезекті XVIII съезі өтеді. Өзіңіз басқарып отырған жоғары оқу орнында партияның талаптары мен алға қойған міндеттерін орындау мақсатында қандай ауқымды іс-шаралар атқарылуда?
– Елдегі тұрақтылықты, әлеуметтік келісімді, экономикалық жаңару мен рухани жаңғыруды басты назарда ұстап келе жатқан көшбасшы партия құрылған күннен бастап қазақстандықтардың әл-ауқатын көтеруге мол мүмкіндік жасап, ұлт мүддесіне аянбай қызмет етуде.
«Нұр Отан» партиясы билік пен халықтың арасына алтын көпір болып, түсіністік диалогын орнатты. Алдағы съезде де еліміз үшін оң өзгерістер көп болатынына сенімдіміз. Қазақстан болашақта әлемнің озық 30 мемлекетінің қатарына енуге тиіс. Қазіргі кезде әлемде адамдардың әл-ауқаты мен толық дамуы үшін жағдай жасау тәсілдерін жаппай қайта пайымдау жүріп жатыр. Заман өзгеріп, соған сай жаңа талаптар қойылуда. Осы бағытта Елбасы бастамасымен «Әл-ауқаттық қоғам: онжылдықтың 10 мақсаты» атты «Нұр Отан» партиясының 2030 жылға дейінгі бағдарламасы қабылданып, іске қосылды. Аталған маңызды мақсаттарды жүзеге асыруға партия мүшелері ғана емес, барша қазақстандықтар атсалысуы керек. Біздің оқу орны да бұл мәселені шешуде шет қалып отырған жоқ.
Біздің мақсатымыз – ауылдан келген жастарға заманауи білім беріп қана қоймай, оларды кәсіби маман ретінде дайындау, ел мен жердің қасиетін бағалайтын тұлға ретінде қалыптастыру. Қазіргі кезеңде университеттегі оқу мен тәрбие жұмысын Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мазмұны терең мақаласындағы тұжырымдарды негізге ала отырып қайтадан қарастырдық. Мемлекет басшысы атап өткендей, «Рухани жаңғыру» бағдарламасы – «Нұр Отан» партиясының қазіргі идеологиялық жұмысының негізгі платформасына айналды. Осыған байланысты Елбасы ұсынған «Қазақстандағы 100 жаңа есім», «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы», «Туған жер» т.б. жобаларын жүзеге асыруда жастардың үлесі мол болу керектігіне мән беріп келеміз.
2018 жылдың қортындысы бойынша біздің бастауыш партия ұйымы Астана қаласында өткен бастауыш партия ұйымдарының республикалық форумында үздік деп танылып, «Өрлеу» номинациясымен марапатталды. Жуырда ғана «Нұр Отан» партиясы Алматы қалалық филиалының кезектен тыс өткен ХХIII конференциясында биыл мектеп бітіруші 3 оқушыға Қазақ ұлттық аграрлық университетінің оқу грантын алуға құқық беретін арнайы сертификат табыс етілді.
Елбасы халыққа арнаған кезекті Жолдауында ел экономикасын нығайту және халықтың әл-ауқатын арттыру бағытында жаңа міндеттер қойды. Жолдауда айтылған он міндеттің бірі – халықты қолжетімді баспанамен қамту мәселесі. Біздің ұжым үшін де бұл өзекті мәселе. «Нұр Отан» партиясының тікелей қолдауымен соңғы жылдары мемлекеттік тұрғын үй бағдарламалары бойынша университеттің 185 қызметкері мен жас мамандары пәтер алуға қол жеткізді. Бұл – университеттің партиямен бірлесіп атқарып отырған игі жұмыстарының бір парасы ғана.
Өткен жылы университет Қазақстанның жоғарғы оқу орындарының арасында бірінші болып «Назарбаев білім және ғылым орталығын» ашты. Мақсат – еліміздің Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың өмірлік қағидасы мен жасампаз идеясын пайдалану арқылы жастарды әлеуметтендіру және жан-жақты көшбасшы ретінде тәрбиелеу.
– Осы орталықтардың мақсаты мен университеттің рухани тынысы туралы айта кетсеңіз.
– «Тарихты тұлғалар жасайды» деген қағидаға сүйенсек, мемлекетіміздің жаңа тарихы Елбасы есімімен тығыз байланысты. Ғаламдық деңгейдегі кемеңгер тұлғаға тән көрегендік қасиеттерге ие «Назарбаев феномені» әр қазақстандыққа үлгі-өнеге. Ұлт көшбасшысы қалыптастырған қазақстандық патриотизм рухының қайнар көзі осы құбылыстан басталады. Бұл орталықта жастарымыз көшбасшылық қасиеттердің алғышарттарын меңгеріп, шығармашылық өнерге үйреніп, Елбасы кітаптарын оқып, көркем және деректі фильмдерді бірге көріп, мазмұнына талдау жасап, түрлі пікірталас, кездесулер өткізуді дәстүрге айналдырған. Орталық – «Менің Президентім», «Елбасы кітапханасы», «Таза әлем», «Достық» студенттік ассамблеясы деп аталатын төрт залдан тұрады.
Университет бүгінде елордамыздағы «ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасымен» рухани, әріптестік қарым-қатынас орнатқан. Қазіргі кезде жаңа кітапханамыздың қорында Елбасының ең таңдаулы кітаптарының 1500-ден астам данасы жинақталған. Бұл – біз үшін, білімге ұмтылған белсенді жастарымыз үшін үлкен олжа.
«Ядролық қарусыз әлем» қағидасын ұстанып, дүниежүзінің алдында жаппай қырып-жоятын ядролық қарудан бірінші болып бас тартқан Елбасы бейбітшілік пен татулықтың ерен үлгісін көрсетіп келеді. Осы орайда университетімізде Президент идеясынан туындаған «Таза әлем» ғылыми-танымдық орталықтың бөлімі жұмыс істейді.
Студенттік «Достық» ассамблеясы «Нұр Отан» партиясымен, «Жас Отан» жастар қанатымен, Елбасының достық, татулық, толеранттылық қағидаларын ұстанады. Ол Алматы қаласындағы 38 ұлттық этно-мәдени бірлестіктермен тығыз байланыс орнатып, университетте халықтардың этнографиясынан, тарихынан, мәдениетінен, шаруашылығы мен дәстүр-салтынан мағлұматтар беретін бірден-бір мұражай-көрме жұмыс істейді.
«Жастар жылы» аясында университет жақында М.Әуезов атындағы академиялық драма театрында «Нұр Отан» партиясының қолдауымен, ұлттық этно-мәдени бірлестіктермен бірге «Бір шаңырақ астында» атты «Достық фестивалін» өткізді. Бұл шараға Алматы қаласының жоғары оқу орындарының өкілдері, ғылым мен мәдениет қайраткерлері, студент жастар қатысты.
Оқу орнындағы тәрбие жұмыстарының бір бағыты – жастарды халыққа белгілі, атақты тұлғалар арқылы тәрбиелеу. Осы бағытта 2004 жылы университет жанынан құрылған О.Сүлейменов атындағы Әлеуметтік-гуманитарлық білім беру және тәрбие институты жұмыс істейді. Сонымен қатар ауылшаруашылық өндірісі мен ғылымының өркендеуіне өлшеусіз үлес қосқан еңбек ерлерінің галереясы да жастарымыздың танымын кеңейтуде. Бикен Римова атындағы қыз балаларға арналған «Әдеп», Бауыржан Момышұлы атындағы ұлдарға арналған «Қарыз бен парыз» клубтарының да жас ұрпақ тәрбиесінде маңызы зор. Жастарымыз Октябрь Жарылғапов атындағы волейбол және Тимур Сегізбаев атындағы футбол клубтарында, ұстаз-ғалымдарымыз арнайы спорт кешендерінде саламатты өмір салтын қалыптастыруда.
Мемлекет басшысы елімізде Қазақстан халқы Ассамблеясын құру арқылы «Береке басы − бірлікте» деген халық даналығын қастерлеп, халықтар арасындағы өзара келісім мен достық қарым-қатынасты бекемдей түсуде. Осы Ассамблея 2004 жылы ашылған университеттің «Достық» студенттік Ассамблеясының құрылтайшысы. Бұл − үлкен сенім, жастар үшін мәртебе және тәрбие өзегі.
Халықтар бірлігін нығайтып, олардың өзара қарым-қатынасын патриоттық тұрғыда қалыптастыру мақсатында 27 ұлттың жастары университеттегі 10 оқу ғимаратында білім алып, 12 студенттер үйінде ауызбіршілікте бірге тұрады. Барлық тәрбиелік мәні бар шараларды студенттер өздері ұйымдастырып, жүргізіп, ерекше белсенділікпен қатысады.
Оқу орнымыздағы «Жас Отан» жастар қанаты жүйелі түрде әлеуметтік қолдауды қажет ететін студенттерге жан-жақты көмек көрсетіп, қарттар үйлері мен балалар үйлерінде қайырымдылық шараларын өткізіп, университет ардагерлерін қамқорлығына алып келеді.
Бүгінде біздің университетке, оның ішінде «Назарбаев білім және ғылым орталығына» арнайы келушілер саны күн сайын артуда. Белгілеген кесте бойынша бұл орталықтарға Алматы қаласы мен басқа аймақтардағы жоғары оқу орындары студенттері мен мектеп оқушылары ерекше қызығушылық танытып, жүйелі түрде келуде. Университетке келуші шетелдік қонақтар да орталық жұмысымен танысып, үлкен әсер алып қайтады.
Қазіргі уақытта Алматы облысындағы Тұңғыш Президент мұражайына мазмұндас болатын ұлттық тарихи-танымдық орталық ашылуда. Бұл «Назарбаев білім және ғылым орталығының» жаңа бөлімі. Онда Ұлы дала тарихы мен ұлттық құндылықтар қамтылатын болады. Осының бәрі бүгінгі жастар «ұлттық код» пен түп-тамырын білуі үшін іске асырылып отырған игі шаралар.
– Жуырда ғана «Жастар жылы» аясында «Жас ғалымдардың отандық агроөнеркәсіптік кешенінің индустриалды-инновациялық дамуына үлесі» атты кезекті Халықаралық форумын өткіздіңіздер. Осы игі бастама жөнінде тарқатып айтып берсеңіз.
– Бұл – мемлекет тарапынан жастарды қолдауға бағытталған маңызды қадам. Тәуелсіздік рухымен өсіп келе жатқан бүгінгі жас буын еліміздің ертеңгі үміті, сенімді тірегі. Осы орайда, университетімізде білім алушылардың 90%-ы – республикамыздың әр аймағынан келген ауыл жастары екенін баса айтқым келеді.
Университет ұйымдастырған Жас ғалымдар форумының мақсаты – Қазақстанның аграрлық ғылымы мен агроөнеркәсіптік кешенінің маңызды міндеттерін шешуде жас ғалымдардың шығармашылық белсенділігін дамыту және интеллектуалды күштерін біріктіру. Форумда жас ғалымдар өсімдік, мал шаруашылығындағы агроинновация, табиғи ресурстарды басқару, жаңа технологиялар және агротехникалық қондырғыларды пайдалану, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндеу технологиясы, ветеринария, жасыл экономика, су ресурстарын басқару, тағы басқа бағыттар бойынша тәжірибе алмасты. Бұл форумда шетелдің сарапшы-ғалымдары университеттегі Агробизнес-инкубатордың жас ғалымдары дайындаған 80-нен астам start-up жобаларымен танысып, оң бағасын берді. Осы форуммен қатар университетте дәстүрлі «Халықаралық қысқы мектеп-2019» өз жұмысын бастады. Екі апта бойы өтетін Қысқы мектеп жұмысына әлемнің 10 мемлекеті және Қазақстанның 14 аймақтық жоғары оқу орындарынан 300-ден аса жас ғалым қатысуда.
Аталған ғылыми шаралар студенттеріміздің білімін тереңдетіп, әлемдік ғылыми кеңістікке жол ашатыны сөзсіз. Мақсатты түрде жүргізілген осындай жұмыстардың нәтижесінде өткен жылы ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы қоры жанындағы ғылым жөніндегі кеңес ұйымдастырған халықаралық конференция аясында «ҚазҰАУ жас ғалымдарының кеңесі» республика бойынша ең үздік деп танылды. Соңғы 3 жылды алатын болсақ, жас зерттеушілеріміз 100 мыңнан 500 мыңға дейінгі ақшалай сыйақы алып, жүлделі орындарды иеленіп келеді. Біздің студенттеріміз ғылыми жобалардың «Science Slam – Алматы» республикалық конкурсында бірінші орынды иеленді. 2018 жылдың қазанында «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының XIV республикалық слетінде университетіміз еліміздің «Үздік жоғары оқу орны» атанды.
– Мемлекет аграрлық салаға жаңа міндеттер жүктеп отыр. Осы міндеттерді іске асыру үшін білікті, білімді мамандар қажет. Алайда, ауылға қазіргі жас мамандар көп бара бермейді. Бұл мәселенің себебі неде?
– Елбасы бұл мәселені «Нұр Отан» партиясы Саяси кеңесінің кеңейтілген отырысында да атап өткен. Бүгінде Қазақстан бойынша үш жетекші аграрлық жоғары оқу орнында тек аграрлық мамандықтарда 7,5 мың бала білім алады. Соның 70%-ы Қазақ ұлттық аграрлық университетінде оқиды. Ауылға жас мамандардың тартылмауының себебі – соңғы жылдары аграрлық мамандықтарда оқитын қыз балалардың көптігі. Мысалы, университетімізде кейбір ауылшаруашылық мамандықтары бойынша білім алатындардың жалпы санына шаққанда – 68% қыздар. Ер балалардың басым бөлігі 9 сыныптан кейін колледжге түсіп, біраз бөлігі әскер қатарына шақырылып, жоғары білімді кейін игерулеріне тура келеді. Алайда, әскерден кейін оқығысы келетіндер ҰБТ тапсырғанда көп жағдайда төмен балдық көрсеткішпен оқуға қабылданбай қалып жатады. Сондықтан, әскер қатарынан оралған жастарға аграрлық сала бойынша оқуға тапсырғанда бірқатар жеңілдіктер қарастырылуы тиіс деп есептейміз. Атап айтқанда, колледж бітірген ер балалар, әскерден келген, өндірісте 3 жылдан астам еңбек өтілі бар жастар 50 балл жинағанда конкурссыз қабылдануы тиіс. Осы мәселені біздің ұжым көп жылдан бері көтеріп, тиісті органдарға бірнеше рет ұсыныс жолдадық.
Осы игілікті іс-шаралардың барлығы – жастарымыздың кемел келешегін қалыптастыруға негізделген. Бұл бағытта университет мемлекет жүктеген міндеттер мен «Нұр Отан» партиясы қойып отырған жаңа талаптарды тиімді іске асыра бермек.
Әңгімелескен Думан АНАШ,
«Egemen Qazaqstan»