Егіс алқабын сақтандыру көлемі аз
Жалпы отырыста қаралған алғашқы мәселе тікелей ауыл, ауылдықтардың тіршілігіне, әл-ауқатына қатысты болғандықтан, Мәжіліс Төрағасы Н.Нығматулин ә дегеннен «Ауыл – ел бесігі» арнайы жобасын әзірлеу мен енгізу мерзімінің сақталмай отырғандығына назар аударды.
Елбасы әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған «Ауыл – ел бесігі» арнайы жобасын әзірлеуді тапсырған болатын. Алайда, жалпы отырыста Ұлттық экономика министрлігінің өкілдері атап өткендей, аталған жоба таяу уақытта бекітілмек. Осыған орай Мәжіліс Төрағасы: – Неге кешіктіріліп жатыр? Үш жылдық бюджет бекітілді, ақша бөлінді. Ал сіздер әлі бағдарламаны келісе алмай отырсыздар. Бағдарлама болмаса – бөлінген ақша да игерілмейді. Бұл жағдай жауапсыздықтан туындап отыр, – деді Ұлттық экономика вице-министріне.
Сондай-ақ Палата Төрағасы Ауыл шаруашылығы министрін де осы бағдарламаны үйлестіруге шақырып, инфрақұрылымның дамуы – ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасының басты факторы екендігін атап өтті.
Жалпы, «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне агроөнеркәсіптік кешенді реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы бойынша баяндама жасаған Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаровтың айтуынша, қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру үшін заң жобасы аясында қолданыстағы қаржы құралдарын жетілдіру және жаңаларын енгізу көзделген.
– Айталық, ауыл шаруашылығындағы сақтандыру жүйесі түбегейлі өзгеретін болады: міндетті сақтандырудан ерікті сақтандыруға, сақтандыру төлемдерін субсидиялаудан сақтандыру сыйақыларын субсидиялауға көшу жүзеге асырылады.
Сақтандырудың қолданыстағы механизмі салада тәуекелдерді басқарудың тиісті деңгейін қамтамасыз етпейді деп айтуға болады. Егіс алаңдарының жартысы да сақтандырумен қамтылмайды, 2018 жылы бар-жоғы 43 пайызы ғана сақтандырылды. Сақтандырудың 70 пайызын өзара сақтандыру қоғамдары жабады, – деді С.Омаров.
Министрдің айтуына қарағанда, сақтандыру ұйымдарын тиісті бақылаудың жоқтығы тарифтерді белгілеу, сақтандыру сыйақыларын жинау, сақтандыру төлемдерін төлеу бөлігінде заңнаманы бұзуға әкеледі. Сондықтан да міндетті сақтандырудың келеңсіз тәжірибесі ескеріле келе, ерікті сақтандыруға көшу туралы шешім қабылданған.
Баяндамашы несиелік серіктестіктер жүйесін қайта қарау көзделіп отырғандығын да атап өтті.
– Бүгінгі күні барлық несиелік серіктестіктер бір ғана қаржы көзіне, бюджетке тәуелді болып отыр, қаржыландырудың өзге көздерін тарту мүмкіндігі жоқ, шындығында несиелік серіктестіктер қазір тығырыққа тірелді. Егер шара қолданбаса, серіктестіктер тоқырауға ұшырайды, – деді Ауыл шаруашылығы министрі.
Заң жобасы фитосанитариялық және ветеринарлық қауіпсіздік, ветеринария, әкімшілік кедергілерді жою, аграрлық ғылымды дамыту, оның ішінде ғылым мен білімді бизнестің қажеттілігіне сәйкестендіре отырып, осы саланы реформалауды және технологиялар трансфертін қолға алу мәселелерін қарастырады.
– Білім және ғылым министрлігінің ауыл шаруашылығы мамандықтары бойынша білім беру гранттарының көлемін қалыптастыру жөніндегі функцияларын Ауыл шаруашылығы министрлігіне беру көзделеді, сондай-ақ аграрлық жоғары оқу орындарының бітірушілері үшін ауылды жерлерде міндетті түрде жұмыспен өтеу (кемінде 3 жыл) талабы енгізіледі, – деді С.Омаров.
Заң жобасы депутаттардың қолдауына ие болды.
Беделді университеттің қадамы
Ал «Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ресей Федерациясының Үкіметі арасындағы М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің қазақстандық филиалының жұмыс істеуі туралы келісімді ратификациялау туралы» заңының жобасы бойынша баяндама жасаған Білім және ғылым министрі Күләш Шәмшидинова Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 2000 жылы М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің Қазақстандағы филиалын ашу жөнінде бастама көтергендігін атап өтті.
Сол жылы 9 қазанда Ресей Президенті В.Путиннің Қазақстанға жасаған сапары кезінде филиалдың құрылуы туралы хаттамаға қол қойылған. Бұл құрылым осы уақытқа дейін Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің базасында қызмет етуде.
– Қазақстандық филиалдың қызметін одан әрі заңнамалық тұрғыда бекіту мақсатында 2017 жылғы 9 қарашада Челябі қаласында өткен Қазақстан мен Ресей арасындағы ХІV өңіраралық ынтымақтастық форумы аясында Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ресей Федерациясының Үкіметі арасында М.В.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің қазақстандық филиалының жұмыс істеуі туралы келісімге қол қойылды. Осы келісім филиалдың жұмыс істеуін реттейді, – деді Білім және ғылым министрі.
Оның айтуына қарағанда, филиалда оқыту Мәскеу мемлекеттік университетінің оқу бағдарламалары негізінде жүзеге асырылады. Сонымен бірге келісімде Қазақстанның жоғары оқу орындарында көзделген көлемде Қазақстан тарихы мен қазақ тілін міндетті түрде оқыту қарастырылған. Бұдан басқа, оқу жоспарларында Қазақстан экономикасының ерекшеліктері ескеріледі. 1 және 2 курстарда Қазақстанды жаңғыртудың өзекті проблемалары туралы әлеуметтік-гуманитарлық пәндер циклы оқытылады.
Филиалдың жыл сайынғы қабылдау жоспары 125 студент және 40 магистрантты құрайды және қазір 605 студент білім алуда.
Жалпы, өткен 14 жыл ішінде аталған филиалда 1725 маман даярланған. Мониторинг нәтижелері бойынша соңғы 5 жылда 93 пайызы Қазақстанда жұмысқа орналасқан немесе оқуын жалғастыруда.
Мұндай табысты көрсеткіштер депутаттардың да көңілінен шығып, заң жобасы мақұлданды.
Серік ӘБДІБЕК,
«Egemen Qazaqstan»
