Салық кодексіне сәйкес, бірыңғай жинақталған төлемді өз қызметтерін ұсынатын немесе өнімдерді тек басқа тұлғаларға сататын тұлғалар жүзеге асырады. Мәселен, олардың қатарына репетиторлар, медбикелер, тұрмыстық техниканы жөндеушілер, сондай-ақ, шаштараздар, макияж жасаушылар сияқты үйде қызмет көрсететін мамандар жатады.
Бұл тізімге сондай-ақ, жеке қосалқы учаскелерде омарта ұстап артылған балды, сүт, картоп сататын адамдар да кіреді.
Жалпы алғанда, Сәуле Баймағамбетованың айтуынша, бұл тізім шектеулі: 1,775 АЕК-тен аспайтын табысы бар азаматтар БЖТ-ді төлеуші бола алады. 2019 жылы бұл сома жылына 2 996 875 теңгені құрайды. Оның мөлшері анықталған, яғни барлық әлеуметтік қорларға жарналар мен салымдардың сомасын дербес есептеуге болмайды. Республикалық және облыстық маңызы бар қалалардың, астананың тұрғындары үшін бірыңғай жинақталған төлемнің мөлшері 2019 жылы 1 АЕК немесе 2,525 теңгені және 2019 жылы басқа елді мекендердің тұрғындары үшін ол 0,5 АЕК немесе 1263 теңгені құрайды.
БЖТ төлеу үшін азамат «Азаматтарға арналған үкіметке» келіп, төлем құжаттарын толтырып, төлем жасауы керек.
2525 теңге көлеміндегі қаржы Мемлекеттік корпорацияға түседі. Содан кейін корпорация бұл салықтарды келесі пропорцияда бөледі: 10% - жеке табыс салығы, 20% - Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік төлемдер, 30% - Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына зейнетақы жарналары және 40% - Әлеуметтік сақтандыруды сақтандыру қорына түсетін жарналар. Дәлірек айтқанда, төлеушінің төлем құжатын толтырғаны оны таратудың қажеті жоқ. Ол бір соманы көрсетеді, ал корпорация өзі бұл қайта бөлуді жүзеге асырады. БЖТ ай сайын төленуі мүмкін, немесе жарты жыл ішінде тоқсан сайын төлеуге болады. Жалғыз нәрсе, төлем құжаты БЖТ төленген кезеңді көрсетуі керек. ЖСН көрсетіледі, өйткені корпорация сәйкестендіру нөмірін қадағалайды», – деп түсіндірді ол.
Сонымен қатар, такси жүргізушілері мен фрилансерлер БЖТ төлеушісі болып табылмайды. Себебі бұл қызмет «Автокөлік туралы» заңмен реттелетіндіктен, такси тасымалдаушысы жеке кәсіпкер немесе жолаушыларды және таксиді тасымалдауға қызмет көрсететін заңды тұлға болып табылады. Фрилансерлер азаматтық шарт бойынша жұмыс істеген кезде және осы келісім жасалғаннан кейін оның кірісіне салық төлеуші және табысқа салынатын салықты, зейнетақы жарналарын және т.б. төлеп тұрады.
«Ал көшеде такси болып жүргендер БЖТ төлеуші болулары керек, өйткені ол белгілі бір әлеуметтік кепілдіктер береді. Мәселен, міндетті медициналық сақтандыру 2020 жылы толығымен жүзеге асырылатын болады. Бірақ, егер адамдар медициналық және әлеуметтік сақтандыру қызметіне жарна алмаса, олар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне кіретін медициналық қызмет түрлерін ала алады. Қалғандар соның ішінде қымбат тұратын медициналық қызметтер, зертханалық зерттеулер, рецепт бойынша дәрі-дәрмектер - сақтандыру есебінен алады. Тиісінше міндетті медициналық және әлеуметтік сақтандыру қызметіне ешқандай шегерім жоқ болса - қымбат тұратын медициналық қызметтерді ала алмайды. Сондай-ақ, БЖТ төлеушінің негізгі зейнетақыны алу, мүгедектік, асыраушысынан айырылу, жүктілік пен босану, бала асырап алу немесе баланы асырап алу, 1 жасқа дейінгі балаларды күту жағдайында әлеуметтік жәрдемақы алу кепілдігі бар», деп қосты Баймағанбетова.
Еске салайық, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарды ресімдеу үшін салық режимінің жаңа түрі енгізілді - Бірыңғай жинақталған төлем. БЖТ төлеушілер салық декларациясын ұсынбайды. Қызметтің басталуын (хабарламасын) және қызметті тоқтату (тоқтату) туралы өтінішті талап етпейді. Жеке тұлға БЖТ төленген күннен бастап төлеуші ретінде танылады. Төлемнің тоқтатылуы - жеке тұлғаның БЖТ төлеушісі емес болып танылады.
