Әлем • 15 Сәуір, 2019

Брекситтің бітетін күні бар ма?

946 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Британияның Еуроодақтан (ЕО) шығуы жөніндегі Брексит (Brexit) келісімін бекіту ісі тағы алты айға шегерілді. Нақтылай айтқанда, ЕО-ның 10 сәуірде өткен кезектен тыс саммитінде қатысушылар бұл елдің Одақтан шығуын 2019 жылдың 31 қазанына дейін шегеруге уағдаласты.

Брекситтің бітетін  күні бар ма?

ЕО саммиті алдында Британия парламенті Брексит мерзімін кейін­ге қалдыру туралы заң жоба­сын қабылдады. Бұл заң бойынша ел үкіметі Ұлыбританияның Еуро­одақтан келісімсіз шықпауы үшін Одақтан бөліну мерзімін кейін­ге шегеру мақсатында өтініш жа­сау­ға міндеттелген. Міне, осы өтініш ЕО тарапынан толық қанағаттан­дырылды. Яғни, аталған елге Еуро­одақ­тан шығуына алты ай уақыт берілді.

ЕО-ның 10 сәуірдегі кезектен тыс саммитін қорытындылау мақса­тында ұйымдастырылған брифингте Еуропалық кеңестің төрағасы Дональд Туск: «Еуропалық кеңес 50-ші баптың мерзімін 31 қазанға дейін ұзартуға қатысты шешім шы­ғарды. Бұл шешім Ұлыбритания үшін қосымша алты ай мерзім беруді көздейді. Осы уақыт аралығында Брексит стратегиясын тұтастай қай­­та қарап шығуға болады», деді. Сондай-ақ ол Ұлыбритания үкіме­тін көрсетілген уақытты босқа өткі­зіп алмауға шақырды.

Бір айта кетер жайт, егер Ұлы­британия үкіметі мен Парламенттің Қауымдар палатасы Брексит үдерісі бойынша келі­сімді көрсетілген мер­зімнен бұрын бекітер болса, 2019 жылдың 31 қазан күнін күтпес­тен аталған істі аяқтауға мүм­кін­дік бар.

Саммиттен кейін ұйымдас­ты­рыл­ған баспасөз мәслихатында Ұлы­­британия премьер-министрі Тереза Мэй жақын арада Брексит келісімнің жобасын Қауымдар палатасына мақұлдатып, өз елінің 
ЕО-дан шығуын жылдамдатуға тырысатынын жеткізді. Осы орайда Т.Мэй: «Біз Еуропалық одақтан кетуге тиіспіз, келісімге мүмкіндігінше тезірек келуіміз керек», деді.

Жалпы, Британияның Еуроодақ­тан бөлініп шығатын күн ретінде бұған дейін 2019 жылдың 29 наурызы белгіленген еді. Алайда, 29 нау­рыз Ұлыбританияның Еуроодақтан бөлініп шыққан күні ретінде тарихта қала алмады. Өйткені Британия үкіметінің Еуроодақпен жасаған Брексит келісімін елдің Қауымдар па­­­латасы екі рет қабылдамай тас­тады. Нақтылай айтқанда, аталған палата қарауына 2018 жылдың қа­рашасында түзілген келісім 2019 жылдың 15 қаңтарында ұсынылып, дауыс беру нәтижесінде оған 432­ депутат қарсылық танытты. Оны 202 депутат қана қолдады. Сон­дай-ақ осы жылдың 15 науры­зында да Қауымдар палатасы Брек­сит келісімінің жаңа нұсқасын талқы­лап, оны тағы да жаратпады (242 депутат келісімді қолдаса, пала­та­­ның қалған 391 өкілі қарсы­лық білдірді). Міне, осылайша Тереза Мэй Еуроодаққа қайта жүгі­нуі­не ту­ра келді.

Еске сала кетейік, 2016 жылдың маусымында өткен жалпыхалықтық референдумда Британ халқының 51,9 пайызы Еуроодақтан бөлінуді қолдаса, 48,1 пайызы қарсы дауыс берді. Бөлінуді қалайтындар 3 пайыз артық дауыс жинап, нәтижесінде Еуроодақ пен Ұлыбритания қатына­сы­на жік түсті. Референдум қо­ры­­тын­дысы бойынша аз ғана ба­сым­дыққа ие болғандардың мүд­десі үшін Ұлыбритания үкіметі еш­теңеден тайынар емес.

Брексит мәселесін аяқтаудың үш жолы бар: «қатаң Брексит» (ке­лісімсіз шығу), «жұмсақ Брек­сит» (келісіммен шығу) және Брекситтен бас тарту. Соңғы екеуіне қарағанда «қа­таң Брекситті» қаламайтындар қатары қалың секілді. Өйткені «қа­таң Брексит» жүзеге асырылар болса, бұл барлық тараптарға, әсі­ресе Бри­танияға ауыр тиеді. Мұны былай қойғанда, Британияның ЕО-дан келісіммен шыққанда туындайтын түрлі қиындықтардың өзі оңай болайын деп тұрған жоқ...

Қалай десек те, Брексит келісі­мін бекіту ісі 31 қазанға дейін ше­­­­­ге­­рілді. Оның дәл осы күнге дейін ұзартылуының да өзіндік се­бе­бі бар көрінеді. Осы жылғы 1 қа­ра­­ша­да Еуропалық комиссия өз жұ­мысын жаңа құраммен бастайды. Яғни, еуропалық дипломаттар жа­­ңа Еурокомиссияда Британия өкіл­дерінің болғанын қаламай тұр.