Қазақстан Президентінің Өзбекстанға алғашқы мемлекеттік сапары табысты өтті

Өзбекстан тарапы Қазақстан басшысын ыстық ықыласпен қарсы алды. Бауырлас ел Президентінің резиденциясы – «Көксарайдың» алдында Қазақстанның Әнұраны шырқалып, құрметті қарауыл сап түзеді. Көңілге жылылық сыйлайтын бұл көріністерден бөлек, Президент Қ.Тоқаевтың Өзбекстанға мемлекеттік сапармен келетіні нақтыланған күннен бастап Ташкенттің көшелеріне, сая­бақтарға, мемлекеттік мекемелер мен зәулім ғимараттар алдына екі мемлекет туларын қатар желбіретіп қойғанын көргенімізде, қала тұрғындарының Қазақстанға деген ақ ниетке негізделген жылы лебіздерін естігенімізде шын мәнінде Өзбекстан жағының біздің елімізге деген көңілі ерекше екенін ұғына түстік...

Мемлекет басшысы екіжақты ын­ты­мақтастықтың сапасы мен ықпал­дас­тықтың мазмұнына жоғары баға берді, сондай-ақ келіссөздердің күн тәртібінде тұрған барлық мәселе бойынша жемісті пікір алмасатынын жеткізді.

– Менің міндетім – байланыс­тары­мыздың сабақтастығы мен жоғары қар­қынын сақтау. Мен де өз тарапымнан қазақ-өзбек ынтымақтастығының еш ке­дергісіз өркендеп, дамуына барлық мүмкіндікті жасаймын. Кеше саяси, тарихи, мәдени, гуманитарлық сияқты бірқатар мәселеге қатысты алдын ала пікір алмастық және тарихи тұрғыдан халықтарымызға ортақ көп дүние бар деген түсінікке келдік. Бізді ортақ тарихи тағдырымыз, туыстас тіліміз, дініміз бен мәдени құндылықтарымыз біріктіреді, – деді Қазақстан Президенті.

Өз кезегінде Шавкат Мирзиёев Қасым-Жомарт Тоқаевты Қазақстан Президенті қызметіне кірісуімен құттықтап, Өзбекстан Республикасына мемлекеттік сапармен келгені үшін ризашылық білдірді. 

– Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың рөлін ерекше атап өткім келеді. Сол кі­сінің арқа­сында өзара қарым-қатынас­тары­мыз­дың жоғары деңгейге көтерілуіне қол жеткіздік. Сіз де министр, Премьер-Министр, Сенат Төрағасы қызметтерін атқарған кезіңізде екі ел байланыстарын жақсартуға септігіңізді тигіздіңіз, – деді Шавкат Мирзиёев.

Сондай-ақ Өзбекстан басшысы Қазақ­стан Президентінің сапары соңғы жылда­ры қарқынды дамып келе жатқан саяси диалогтың дәйекті жалғасы екенін айта келіп: 

– Сіздің Қазақстан Президенті ретінде Өзбекстанға жасаған алғашқы мемлекеттік сапарыңызды жоғары бағалаймыз. Бұл сапарыңыздан біздің елдеріміздің арасындағы стратегиялық әріптестікті одан әрі тереңдетуге деген ұмтылысымыз айқын көрінеді. Біз үшін Қазақстан – тату көрші әрі стратегиялық маңызды әріптес ел. Біз ынтымақтастығымыздың барлық салалар бойынша оң динамикасына қуанамыз, – деді Өзбекстан Президенті.

Сонымен қатар Ш. Мирзиёев қазақ­стан­дық тарапқа екіжақты байланыс­тар­дың нығаюына тың серпін берген Өзбекстанның Қазақстандағы жылын табысты өткізгені үшін ризашылық білдірді.

Жоғары дәрежеде өткен шағын құрамдағы келіссөздер барысында мемлекеттер басшылары өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі екіжақты ынтымақтастықтың өзекті мәселелерін талқылады.

Бұдан кейін мемлекеттер басшылары кеңейтілген құрамда кездесті. Оған президенттермен қатар екі елдің министрлері және ірі компаниялар жетекшілері қа­тысты. Алқалы жиында Қасым-Жомарт То­қаев Шавкат Мирзиёевке Тұңғыш Пре­зи­дент – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сәле­мін жеткізіп, оның Қазақстан мен Өзбек­стан қарым-қатынастарының дамуы­на сіңірген өлшеусіз еңбегін ерекше атап өтті.

– Біз шағын құрамдағы кездесу ке­зінде сабақтастықтың сақталып, мемлекет­теріміз арасындағы қарым-қатынастарды одан әрі нығайту үшін барлық күш-жіге­рі­міз­ді жұмсауға уағдаластық, – деді Қ.То­қаев.

Қазақстан Президенті қазіргі саясат екі мемлекеттің ұлттық мүддесіне толықтай сәйкес келетініне тоқталып, келіссөздер ба­рысында қол жеткізілген келісімдерді жүзеге асыру үшін үкіметаралық комиссияны үкіметтер басшыларының деңгейіне көтеру туралы шешім қабылданғанын айтты.

– Біз Өзбекстанның дамуын зор қызығушылықпен бақылап отырамыз. Сіздер бірқатар бағыт бойынша реформалар жүргізіп, соның ішінде мемлекеттік басқаруды, экономиканы либерализациялау­ды жетілдіріп, халықтың әл-ауқатын арттыру ісінде таңғаларлық жетістіктерге қол жеткіздіңіздер, – деді Қазақстан Президенті.
Кеңейтілген құрамдағы отырыста Шавкат Мирзиёев Қасым-Жомарт То­қаев­тың Президент ретіндегі алғашқы мемле­кеттік сапарын Өзбекстаннан бастағанына тоқ­талып, бұл қадамның стратегиялық әріп­­тестікті тереңдетіп, қалыптасқан қа­рым-қатынастарды жалғастыруға бағыт­­талғанын жеткізді.

– Қазақстанмен достық қарым-қаты­насты, тату көршілікті нығайту – Өзбекстанның сыртқы саясатының басым бағыты. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев екеуміз екі ел арасындағы өзара байланыс­ты жаңа деңгейге көтере алдық, – деді ол.

Сонымен қатар мемлекеттер басшылары кеңейтілген құрамдағы кездесуде екіжақты және халықаралық байла­ныс­тардағы өзекті мәселелер жөнін­дегі, нақ­тырақ айтқанда БҰҰ, Ислам Ын­ты­мақ­тастығы Ұйымы және Аралды құтқару ха­лық­аралық қоры аясындағы мүдделері мен ұс­танымдары сәйкес келетінін атап көр­сетті.
Аталған кездесуде соңғы екі жылда қос тараптың өзара әріптестігі жаңа деңгейге көтерілгені, аймақтар мен іскерлік орталар арасындағы байланыстар жанданғаны, соның нәтижесінде сауда-экономикалық ынтымақтастық қарқынды дамып, 2018 жылы бұл бағытта серпіліс болғаны, сауда айналымы 50 пайызға артып, 3 миллиард доллардан асқаны сөз болды. Сонымен бірге жиында тараптар таяу жылдары сауда айналымын 5 миллиард доллар деңгейіне жеткізуді көздейтінін, қос мемлекет арасындағы екіжақты ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссияға сауда қатынастарын кеңейту, экономикалық ынтымақтастықтың жаңа ұзақмерзімді нысандарын табу және дамыту тапсырылды. Бұл өз кезегінде өзара тиімді экономикалық ынтымақтастықты нығайтуға және дамытуға, сауданың, инвестиция саласының, логистиканың, инте­грацияланған индустриялық техно­парктердің, ғылыми-инновациялық клас­терлердің және еркін экономикалық аймақтардың өміршең жаңа жобаларын іске асыруға ықпал етеді.

Тараптар 2018 жылдың қарашасында Шымкент қаласында өткен Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы Аймақаралық ынтымақтастықтың бірінші форумының, сондай-ақ Ташкентте 2019 жылдың нау­рызында өткен Орталық Азия елдерінің Бі­рінші аймақтық экономикалық фо­ру­мының нәтижелеріне оң баға берді.
Келіссөздер барысында көлік, логис­тика және өнеркәсіптік ынтымақтастық саласындағы бірлескен жобаларды жүзеге асыру туралы келісімдерге қол жеткізілді. Көлік және коммуникация саласындағы ынтымақтастықты дамыту біздің ел­дері­міздің экспорттық әлеуетін және тран­зиттік мүмкіндіктерін кеңейтетіні атап өтілді. Сондай-ақ туризм, мәдениет, ғы­лым және білім саласында әріптестікті арттыру мүмкіндіктері қарастырылды әрі 2018 жылы Өзбекстанның Қазақстандағы жылының сәтті ұйымдастырылғаны, оның біздің халықтарымыз арасындағы дос­тық пен бауырластық қарым-қаты­нас­тарын одан әрі нығайтқаны қозғалды. 
Қазақстан тауар айналымы бойынша Өзбекстанның Қытай мен Ресейден кейінгі үшінші сауда серіктесі. 

Ынтымақтастық барлық салада қарқын алғанда ұтымды

Шағын және кеңейтілген құрамда өткен отырыстардан кейін Қазақстан Пре­зиденті Қ.Тоқаев пен Өзбекстан Прези­денті Ш.Мирзиёев кездесулер қорытын­дысы бойынша БАҚ өкілдеріне арнап баспасөз мәслихатын өткізді. 

Баспасөз мәслихатында Қазақстан Пре­зиденті Ташкентке мемлекеттік сапар­мен келуге шақырғаны үшін Шавкат Мир­зиёевке ризашылығын жеткізді әрі қо­нақжайлық танытып, жылы қабылдағаны үшін өзбек халқына алғыс айтты.

– Қазақстан Президенті ретіндегі шетелге алғашқы сапарларымның бірін бауырлас Өзбекстан еліне жасауым­ның символдық және тағы басқа мәні зор. Сонымен қатар бұл сапардың Өз­бекстандағы Қазақ­стан жылының ашылуы­мен тұспа-тұс кел­геніне қуаныштымын. Осы шара ха­лықтарымызды одан әрі жақындастыра түседі. Бұл – Қазақстан мен Өзбекстан арасын­дағы серіктестікті нығайтуға және қарым-қа­тынастарды дамытуға зор мән береті­німіздің дәлелі, – деді Мемлекет басшысы. 

Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастардың нығаюы мен дамуы жолындағы Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев пен Өзбекстан Президенті Шав­кат Мирзиёевтің рөліне ерекше тоқталды. 

– Олар Қазақстан мен Өзбекстанның ынтымақтастық тарихының жаңа парағын ашып, біздің байланыстары­мызды жаңа әрі сапалы деңгейге шығарды. Қазақстан басшысы ретінде мен Елбасы саясатының сабақтастығын қамтамасыз етіп, Қа­зақ­стан-Өзбекстан қатынастарының жан-жақты дамуын жалғастыра беремін. Бұған дәлел ретінде бүгін біз қол қойған негізгі жетістіктеріміз бен ынтымақтастық көк­жиегінің келешегі қамтылған прези­денттердің Бірлескен мәлімдемесін айтуға болады, – деді Мемлекет басшысы. 

Сондай-ақ Қ.Тоқаев: «Қазақ пен өзбек халқы тарихи тағ­ды­рымен тығыз байланысты. Біздерді мың­жыл­дықтарды қамтитын түркілік тамыр, тіл, дін және мәдениет біріктіреді. Бү­гінде біз осы негізде кең ауқымды кеңіс­тікте қар­қынды дамып келе жатқан бе­рік және үй­лесімді қатынастарды орнық­тырдық», деді.

Екі елдің сауда-экономикалық ынты­мақ­тастығындағы жоғары деңгейді айта келіп, Қазақстан Президенті осы жоғары көрсеткіштерді одан әрі қолдау үшін бірқатар шара қабылданатынын жеткізді.

– Жаңа мүмкіндіктер іздеп, тауар но­менклатурасын кеңейту қажеттігі туралы айтылды. 2020 жылдың соңына қа­рай өзара тауар айналымын 5 миллиард доллар­ға дейін жеткізу – біздің негіз­гі мақ­сатымыз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Өндірістік кооперациялардың дамуы бойынша, Мемлекет басшысы бизнеске жасалған жағдайдың нәтижесінде екі елдің бірлескен кәсіпорындарының саны артқанын атап өтті. Президенттің айтуынша, 2017 жылдың басында Қазақстанда өзбек капиталының қатысуымен жұмыс істейтін 900 компания тіркелсе, биылғы жылы бұл көрсеткіш 1400-ге ұлғайған.

– Мұндай ынтымақтастықтың мысалы ретінде Қазақстандағы бірлескен жеңіл автомобиль, жүк көлігі және басқа техникаларды құрау жобаларын айтуға болады. Аталған салалардың біздің экономикаларымыз үшін маңызы зор болғандықтан, осы бағыттағы жұмыстарды қарқынды түр­де жалғастыра береміз, – деді Мемлекет басшысы.

Сондай-ақ Қасым-Жомарт Тоқаев был­тыр жыл соңында Өңіраралық ын­ты­мақтастық форумының сәтті өткеніне тоқталып, мұндай кездесулердің екі ел үшін жаңа мүмкіндіктер ашатынын айтты.

– Қазақстан мен Өзбекстан шекарасында халықаралық сауда-экономикалық ынтымақтастық орталығын құру мәселесі ерекше қаралды. Бұл жобаны жүзеге асыру шекаралық аймақтағы сауданы реттеп, бақылау-өткізу инфрақұрылымын жақсартуға, сондай-ақ Орталық Азияда ірі сауда-логистикалық хаб құруға мүмкіндік береді, – деді Мемлекет басшысы.

Бұдан басқа Қазақстан Президенті отын және су-энергетика саласындағы өзара іс-қимыл, экспорт-импорттық, тран­зиттік тасымал саласындағы ынтымақ­тастық, мәдени-гуманитарлық және жас­тар байланысын кеңейту мәселелеріне тоқталды.

Соңында Қасым-Жомарт Тоқаев ке­ліс­сөздердің нәтижелеріне қанағатта­нат­ынын білдіріп, қол жеткізілген келі­сімдерді жүзеге асырып, Қазақстан мен Өзбекстан ынтымақтастығын дамытатынын айтты. Сондай-ақ Қазақстан Президенті еліміз бен Өзбекстанның сауда-экономикалық салада Орталық Азия бойынша жетекші орын алатынын атап өтті. Бұған қоса, Мемлекет басшысы екіжақты қатынастың жоғары деңгейін ұстап тұру үшін түрлі шаралар қабылданатынын, Қазақстан-Өзбекстан бизнес-форумдары, сауда миссиялары мен өнімдер көрмесі тұрақты өткізілетінін жеткізді.

Президент Қ.Тоқаев Қазақстан-Өз­бек­стан қатынастары мен өңірлік ықпал­дас­тықты кеңейтуге және нығайтуға бағытталған Қазақстанның қазіргі сырт­қы саяси бағытының сақталатынын мәлім­деді.

Сөзінің соңында Қасым-Жомарт Тоқаев Өзбекстан Республикасының Пре­зиденті Шавкат Мирзиёевке, бүкіл өзбек халқына жылы қабылдағаны мен қонақжайлық көрсеткені үшін алғысын білдірді және Өзбекстан басшысын Қазақстанға сапармен келуге шақырды. 

Шавкат Мирзиёев өз сөзінде Қасым-Жомарт Тоқаевпен ашық әрі толық өзара түсіністік рухында өткен келіссөздерге жоғары баға берді. Кездесу барысында тараптар қарым-қатынасты дамытудың ұзақ-мерзімді мақсаттарының ортақ екенін растап, күн тәртібіндегі екіжақты, өңірлік және халықаралық ынтымақтастық мәселелерін жан-жақты талқылады, сондай-ақ жаңа сынақтар мен қауіпсіздікке төнетін қатерлерге қарсы тұру жөніндегі бірлескен шараларды күшейтудің маңыздылығын атап өтті.

– Қазақстан мен Өзбекстан қарым-қатынастарын нығайтуға және жан-жақты ынтымақтастықты кеңейтуге баға жетпес үлес қосқаны үшін қазақ халқының біртуар перзенті, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы, менің ағам, құрметті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа алғыс айтқым келеді. Қазақстанның мем­лекеттігін нығайтудағы, берік азамат­тық қоғам қалыптастырудағы, заманауи және бәсекеге қабілетті экономика құру­дағы, халықаралық аренадағы ел беде­лін арттырудағы зор жетістіктер оның есімімен тікелей байланысты, – деді Өз­бекстан Президенті.

Сонымен қатар Шавкат Мирзиёев сапар барысында қол жеткізілген уағ­да­ластықтарды іске асыру үшін Жол картасы бекітілетінін айтты.

Жалпы, баспасөз мәслихатында мемлекеттер басшылары терең тарихи және рухани байланыстарға, тату көршілік пен өзара қолдауға негізделген Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы арасындағы жақын әрі мығым достық қатынастардың өспелі сипатын ризашылықпен атап өтіп, екіжақты қатынастарды жаңа сапалық деңгейге көтеру екі бауырлас елдің мүдделеріне жауап беретініне сенім білдірді.

Президенттер, Қазақстан Респуб­ликасы мен Өзбекстан Республикасы ара­сындағы 1998 жылғы 31 қазандағы Мәң­гілік достық туралы шарт пен 2013 жылғы 14 маусымдағы Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы ара­сын­дағы Стратегиялық серіктестік туралы шартта бекітілген принциптер мен мін­деттемелерге бұлжымас беріктігін растай отырып, мәлімдеме жасады (Мәлімдеме мәтіні бөлек беріліп отыр).  

Бірқатар екі­жақты құжаттар бекітілді

Бұдан бөлек, Қазақ­стан Үкіметі мен Өзбекстан Үкіметі арасын­дағы Еңбек қызметі және еңбекші көшіп-қо­нушылардың құқықтарын қорғау туралы келісім; Қазақстан Үкіметі мен Өзбекстан Үкіметі арасындағы заңсыз көші-қонмен күрес бойынша ынтымақтастық туралы келісім; Табыс пен мүлiкке қосарланған салық салуды болдырмау туралы келісім аясында Қазақстан мен Өзбекстан уәкілетті органдары берген резиденттікті растайтын ресми құжаттарды тану тәртібі туралы ноталармен алмасу түріндегі келісім; Қазақстан Сыртқы істер министрлігі мен Өзбекстан Сыртқы істер министрлігі арасындағы 2019-2020 жылдарға арналған ынтымақтастық бағдарламасы; Қазақстан Қорғаныс министрлігі мен Өзбекстан Қорғаныс министрлігі арасындағы Әуе шабуылына қарсы қорғаныс саласындағы ынтымақтастық туралы келісім; Қазақстан Қорғаныс министрлігі мен Өзбекстан Қорғаныс министрлігі арасындағы Әскери ұшақтарды қабылдау, аэродром-техникалық қамтамасыз ету және әскери аэродромдарда әскери әуе кемелерін күзету туралы келісім; Қа­зақ­стан Республикасының Ұлттық эконо­мика министрлігі мен Өзбекстан Респуб­ликасының Инвестициялар және сыртқы сауда министрлігі арасындағы «Орталық Азия» халықаралық сауда-экономикалық ынтымақтастық орталығын құру мәсе­лелері жөніндегі өзара түсіністік туралы меморандум; Қазақстан Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі мен Өзбекстан Министрлер Кабинеті жанын­дағы Дін істері жөніндегі комитет арасындағы ынтымақтастық туралы меморандум. 

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Тәуелсіздік және гуманизм мону­ментіне гүл шоғын қойып, өзбек халқының азаттығы үшін күрескен бабалар рухына тағзым етті. Ташкенттің Мус­такиллик алаңында орналасқан бұл монумент өзбек ұлтының бейбітшілік пен бостандыққа, мейірімділік пен тату көршілікке, достық пен бауырластыққа ұмтылысын айшықтайды. Монумент ою-өрнекпен безендірілген металды сфера бейнесінде салынған және онда Өзбекстанның картасы бейнеленген. Қолында баласы бар бақытты ана мүсіні ескерткішке көрік беріп тұр.