Финляндия астанасы кездесу өткізетін орын ретінде екінші рет таңдап алынғаны тегін емес. Бұған дейін Кеңес отырысы осы Фин жерінде 2011 жылы өткен болатын. Оның да өзіндік себебі бар. Өйткені осы елдің VR Group компаниясы Кеңестің қауымдасқан мүшесі саналады. Отырысқа аталған компаниядан өзге 17 темір жол әкімшілігінің қатысуы жиынның маңызын арттыра түсті.
Талқылау барысында қатысушылар халықаралық қатынастағы жолаушылар кешені жұмысының 2018 жылғы және 2019 жылдың бірінші тоқсанындағы, сондай-ақ темір жол желілері пайдалануының қорытындысын шығарды. Атап айтқанда, отырысқа қатысушы елдер темір жол желілері бойынша жүк және жолаушылар пойыздарының кедергісіз қозғалысын, темір жол көлігінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету бойынша 10-ға тарта мәселені қарады және келісті. Реті келгенде бірқатар көрсеткіштерге назар аудара кетейік. 2018 жылы ТМД елдері темір жолдарымен 2 млрд 32 миллион тоннадан астам жүк тасымалданса, бұл 2017 жылғы көрсеткіштен 1,5% артық болды. Бұл орайда жүк айналымы да 4% артқандығын атай кеткен орынды. Ал 2019 жылдың бірінші тоқсанында жүк тасымалының көлемі 495 млн тоннаны құраса, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңіндегі деңгейден 0,4% көп.
Халықаралық жүк айналымы оң динамикасының қалыптасуында ұлттық тасымалдаушының да өзіндік үлесі бар. Мысалы, жүктерді тасымалдау бойынша алған міндеттемелерін асыра орындаған темір жол әкімшіліктерінің қатарында «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ (+0,6%) аталуы марқаюға тұрарлық жайт. Бұл ретте Достастық елдері кеңістігінде контейнерлік тасымалдар жедел қарқынмен өсіп келеді. 2018 жылы бұл көрсеткіш 12,8%, 2019 жылдың бірінші тоқсанында өткен жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда 15,5% артып отыр. Контейнерлік тасымалдың теміржол әкімшіліктерінің жемісті ынтымақтастығы нәтижесінде мүмкін болғандығын да атай кету керек. Бұл орайда Қазақстан, Ресей, Беларусь темір жолдарында пойыз қозғалысы жылдамдығын барынша арттыру үшін арнайы кестелер енгізіліп, ұзынқұрамды пойыздар жолға шығарылуда. Сонымен қатар 2018 жылы ТМД темір жолдарымен халықаралық қатынаста жолаушылар тасымалы 18,6 млн адамға жетсе, бұл 2017 жылғыдан 0,7% артық.
Алқалы жиында сонымен бірге темір жол көлігі саласындағы нормативтік-техникалық құжаттардың маңыздылығы мәселелері жан-жақты қарастырылды. Яғни, вагон, жолаушылар шаруашылығымен қатысты бірқатар құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселесі қолдау тапты. Барлық қабылданған шешімдер мемлекетаралық қатынастағы темір жол желісі жұмысының, жүк және жолаушылар тасымалы тиімділігін арттыру, жылжымалы құрам техникалық мазмұнын, жөндеу бойынша жұмыстарды жақсартуға бағытталған. Және де отырысқа қатысушылар 2018 жылғы контейнерлер нөмірлік санағының және 2019 жылдағы жүк вагондары санағының қорытындыларын шығарды. Сонымен бірге 2019 және 2020 жылдардағы жолаушылар пойыздары қозғалысының кестесін әзірлеуге байланысты мәселелер де көпшілік назарына ұсынылды. Кеңес дирекциясы төрағасының орынбасары Виктор Попов атап өткендей, 2018 жылдың желтоқсанында енгізілген, қазір жұмыс істеп тұрған кестеде 2007 жылдан бірінші рет халықаралық пойыздар қозғалысының өлшемі 116 парға дейін артып отыр. Ал ағымдағы жылдың желтоқсанында қолданысқа енгізілгелі отырған 2019-2020 жылға арналған қозғалыс кестесін әзірлеу барысында қозғалыс өлшемін 119 парға жеткізу жоспарланған.
Отырыс барысында ағымдағы жылдың қыркүйегінде Душанбе қаласында үшінші Халықаралық жолаушылар форумын өткізу шешімі қабылданғандығын да қаперге сала кеткен жөн. Ал Кеңестің келесі отырысы 2019 жылдың қазанында Минскіде өтеді деп күтілуде.
Сондай-ақ Хельсинкиде өткен Достастыққа мүше мемлекеттер темір жол көлігі жөніндегі кеңестің 70-ші отырысында Қ.Әлмағамбетов бірқатар екіжақты кездесулер өткізіп, өзара ықпалдастықтың өзекті мәселелерін ортаға салды. Атап айтқанда, VR Group компаниясының (Финляндия темір жолдары) президенті Рольф Янсонмен болған келіссөздер барысында Финляндия – Ресей – Қазақстан – Қытай және кері бағыттағы контейнерлік тасымалдауды дамыту жайы сөз болды. Әсіресе қазақстандық көмірді экспортқа шығару жайы және оны Финляндия арқылы транзитпен тасымалдау мәселелері талқыға түсті. Бұдан басқа, Қазақстан темір жолы басшысының бірінші орынбасары Қанат Әлмағамбетов Литва темір жолдарының бас директоры Мантос Бартушкамен кездесуде «Викинг» контейнерлік пойызы мен Транскаспий бағыты (ТМКБ) әлеуетін пайдалану, Клайпеда порты арқылы қазақстандық көмір мен астықты жөнелтуді ұйымдастыру, контейнерлік тасымалдауды еселеудің перспективаларын талқылады. Және де қырғыз темір жол әкімшілігі басшысымен болған кездесу барысында екі ел аумағы арқылы жүкағынын арттыру үшін қолайлы жағдайлар жасау жағына екпін берілді. «Қырғыз темір жолдары» ҰК» ЖТ бас директоры Қанатбек Әбдікерімовпен болған кездесуде тасымал көлемін ұлғайту мәселелері де ерекше аталды.
Асқар ИСАҚОВ,
БАҚ-пен жұмыс жүргізу департаментінің менеджері
