Достастық теміржолшылары Хельсинкиде бас қосты

Финляндия астанасы кездесу өткізетін орын ретінде екінші рет таңдап алынғаны тегін емес. Бұ­ған дейін Кеңес отырысы осы Фин жерінде 2011 жы­лы өт­кен болатын. Оның да өзіндік себебі бар. Өйткені осы елдің VR Group компаниясы Кеңестің қауымдасқан мүшесі саналады. Отырысқа аталған компаниядан өзге 17 темір жол әкімшілігінің қаты­суы жиынның маңызын арттыра түсті. 

Талқылау барысында қаты­­су­шылар халықаралық қаты­нас­тағы жолаушылар кешені жұмы­сының 2018 жылғы және 2019 жылдың бірінші тоқ­санындағы, сондай-ақ темір жол желілері пай­­да­лануының қо­ры­тындысын шығарды. Атап айт­қанда, оты­рыс­қа қатысушы елдер темір жол желілері бо­йынша жүк және жолау­шылар пойыздарының кедергісіз қоз­ға­лысын, темір жол көлігінің үздіксіз жұмысын қам­тамасыз ету бойынша 10-ға тар­та мәсе­лені қарады және ке­ліс­ті. Реті келгенде бірқатар көр­сет­кіштерге назар аудара ке­тейік. 2018 жылы ТМД елдері темір­­ жолдарымен 2 млрд 32­ мил­лион тоннадан астам жүк­ тасы­малданса, бұл 2017 жыл­ғы көрсеткіштен 1,5% артық болды. Бұл орайда жүк айна­лымы да 4% артқандығын атай кеткен орынды. Ал 2019 жыл­дың бірінші тоқ­санында жүк тасымалының көлемі 495 млн тоннаны құраса, бұл 2018 жыл­дың сәйкес ке­зеңіндегі деңгейден 0,4% көп. 

Халықаралық жүк айналы­мы оң динамикасының қа­лып­та­суында ұлттық тасымал­дау­­шы­ның да өзіндік үлесі бар. Мы­­салы, жүктерді тасымалдау бойынша алған міндеттемелерін асы­ра орындаған темір жол әкім­­шіліктерінің қатарында «Қа­зақ­стан темір жолы» ҰК» АҚ (+0,6%) аталуы марқаюға тұрар­лық жайт. Бұл ретте Дос­тастық елдері кеңістігінде кон­тейнерлік та­сымалдар жедел қарқынмен өсіп келеді. 2018 жылы бұл көр­сеткіш 12,8%, 2019 жыл­дың бірінші тоқсанында өткен жыл­дың сәйкес кезеңіне қарағанда 15,5% артып отыр. Контейнерлік тасымалдың темір­жол әкім­ші­ліктерінің жемісті ынтымақ­тастығы нәтижесінде мүм­кін бол­ғандығын да атай кету керек. Бұл орайда Қазақстан, Ресей, Бела­русь темір жолдарында по­йыз­ қозғалысы жылдамдығын ба­рынша арттыру үшін арнайы кес­телер енгізіліп, ұзынқұрамды пойыздар жолға шығарылуда. Со­нымен қатар 2018 жылы ТМД темір жолдарымен халықаралық қатынаста жолаушылар тасымалы 18,6 млн адамға жетсе, бұл 2017 жылғыдан 0,7% артық. 

Алқалы жиында сонымен бірге темір жол көлігі са­­ла­сындағы нор­­мативтік-тех­ни­калық құ­жат­­тардың маңыз­дылығы мә­се­ле­лері жан-­жақты қарас­ты­рылды. Яғни, вагон, жолау­шылар ша­руа­шылығымен қа­тыс­ты бір­қатар құжаттарға өз­ге­рістер мен то­лықтырулар ен­гізу мәсе­ле­сі қолдау тапты. Бар­лық қа­­был­данған шешімдер мем­лекетаралық қатынастағы темір­­ жол желісі жұмысының, жүк және жолаушылар тасымалы тиім­ділігін арттыру, жылжымалы құрам техникалық мазмұнын, жөндеу бойынша жұмыстарды жақсартуға бағытталған. Және де отырыс­қа қатысушылар 2018 жылғы контейнерлер нөмірлік санағы­ның және 2019 жылдағы жүк вагондары санағының қоры­тындыларын шығарды. Со­нымен бірге 2019 және 2020 жылдардағы жолаушылар пойыз­дары қозғалысының кес­тесін әзірлеуге байланысты мәселелер де көпшілік назарына ұсынылды. Кеңес дирекция­сы төрағасының орын­басары Виктор Попов атап өткендей, 2018 жылдың желтоқ­санында енгізілген, қазір жұмыс істеп тұрған кестеде 2007 жылдан бірінші рет халықаралық пойыз­дар қозғалысының өлше­мі 116 парға дейін артып отыр. Ал ағымдағы жылдың желтоқ­санында қолданысқа енгізілгелі отырған 2019-2020 жылға арнал­ған қозғалыс кестесін әзірлеу барысында қозғалыс өлшемін 119 парға жеткізу жоспарланған. 

Отырыс барысында ағым­дағы жылдың қыркүйе­гінде Душанбе қаласында үшінші Халықаралық жолаушылар форумын өткізу шешімі қа­был­данғандығын да қа­перге са­ла кеткен жөн. Ал Кеңес­тің ке­лесі отырысы 2019 жылдың қа­занында Минскіде өтеді деп күтілуде. 

Сондай-ақ Хельсинкиде өткен Достастыққа мүше мем­ле­кеттер темір жол көлігі жөнін­дегі кеңестің 70-ші отырысында Қ.Әлмағамбетов бірқатар екі­жақты кездесулер өткізіп, өзара ықпалдастықтың өзекті мәсе­лелерін ортаға салды. Атап айтқанда, VR Group компа­ния­сының (Финляндия темір жолдары) президенті Рольф Янсонмен болған келіссөздер барысында Финляндия – Ресей – Қазақстан – Қытай және кері бағыттағы контейнерлік тасымалдауды дамыту жайы сөз болды. Әсіресе қазақстандық көмір­ді экспортқа шығару жа­йы және оны Финляндия ар­қы­лы транзитпен тасымалдау мәсе­лелері талқыға түсті. Бұдан бас­қа, Қазақстан темір жолы бас­шысының бірінші орынбасары Қанат Әлмағамбетов Литва темір жолдарының бас директоры Мантос Бартушкамен кездесуде «Викинг» контейнерлік пойызы мен Транскаспий бағыты (ТМКБ) әлеуетін пай­далану, Клайпеда порты ар­қылы қазақстандық көмір мен астықты жөнелтуді ұйым­дас­тыру, контейнерлік тасымалдауды еселеудің перспектива­ларын талқылады. Және де қырғыз темір жол әкімшілігі бас­­шысымен болған кездесу барысында екі ел аумағы ар­­қы­лы жүкағынын арттыру үшін қолайлы жағдайлар жа­сау жа­ғына екпін берілді. «Қырғыз темір жолдары» ҰК» ЖТ бас директоры Қанатбек Әбдікерімовпен болған кездесуде тасымал көлемін ұлғайту мәселелері де ерекше аталды.

Асқар ИСАҚОВ,

БАҚ-пен жұмыс жүргізу департаментінің менеджері