– Рахат мырза, «Nur-Sultan Ethno Fest» мерекесі қайда өтеді және көрермен назарына қандай шара ұсынылмақ?
– «Nur-Sultan Ethno Fest» этнофестивалі елордадағы «Хан Шатыр» кешені маңында алдағы 31 мамыр мен 2 маусым аралығында өтеді. Тұңғыш рет ұйымдастырылып отырған бұл шараны елордалықтар мен қала қонақтары тамашалай алады. Ал көрермен назарына ұсынылатын қызықтарға тоқталсақ, балаларға арналған этноаттракционда ұлттық ойын түрлері өткізіліп, қатысушыларға сыйлық үлестіріледі. Екіншіден, фестиваль аясында жамбы атудан әлем чемпионаты және дәстүрлі садақ атудан республикалық турнир өтпекші. Бұдан бөлек этнофестиваль көрермендері аударыспақ, садақ ату, арқан тарту, серке көтеру, найза лақтыру, асық ату сияқты көптеген ұлттық ойындар жарысында бақ сынап, сыйлық алатын мүмкіндік қарастырылған. Оның сыртында ата-аналар балаларымен бірге қуыршақ театрының қойылымдарын тамашалап, атпен серуендеп, бала күрес, аударыспақ, асық ату, ләңгі тебу, қаппен секіру секілді жарыстарға қатыса алады.
Арнайы жасақталған этноқалашықта ұлттық қолөнер бұйымдарын саудалайтын орындар, ұлттық ойындардан сайыс өтетін спорттық алаңдар және ұлттық жиһаздармен жабдықталған киіз үйлер орналасады.
– Жамбы атудан өтетін әлем чемпионаты туралы кеңірек айтып өтсеңіз.
– Осыған дейін елорда төрінде жамбы атудан «Алтын жебе» бәсекесі өткізілген еді. Оған Венгрия, Оңтүстік Корея, Финляндия, Малайзия, Түркия, Моңғолия, Ресей, Румыния, Польша, т.б. елдердің мергендері қатысқан болатын. «Алтын жебе» турнирінің бас жүлдесін Михай Козмей есімді румыниялық сұрмерген екі жыл қатарынан ұтқаны белгілі.
Бұл реткі мергендер сайысында Оңтүстік Африка, Оңтүстік Корея, Ресей, Румыния, Түркия, Венгрия және т.б. мемлекеттердің мергендері бақ сынайды. Жарысқа қатысушы әрбір елден екі спортшыдан, ұйымдастырушы ретінде біздің ел бес мергенін қосады. Чемпионат «Азия стилі», «Түрік стилі» және «Қазақ стилі» ережелері бойынша өткізіледі.
– Сіз аталған этнофестиваль ұлттық салт-дәстүрімізді ұлықтауға арналған дедіңіз, осы жайлы тарқатып айтып берсеңіз?
– Этнофестивальдың өзегі – ұлттық салт-дәстүрді ұлықтау десек жаңылмаймыз. Жоғарыда айтып өткеніміздей, арқан тарту, асық ату, серке көтеру, қаппен секіру сияқты ойындардың сыртында, атпен және жерде тұрып найза лақтыру сайысының екі түрі, қамшымен теріні қақ бөлу сияқты қамшыгерлік өнер, ұлттық садақ атудан мергендік бәсекесі, аударыспақ пен теңге ілудің көпшілікке ыңғайлы жасанды атпен орындалатын түрі бар.
Әр ойынның басы-қасында тәжірибелі төрешілер болады. Ең қызығы, кейбір ұмытылған ұлттық дәстүрлер осы мереке кезінде жаңғыртылмақ. Мысалы, қамшыгерлік өнер, тезге салу, қолқа салу, тығырыққа тіреу, арқан өру, қамшы өру, т.б. дүниелер жұртшылық назарына ұсынылып, олардың шығу тарихы мен мән-мағыналары жайлы этнограф ғалымдар халыққа түсіндіреді.
Әңгімелескен Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ,
«Egemen Qazaqstan»
