Бұл туралы Президенттің бір ай бұрын еліміздің батыс өңіріне жасаған жұмыс сапарында айтылған еді. Мемлекет басшысы туиттердегі парақшасында да экономикада, ғылымда, мәдениет пен спорт саласындағы талантты жастарды қолдауға жағдай жасалатынын жазды. «Біздің негізгі басымдық – жастарға арналған әлеуметтік лифтінің тиімділігі мен ашықтығын қамтамасыз ету. Осы мақсатта «Президенттің кадрлық резерві» құрылады» деген сөзі жастардың көкейіндегі ойды тап басты.
Елбасы 2019 жылды Жастар жылы деп жариялады. «Жастар – ел тірегі» арнайы жобасы жұмыс істей бастады. «Жас кәсіпкер» атты жастардың кәсіпкерлік бастамаларын дамыту бағдарламасы іске асырылмақ. Президент ұлықтау салтанатында жастарды жұмыспен қамту бағдарламасы енгізілетінін айтты. Сонымен бірге жастардың арман-мақсаттарын жүзеге асыруға және жеке «табыстылық өмірбаянын» қалыптастыруына барлық мүмкіндікті беру қажеттігін жеткізді. «Президенттің кадрлық резерві» аясында мемлекеттік қызметтің барлық деңгейінде дарынды жас басқарушыларды дайындау туралы міндеттеме қойылып отыр. «Біздің жастарымыз – мақсаткер, еңбекқор, креативті, сондықтан Қазақстанның келешегі сенімді қолда» деді Қ.Тоқаев.
Әлбетте, жастың аты – жас. Бір ғасыр бұрын жаңа гүл ашқан бақшадай жастардан үміт еткен Міржақып Дулатұлы «Халыққа, жастар, басшы бол! Қараңғыда жетектеп» деп жазды. Алаш ардақтысының жас буынның рухын жаныған сөзі әлі де өзекті. Өйткені қазіргі жедел өзгерістерге толы жаһандық сын-қатерлерге уақтылы жауап қату қажет. Бұл ретте заманның үні, ойы мен талабы үдесінен табылатын жастардың қолындағы қуатты ресурсты тиімді пайдаланған ләзім. Қазақтың қай тәмсілін алсаңыз да, үлкенге ізет, жасқа жол көрсетеді, «Жас келсе – іске» дейді. Сондықтан елдің басқару құрылымындағы буын алмасуының жүргізілуі заңдылық.
Бүгінде Қазақстан халқының 3 млн 900 мыңнан астамын жастар құрайды (22,5 пайыз). «Жастар» ғылыми-зерттеу орталығының мәліметінше, елімізде мемлекеттік қызметте жүрген өскелең ұрпақтың үлесі аз емес. Мәселен, бүгінде 22 мыңға жуық жас мемлекеттік әкімшілік қызметте еңбек етеді. Сондай-ақ әкімдердің барлық деңгейінде ел басқару ісіне араласып жүрген 137 жас болса, 29 жасқа дейін жергілікті мәслихаттарға сайланған 184 депутат бар екен. Орталық директоры Талғат Қалиевтің айтуынша, елімізде Президенттің кадрлық резервінің түзілуі – құптарлық бастама. Бұл ретте жастардың күш-жігері, жаңа идеяларды алып келуі және жастық максимализмі де қоғамның алға жылжуына айтарлықтай ықпал етпек. Сондай-ақ бұл еліміздегі жоғары лауазымдарға жас буынның келуіне жол ашады.
Жалпы, бұған дейін елімізде Үкімет, жекелеген ведомстволар мен Nur Otan партиясының, жергілікті әкімдіктердің кадрлық резервтері жасақталғаны белгілі. Мәселен, он шақты жыл бұрын Білім және ғылым министрлігі жас талантты, белсенді қазақстандықтар қатарынан елдің басқарушы кадрларын анықтау, іріктеу, дайындау және тәрбиелеуге бағытталған «Жастар кадрлық резерві» жобасын іске асырды. Сондай-ақ еліміздегі бас партия да кадрлық резервті қалыптастыруға күш жұмсап, олардың қатарында жас буын мен әйелдер қауымының да кем болмауын қозғап, қолдап келеді. Ал мемлекеттік қызметшілер арасында кадрлық резерв «А» корпусы бойынша іріктелетіні белгілі. Десе де, бұл резервтерден қоғамның жаппай сүйіспеншілігіне бөленген ірі тұлғалар шыға қойған жоқ. Басым бөлігі номенклатуралық орындаушылық деңгейде қалып қойды. Сарапшылардың айтуынша, енді жасақталатын «Президенттің кадрлық резервіне» енген жастар мансаптық тұрғыда үлкен кеңістікке шығуға мүмкіндік алады. Бұл мемлекеттік басқару құрылымына қан жүгіртуге, халықпен ашық әрі сенімді диалог орнатуға, күрмеулі мәселені дер кезінде шешуге, ең бастысы басқару құрылымын жасартуға септігін тигізбек.
Дамыған елдерде кадрдың қадірі жоғары. Олар осы бағытта орнықты талдаулар жүргізеді. Мәселен, өткен ғасырдың сексенінші жылдары АҚШ-та жүргізілген әлеуметтік зерттеулерде кадрлық резервті әзірлеуге қомақты шығын жұмсаған кәсіпорындардың 40 пайызында мамандардың тұрақсыздығы байқалған. Мұның басты себебі ретінде кадрлық резервпен жұмыстың дұрыс ұйымдастырылмауы, яғни тиісті лауазымға үміткерді бағаламау, қызметкерлерге күш-жігер берудің жеткіліксіздігі және мансаптық өсу келешегінің болмауы, сондай-ақ қызметкерлердің өз білімі мен білігін толық пайдалана алмауы әсер еткені аталады. Сондықтан батыс әлемінің ірі корпорациялары бүгінде кадрлық резервті әзірлеуде қателіктерден қашуға көп көңіл бөледі. Бұл ретте кадр әзірлеуден бұрын әр қызметкердің кәсіпорын келешегіне қосар үлесі ерекше ескеріледі.
Жақсы басшы – елдің туы. Қазіргі қоғамда ат үстінен ит қабар жаман емес, қар үстіне от жағар жақсы маман, білікті басшы керек. Осыған дейін ұлттық компаниялардың менеджерлік тобы майлы жілікке баланып, «бармақ басты, көз қыстымен» еркетотайларға жол берілгені де шындық. Ал «Президенттің кадрлық резерві» шын мәніндегі халықшыл, іскер, қарапайым, ары таза басқарушылар мектебіне айналуы тиіс.
