Кейбір жандардың ұсқыны қай жағынан қарағанда да ұқсас екені байқалып тұрады

Сәрсенбі, 15 мамыр 2013 2:31

Қазақ «Сынықтан басқаның бәрі жұғады» дейді. Сол мәтел дәл қазір біздің белгілі қашқын Мұхтар Әбіләзовтің басына да дәл келгелі тұр.

Енді мұны таратып әрі түсін­ді­ріп баяндап көрейік. Осы күндері көптеген шетелдік саясаткерлер мен сарапшылар БТА-банктің бұрынғы басшысының тірлігі түгелдей Ресейден шық­қан атақты олигарх Борис Бере­зовскийдің тағдырына ұқсап ке­ле жатқанына назар аудара бас­тады. Расында, екеуінде бір-бірі­мен ұқсас нәрселер көп-ақ.

Сәрсенбі, 15 мамыр 2013 2:31

Қазақ «Сынықтан басқаның бәрі жұғады» дейді. Сол мәтел дәл қазір біздің белгілі қашқын Мұхтар Әбіләзовтің басына да дәл келгелі тұр.

Енді мұны таратып әрі түсін­ді­ріп баяндап көрейік. Осы күндері көптеген шетелдік саясаткерлер мен сарапшылар БТА-банктің бұрынғы басшысының тірлігі түгелдей Ресейден шық­қан атақты олигарх Борис Бере­зовскийдің тағдырына ұқсап ке­ле жатқанына назар аудара бас­тады. Расында, екеуінде бір-бірі­мен ұқсас нәрселер көп-ақ. Тіп­ті терілерінің түстері сәл өз­ге­шелеу демесең, бұлардың түр­лері мен бет пішіндері де бір-бі­ріне келіңкірейді. Әлбетте, мұ­ны айтып отырған біз емеспіз. Бұған салмақ салып, сарап жасап отырғандар күндіз-түні осындай қадамдарға қарап, бағамдар шығарып отырғаннан басқа шаруа­сы кем арнайы мамандар.

Міне, олар мынаны айтады. Ең алдымен бұлардың екеуі де биз­неске ғылыми ортадан келді. Екеуі де алғашқы қадамдарынан бастап капиталдарын әртүрлі қитұрқы әрекеттерге құрылған алаяқтық арқылы және өздерінің белгілі бір кезеңдердегі қызмет баптарын асыра пайдаланулары негізінде құрастырып алды. Екеуі де мұнымен шектелмей, қалталары толған шақтан бастап саясатқа бастарын тығып көрді. Екеуі де бұдан пәлендей саяси ұпай жинай қоймады. Екеуі де әлдекімдерден алдап-арбап алған дүниелерін қызғыштай қорып жүрген кездерінде сотталып та кете жаздады. Осы жүргендерінде екеуі де ұрлаған-жырлаған ақшаларының басым бөлігін шетелдердегі банк­тер мен офшорлық аймақтардағы кәсіпорындарға қарай зытыра берді. Екеуі өз елдерінің азаматтары бола жүріп, кейде сандары мен аттарынан басқаны былай қойғанда, өздері де жаңылып қалатындай кәсіпорынды самсатып ашып тастады. Екеуі де сол жаңбырдан кейінгі саңы­рау­құлақтай жамырап шыға кел­ген мекемелерін басқаруға жер-жаһанның әр түкпіріндегі ой­дан-қырдан қашқан өзі сияқты алаяқ­тарды дөп тауып алып, қонжитып қойды.

Бұлардың бір-бірлеріне ұқсай қоймайтын бір ғана маршруты бар. Ол – Мұхтар Әбіләзовтің Ре­сей астанасы –Мәскеу қаласының дәл түбінен тағы бір жаңа әдемі қала соқпақшы болып, ол жақтан жер алып, Ресей банктерін алдап соғып, тақырға отырғызып кет­кені. Ал Борис Березовский Қа­зақстанға дәл олай етіп атізін сала қойған жоқ-ты. Соған қарағанда, біздің қу ана қудан да асып түсіп тұр-ау, шамасы.

Ақыр соңында бұларды қатты ұқсататын тағы бір тірлік – екеуі де әбден болып-толып алған соң, алдағы қырық өмірлеріне дейін молынан жететін есепсіз мол байлықты жинап біткен соң, өз елдерінде өздерін қоятын қолайлы жер таппаған соң бір-ақ сәтте бә­рін тәрк етіп, шекара асып, шет ел­ге кетіп қалды. Міне, тап осы ше­теліңізде де олардың алдынан бір ғана жол көрінді: бұлардың екеуі де Ұлыбританияның астанасы – Лондон қаласын таңдап ал­ды! Бұл қалаға олардың екеуі де «Еуропа демократиясы» деген қор­ғаушылар тобының көмегімен жетіп алды.

Мына ғажапты қараңыз, Тем­заның жағасындағы жайлы қа­лаға келіп алған соң көп ұзамай бұ­лардың екеуі де өздерінің бұрынғы әріптестерімен жаппай соттасуға бет алды. Тағы бір ұқ­сас­тық: бұлардың екеуі де бір соттан кейін бір сотта ұтыла бастады.

Мәселен, Березовскийдің өлі­мінен сәл ғана бұрын Әбіләзов Лондон Жоғарғы сотында БТА-банктің берген талап арызы бойынша қаралған істе оңбай ұтылып, бұрынғы мекемесі есебіне 2 млрд. доллар көлеміндегі ақшаны қай­та­руға тиіс болды. Тап осындай ұты­лысты Борис Абрамович те бірнеше рет басынан кешті. Бұ­лардың екеуі де сонда өздері осы­ған дейін «әділеттің алмас қылышы» деп атап жүрген Лондон Жоғарғы сотының шешімдеріне қатты қайран қалып, жағаларын ұстады. Әбіләзов Лондонның тө­ріндегі өзі айында бір рет тү­гел аралап шығуға да шамасы кел­мейтін 40-тан астам бөлмесі бар, бірнеше қабатты кең сарайын бір күнде тастап, Ұлыбритания ау­мағынан сыртқа кетіп қалды. Ал Березовский соттың өз ісіне қатысты қаулысын қолына ұстап тұрып: «Маған бұл шешімге Пу­тиннің жеке өзі қол қойған сияқты болып көрінеді», деген тарихи сөзін айтуға мәжбүр болды.

Ең соңында Борис Березовский өмірден кетер алдында өзі се­кіл­деніп жүрген адамның өмір жолы қалай аяқталатынын, сол жол адамды қандай етіп шығаратынын Әбіләзовке көрнекі үгіт құралы секілді етіп көрсетіп берді. Әл­бет­те, Бориске қарағанда, Мұхтардың жасы біраз кіші. Дәл ол секілді көп нәрсесінен әлі ұтылып та көрген жоқ. Бірақ оның ендігі жолы тек ұтылыстардан құралатынына еш күмән болмаса керек.

Бізді бір-бірлеріне ұстындары ұқсайтын жандардың тірліктері осындай ойларға жетеледі.

Құрыш НҰРЫМБЕТ.