Жұмысшы кадрларын әзірлеу

Жұма, 18 қаңтар 2013 7:45

Бұл іс қайтсе жақсарады?

Бүгінгі кезеңде қай іске де кә­сі­би көзқарас қажет. Баяғы ком­му­нистік партияның үстемдік құ­рып тұрған кезінде отандастары­мыз­дың арасында қара жұмысшы деген сөз бен тіркес жиі қолда­ны­латын. Міне, өздеріне осындай айдар тағылған «қара жұмыс­шы­лар» көп жағдайларда барып кел, алып кел дегендей қолбаланың ор­нына жүргені де жасырын емес.

Жұма, 18 қаңтар 2013 7:45

Бұл іс қайтсе жақсарады?

Бүгінгі кезеңде қай іске де кә­сі­би көзқарас қажет. Баяғы ком­му­нистік партияның үстемдік құ­рып тұрған кезінде отандастары­мыз­дың арасында қара жұмысшы деген сөз бен тіркес жиі қолда­ны­латын. Міне, өздеріне осындай айдар тағылған «қара жұмыс­шы­лар» көп жағдайларда барып кел, алып кел дегендей қолбаланың ор­нына жүргені де жасырын емес.

Үнемі үздіксіз алға даму үс­тіндегі бүгінгі қазақстандық қо­ғам талабы мұндай ескі көз­қа­рас­пен мүлдем сыйыспайды. Сон­дай-ақ, егемен елімізде қара жұ­мысшы деген атаудың келмеске кеткеніне де біраз уақыт болып қалды. Қазір республикада жұ­мыс­шы мамандығына деген көз­қарас түбірінен өзгерді десе де болады. Бүгінде өндірістің кез келген саласының көсегесін өз­дері таңдаған мамандықтарын кә­сіби тұрғыдан жан-жақты меңге­ріп, озық технология мен қазіргі замандағы техника тілін жетік білетіндер ғана көгерте алады.

Сондықтан да, республикада өндіріске қажетті мамандар әзірлеу деңгейін көтеру, оның сапасын арттыру қажеттілігі туып отыр. Бұл міндет ендігі жерде әлеуметтік серіктестік және теория мен практиканың үйлесім­ділігі негізінде жүзеге асырыл­мақ. Сонымен бірге бүгінде ду­аль­дық білім беру жүйесін де жан-жақты өрістету өмір мен өндірістің өз сұранысынан туындап отырғаны да аян. Дуальдық білім беру деген не?

– Бұл техникалық және жұ­мыс­шы кадрлар әзірлеу ісінің бү­гінгі заманғы озық жүйесі. Мұ­н­дай жағдайда арнаулы оқу орын­дарындағы теориялық білім беру тәсілдері өндірістік кәсіпорын­дарда практикалық қадамдармен тығыз ұштастырыла жүргізіледі. Осындай бүгінгі заман талабына сай Орал өңіріндегі колледждер мен бірқатар кәсіпорындарда дуальды оқыту әдісі енгізілді, – де­ді газет тілшісіне Батыс Қазақ­стан облыстық білім басқармасы техникалық және кәсіптік білім беру бөлімінің бастығы Жұмабай Есқалиев.

Облыста осындай озық жүйе­ні орнықтыруда өзге әріптес­те­рі­не үлгі көрсетіп жүрген арнаулы оқу орындары қатарында Орал политехника колледжін атауға болады. Оқу орнының директоры Қанат Қырықбаев атап көрсет­кен­дей, мұндағы оқытушылар тео­риялық және практикалық мәселелердің бірлігін көздеуге баса назар аударып келеді. Бұған колледждің оқу-материалдық базасы да сәйкес.

Тағы бір айта кетерлік мәселе, әлеуметтік серіктестігі жоқ кә­сіптік білім беру ошағының бо­ла­шағынан үміт ету қиын. Бұл тұр­ғыдан да Орал политехникалық колледжінің жұлдызы жоғары. Олардың қатарында Орал өңі­ріндегі іргелі кәсіпорындар – «АгроРемМаш» және «Электромонтаж» АҚ, «Отделстрой», «Домостроитель», «Әлім» және «Бо­лашақ» құрылыс компаниялары бар. Мұнда әр кәсіпорынға тә­жі­рибе алуға бөлінген болашақ мамандар саны үшеуден аспайды. Мұның өзі тәжірибе алу сапасына тек оң әсерін тигізеді деуге болады. Ал қалған оқушылар прак­тикалық сабақтарды колледждің өзіндегі өндірістік базадан өтеді екен. Жоғарыда айтып өткені­міз­дей, колледж базасы соңғы үлгі­дегі техникалармен және қажетті құралдармен жабдықталған.

Республикадағы кәсіптік және техникалық білім беру ұйымда­рын аяқтаған түлектердің білімі мен біліктілігі бүгінгі талапқа сай ма? Олардың теория мен прак­тиканы орындау қорытын­дысы қандай деңгейде? Мұндай сауалдар тәуелсіз бағалау жүйесі арқылы жолға қойылып, оның қорытындыларына кең жариялы­лық берілсе, мұндай көзқарас елімізде маман жұмысшы кадр­лар әзірлеу ісінің сапасын кө­те­руге тек оң әсерін тигізбек. Әри­не, мұндай жағдайда бәрінің мін­сіз, кемшіліксіз болуы тіпті де шарт болмаса керек. Өйткені, өмір дағдысы қателіктер мен үс­тірттіктерден де үйренуге болатынын жоққа шығармайды.

Осы материалды газетке әзір­леу барысында аймақтағы техни­калық және кәсіптік білім беру саласында әлі толық шешімін тауып үлгермеген мәселелер де бар екенін аңғардық. Атап айтқанда, Орал қаласындағы үш колледж­дің жатақханасы жоқ екен. Ал Ақсай техникалық колледжінің апатты жағдайда тұрғаны да алаңдатпай қоймайды. Сондай-ақ, Орал жол көлік колледжінде оқу шеберханасының жоқтығы оқу-тәжірибе үрдісінің терең толық­қанды әрі жан-жақты болуына кері әсерін тигізбесіне кім кепіл? Облыс орталығындағы бірқатар арнаулы оқу орындарының жанынан қосымша құрылыстар, атап айтқандай, жаңа үлгідегі спорт залдарын салу қажеттілігі де талас туғызбайды. Өйткені, о бас­­тан оқу мен спорттың егіз екендігіне ешкімнің таласы болмаса керек.

Республикада маман-жұмыс­шылар әзірлеу ісінде жоғарыда айтылғандай, әлеуметтік әріптес­тік мәселесінің маңызы жоғары. Әйтсе де, бұл істе шешілмеген түйіндер жеткілікті екенімен ер­ік­сіз келісуге тура келеді. Түптей келгенде, әлеуметтік әріптестік кәсіпорындар дегеніміз, арнаулы оқу орындарын бітірген түлек­терге жұмыс берушілер емес пе? Олардың бәрі бірдей еліміздегі техникалық және кәсіптік оқу орындарын бітіргендердің білік­ті­лігі мен олардың қолындағы сәйкестік сертификаттарының сапасына қанағаттанып отыр деп айтуға да ауыз бара бермейді.

Мұндай кереғарлық көп жағ­дайларда оқытушылар мен өнді­рістік оқыту шеберлерінің (мас­терлердің) интелектуалдық дең­гейінің төмендігі мен олқылы­ғы­нан туындайтынын ұмытпайық. Әрине, бұл шешімі табылмайтын күрделі іс емес. Тек инженер оқы­тушылар өздерінің кәсіптік деңгейін көтеріп отыруға көңіл аударса жетіп жатыр. Бұл мәсе­ленің мәнісіне  Білім және ғылым министрлігі де назар аударса, онда ол кәсіби мамандар әзірлеу деңгейінің тереңдеуіне тек оң әсерін тигізер еді.

Әрине, ауызды қу шөппен сүрте беруге де болмас. Батыс Қазақстан облысы әкімдігі жанында кәсіптік білім беруді дамыту жөніндегі аймақтық кеңес­тің жұмысында қолдауға тұрар­лық жайттар бар екенін айтпай кету шындыққа қиянат. Облыста дуальдық оқыту жүйесін одан әрі кеңейтудің кең ауқымды бағ­дар­ламасы белгіленген. Соған сай республикалық трансферт есебі­нен өңірдегі он колледждің мате­риалдық базасын жақсарту қолға алынбақ.

Өзінің биылғы «Қазақстан – 2050» Стратегиясында Елбасы Нұр­сұлтан Назарбаев басым ба­ғыт­тардың бірі ретінде – инже­нерлік білім беру мен заманауи техникалық мамандықтар жүйе­сін дамытуды атап көрсетті. Бұл міндет оларға халықаралық үлгі­дегі сертификаттар беру жолымен жүзеге асырылмақ. Мұндағы басты мақсат – білім мен кәсіби дағдыларды тығыз ұштастыру болып отыр. Ел экономикасына қажетті білікті маман жұмыс­шы­лар әзірлеу осы арнадан бастау алып, үндестік тауып жатса игі.

Темір ҚҰСАЙЫН,

«Егемен Қазақстан».

Батыс Қазақстан облысы.