Конференцияның басты мақсаты – «Қазақстанның қасиетті жерлерінің географиясы» арнайы жобасын жүзеге асыру қорытындысын шығару, тарихи-мәдени мұраны зерттеу және көпшілікке тарату саласында халықаралық тәжірибе алмасу.
2017 жылдың сәуір айында Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы жарияланып, халықтың санасына жалпыұлттық қасиетті орындар ұғымын сіңіру үшін «Қазақстанның қасиетті рухани құндылықтары» немесе «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасын жасау туралы айтылған болатын. Нәтижесінде Ұлттық музейдің жанынан «Қасиетті Қазақстан» ғылыми-зерттеу орталығы құрылып, Қазақстанның киелі нысандарын анықтау бойынша жұмыс жүргізіле бастады. Аталған жоба негізінде діни сәулет ғимараттары, қалалар, елді мекендер, қорғандар, қорымдар, ғибадатханалар тізімделіп, олар туралы тың деректер жинақталып, нәтижесінде «Қазақстанның жалпыұлттық қасиетті нысандары», «Қазақстанның өңірлік қасиетті нысандары» атты еңбектер жарыққа шықты.
Конференцияны ашқан Ұлттық музей директорының орынбасары Алмаз Шәйкенұлы аталған жобаның жалпыхалықтық сипатқа ие болғанын атап өтті.
– Жобаны атқаруға еліміздегі археолог мамандар ғана емес, әр өңірдің жергілікті халқы белсене араласты. Солармен ақылдасып барып, өңірлік қасиетті нысандардың тізімі жасалды. Бұл жұмыстардың нәтижесі бүгінгі конференция барысында жан-жақты айтылады, – деді Алмаз Шәйкенұлы.
Шараның ашылу салтанатында сөз алған Мәдениет және спорт вице-министрі Өркен Бисақаев Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы маңызды әрі өзекті тақырып екендігін, ендігі кезекте киелі жерлер туралы жаңалықтарды, мәліметтерді ғылыми айналымға енгізіп, болашақта оқулықтарға енгізуге ықпал ету ойластырылып жатқанын алға тартты.
– Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында Қазақстан халқының біртұтастығын, ішкі бірлігін күшейту, сондай-ақ ішкі туризмді дамыта отырып, идеологияны күшейту керектігі атап көрсетілген болатын. Осыған орай елімізде «Рухани жаңғыру», соның ішінде «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» арнайы жобасы аясында көптеген маңызды іс-шара атқарылып жатыр. Бүгінде еліміздің барлық мемлекеттік органы, мәдениет, білім беру ұйымдары, шығармашылық зиялы қауым өкілдері осы жобаға белсене қатысып, өз үлестерін қосуда. Ұлттық музейдің жанынан құрылған «Қасиетті Қазақстан» орталығының ұйымдастыруымен еліміздің өңірлеріне экспедициялар жіберіліп, түрлі еңбектер жазылып, киелі жерлердің виртуалды және интерактивті карталарын әзірлеу сияқты жобалар жүзеге асырылды, – деді Мәдениет және спорт вице-министрі Өркен Бисақаев.
Жиын барысында киелі жерлер географиясының теориялық-әдістемелік негіздері, Қазақстанның рухани қасиетті орындарын зерттеу, сақтау және көпшілікке тарату бойынша практикалық ұсыныстар, Қазақстанның киелі жерлерінің географиясын музей кеңістігінде қайта таныстыру мәселелері талқыланды. Қазақстанның «Ардагерлері ұйымы» Орталық кеңесінің төрағасы, қоғам қайраткері Өмірзақ Озғанбаев ғасырлар бойы жинақтаған ұлттық рухани және материалдық құндылықтарды сақтау бойынша бірнеше ұсыныс тастады.
– Баршаға аян, Кеңес дәуірі «Құдай жоқ», «дін – апиын» деп трактордың табанына салып, құлаған қабырғаны құрылысқа пайдаланып, мешіттерді қой қораға айналдырған еді. Қазір қайта қалпына келтіру, түзеу бағытында үлкен жұмыстар басталды. Қазақ бұрыннан аруақты қастерлеп, ата-баба басын дәріптеуге мейлінше мән берген. Қасиетті тұлғалар, біздің тарихымызға тиісті ескерткіштер тек біздің Қазақстанның аумағында ғана емес. Сондықтан әлемнің әр түкпірінде жатқан тарихи мұраларымызға мұқият, тиянақты болсақ деген тілегім бар, – деген қоғам қайраткері көнекөз құнды мұраларымызды қалпына келтіретін, көркем туындыларды өз технологиямыз дəрежесінде өңдеп, сапасын сақтауға баса назар аудару мақсатында реставрация ісіне ден қою керектігін айтты.
Конференция барысында Мәдениет және спорт министрлігі «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасына белсене атсалысқан тарих ғылымдарының докторы, профессор Жамбыл Артықбаевты, Түркістан облыстық тарихи-өлкетану музейі археология бөлімінің меңгерушісі Айсұлу Ержігітованы, Қызылорда облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы тарихи-мәдени мұра, музей және кітапхана бөлімінің басшысы Жанар Нұржақыпованы «Мәдениет саласының үздігі» төсбелгісімен марапаттады.
Конференцияға Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік музейінің директоры Нұрсан Әлімбай, ақын, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Несіпбек Айтұлы, шетелдерден келген ғалымдар, жергілікті өлкетанушылар, музей қызметкерлері қатысты. Сондай-ақ халықаралық жиынға «Айгине» мәдени зерттеулер орталығының директоры Г.Айтпаева (Қырғызстан), мәдениеттану докторы Д.Н Замятин (Ресей), М.В.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университеті доценті Е.И.Ларина (Ресей), Акдениз университетінің профессоры, PhD докторы А.Карачах (Түркия), В.Н.Каразин атындағы Харьков ұлттық университеті археология мұражайының директоры И.Б.Шрамко (Украина), этнографиялық музей директоры Л.Кемечи (Мажарстан), Оман Сұлтанаты Ұлттық музейінің бас директоры Д. әл-Моосави арнайы шақырылып, арнаулы тақырыптар бойынша сөз сөйледі.
Сондай-ақ конференция аясында Қазақстан музейлеріндегі мамандардың халықаралық әріптестігін нығайту және музей мамандарының қоғамдағы беделін арттыру мақсатында «Халықаралық музейлер кеңесінің қазақстандық комитеті» заңды тұлғалар бірлестігінің отырысы өтті. Аталған комитет 2020 жылға арналған жұмыс жоспарын бекітіп, Қазақстан музей мамандарының шетелдік музейлермен байланысын жолға қою, музей мамандарының идеяларын қолдау және оны іске асыру, халықаралық гранттарға қатысу барысы жан-жақты айтылды.
Аймақаралық мәдени байланыстарды мейлінше нығайтып, жаңа идеялар мен жобалардың туындауына себепкер болған алқалы жиынды рухани қазынамыздың кең өріс алуына жол ашатын маңызды қадам дегеніміз жөн.
