Тәрбие тал бесіктен басталады

Бір өкініштісі, статистикалық мә­ліметтер де бүгінде елімізде алаң­датар ахуалдың екендігінен хабар береді. Біздің елдің тек суицидтің өзінен әлем елдері арасында алдыңғы төртінші орынды иеленіп тұруы ешкімді бейжай қалдырмаса керек. 2016 жылғы мә­ліметке жүгінсек, тек бір жылда 1756 өз-өзіне қол салу жағдайлары орын алған. Соның ішінде тек 700-ден ас­­там дәйектің ғана нақты себептері анық­талған. Олардың басым көпшілігі жалғыздықтан, өзін керексіз сезінуден, тұрмыстық ауыртпашылыққа шыдамаудан, ата-аналарымен, туыстарымен тіл табыса алмау сияқты жағдайлардан өз-өзіне қол жұмсауға барған. Ал қыз­дарымыздың кәмелет жасына жетпей жүк­ті болып қалуы жағынан Батыс Еуропа елдерінің өзін екі-үш есе артқа тас­тапты. Тағы да статистикалық деректерге жүгінер болсақ, тек соңғы бес жылдың ішінде 33 051 осындай жүктілік жайлы дәйектер тіркелген, соның ішінде мектеп қабырғасында жүрген 15-18 жас аралығындағы 9 906 қыздарымыз жасанды түсік жасатқан. Осындай жағымсыз жағдаяттардың орын алу себебі неде?

Елбасымыздың «Болашаққа бағ­дар: рухани жаңғыру» мақаласында атап өткен «ұлтымыздың рухани жаң­ғыруындағы қоғамдық ұйымдардың рөлі­нің де аса маңызды екенін» ескере келе, 1992 жылы құрылған «Жібек жолы» қайырымдылық мекемелер қауым­дастығының атқарып жатқан қызметі жайында бірер ауыз сөз қозға­мақпыз.

Бүгінгі таңда «Жібек жолы» қайырым­дылық мекемелер қауымдастығына кіретін еліміздің барлық өңірлерінде тарал­ған қайырымдылық мекемелер са­ны алпыс­тан асты. Қаржыландыру көзі отандық демеушілеріміздің қар­жылай және мүліктік жәрдемі болып табылады. Қайырымдылық мекемелер бүгінгі күні мектеп жасындағы бала­ларға, орта деңгейлі оқу орындары мен жоғары оқу орындарының сту­дент­теріне дұрыс бағыт-бағдар көр­се­тіп, ата-бабаларымыздың жолы, салт-дәстүрлеріне сай тәрбие жұмы­сы­мен айналысады. Осы мақсатта негі­зінен Нұр-Сұлтан, Алматы сияқты үл­кен қалалардағы, облыс, аудан орта­лықтарындағы алдыңғы қатарлы мектептерде, лицейлер мен гимназияларда, орта және жоғары оқу орындарында алыс, шалғай ауыл балаларының келіп білім алуына мүмкіндік туғызады. Сол үшін халықтың тығыз орналасқан үлкен қалаларда оларға тұрақты жататын орнымен, күнделікті ас-ауқатын айырып отыратын осындай қайырымдылық мекемелер қызметтері ұйымдастырылған. Көпшіліктің қажеттілігіне сай қыз­мет жасап жатқан қайырымдылық мекеме­лер­дің қалыптасып, аяғынан тұрып кетуіне қаржылай да, қол жәрдемімен де көмек беріп, жанашыр болып жүрген ел азаматтары көптеп саналады. Сонымен қатар күнделікті қажеттіліктерімізді өтеу­де қарапайым тұрғындардың, жеке кә­сіп­керлердің, сауда нүктелеріндегі, ба­зарлардағы бөлшек саудамен айналысып жүрген көпшіліктің көрсеткен көмектері орасан зор.

Жақсыны көрмекке дегендей, біздің мекемелердің тәрбиеленушілерімен кездесуге келіп, құрметті қонақтары болып кеткен мемлекет қайраткерлерімен, лауазымды тұлғадағы ел азаматтарының бірқатарын, соның ішінде Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Абай» қа­йы­рымдылық мекемесінде қонақ­та болып, тәрбиеленуші шәкіртте­рімізбен бірге естелік суретке түскенін атап өту біз үшін үлкен абырой. Зия­лы қауым өкілдерінің санитарлық талап­­тарға сай кең, жарық әрі жайлы жатақ­хана­ларды аралап, тәлім алушы жастары­мызбен жақын танысқаны олардың ел болашағына деген шынайы жана­шыр­лығының белгісі. Ал күн­делікті оқу-тәрбие жұмыстары барысына келсек, мекемедегі сыныптар зама­науи талап­тарға сай электронды құралдармен қам­тамасыз етілген, шә­кірт­теріміздің оқу үлгерімдерінің же­тіс­тіктері күн сайын, тоқсандық қоры­тындылары сынақ тапсыру арқылы жіті қадағалануда. Тоқсан қорытындысы бо­­йынша жеткен же­тістіктерімізбен­ кеткен кемшіліктерімізді сарап­тап, алдағы мерзімге қажетті іс-ша­ра­лар­ды жоспарлап оң нәтижеге жету­дің жолдарын қарастырамыз. Мүм­кін­дігінше үштілділік саясатты жүзеге асы­ру үшін ағылшын, орыс тіл­дерін терең меңгеруге, болашақта ғы­лым­­­мен шұғылдануға ынталандыру мақ­сатында математика, физика сияқты күр­делі пәндерден қосымша репетиторлармен жұмыс істеуге жағдай туғызудамыз. Мекемелердің штаттық кестесінде тәрбие жұмысына жауапты арнайы педагогикалық білімді ұстаз лауазымдары және тәрбиеленушілердің ден­саулығын қадағалап алғашқы меди­циналық көмек көрсетуге және сани­тарлық нормалардың талаптарының орын­далуын қадағалауға тиісті орта дәре­желі медицина қызметкері лауазымдары қарастырылған.

Тәрбие жұмыстарын жүргізуде мем­лекеттік және кәсіби мерекелерде, басқа да арнаулы даталарға байланыс­ты өткі­зілетін мәдени-спорттық іс-шаралар жос­парлары бекітіліп, соған сәйкес үне­мі бақылауда ұсталынады. Соның нәти­жесі мектеп шәкірттері де, студент жас­тар да өз орталарында білім жағынан да, қоғамдық белсенділігі жағынан да көз­ге түсіп, дүбірлі додаларда жүлделі орын­дарға ие болуда. Жүйелі түрде бе­рі­ліп отырған рухани танымдық және иман­дылық, патриоттық тәрбиемен сусындаған түлектеріміз әртүрлі салада қызметтерін адал атқарып, отбасылық құндылықтарға аса мән беретін жарасымды отбасы құрып, еліміздің әртүрлі өндіріс ошақтарының тіректеріне айналды. Атап өтер болсақ, бүгінде шамамен, білім саласында 340, мәдениет саласында 100, діни бірлестіктерде және дін саласында 265, заң саласында 93, денсаулық сақтау саласында 162, құрылыс саласында 433, көлік және коммуникация саласында 165, коммуналдық қызметте 111, байланыс саласында 69, ауылшаруашылық саласында 300, жиһаз жасау кәсібінде 136, жеке кәсіпкерлік саласында 956-дан аса түлегіміз еңбек етіп, ел экономикасының дамуына белсенді араласуда. Бізден тәрбие алып шыққан түлектердің біршамасы топ жарып шы­ғып, жаһандық бәсекелестікте де өз бі­лім­дерімен біліктіліктерін жетілдіруі арқылы алдыңғы қатарлы бірқатар елде, АҚШ, Еуропа, Оңтүстік Азия елдерінде, Ресей Федерациясында ел абыройын арттырып еңбек етуде.

Берілетін тәлім-тәрбиенің негізгі те­мірқазығы болып табылатын әрекеттің бастапқы қадамы, ол, әлбетте әуелі оларды имандылыққа баулудан басталады. Сол себепті біз тәрбиеленушілерімізге не­гізгі сабақтарынан тыс уақытта бір мез­гіл ата-баба мұрасымен жалғасып келе жат­қан сүннет жолы, Матруди ақи­дасымен, Ханафи мазхабымен ұш­тасқан руха­ни-имандылық негіз­дерін үйренулеріне қолайлы жағдай туғызамыз. Оқытылатын пәндердің, оқу­лықтар мен әдебиеттер тізі­мі Дін істері және азаматтық қоғам министр­лігінің арнайы құрған комиссиясында тек­­се­ріліп, Қазақстан мұсылмандары ді­ни басқармасының сараптауынан өт­кізіліп мақұлданған. Соның нәтижесі тәжірибемізде байқағанымыздай, қоғам тарапынан біздің мекемелердің қыз­метіне деген сұраныстың жылдан-жылға ар­тып келе жатқандығы. Оған себеп, бірін­шіден, балаларының болашағын бізге ама­нат­таған ата-аналардың біз­дің мекеме­лердің қызметіне деген сенім­дерінің артуы. Екіншіден, біздердің әлеу­меттік әлжуаз топтардың арасында ұдайы өткізе­тін қайырымдылық шараларымыз. Үшін­шіден, шет жерден елге оралып жатқан ағайындардың балаларының біздің мекемелерден өтетін бейімделу шаралары, яғни олардың орысша тіл, кириллица әрпімен жазу заңдылықтарын үйренулері.

Осы уақытқа дейінгі мәліметтерге сүйе­нер болсақ, «Жібек жолы» қайырым­дылық мекемелер қауымдастығы құра­мы­на кіретін қайырымдылық мекемелер­ден тәрбие алып шыққан түлектер бір­лік пен бейбітшілікті дәріптейтін, сабыр­лық сақтап қарапайым халықпен етене араласатын, толеранттылық пен тұрақ­тылық тұғырының нығаюына белсене атсалысып азаматтық позициясын нық ұс­танатын елжанды топ өкілдерінің қата­рында көптеп саналады.

Біздің мекемелердің жинақтаған оңды тәжірибесін елдің игілігі үшін әлеуметтік маңызы зор жүк арқалаған жоба ретінде ұсына отырып, қоғамдық келісім аясында жүргізілетін іс-шараларда болашақ­қа пайдасы тиетін өскелең ұрпақ тәр­бие­леудегі қызметтерімізді одан әрі да­мы­туға заң аясында болып жатқан өз­герістерге сай бірігіп ақылдасып әре­кет жа­сауға шақыру. Бірлігімізді ны­ғайтып, берекемізді арттыратын бола­шағымыз­дың бағдаршамы ретінде өзі­мізге тән ұлттық ерекшеліктерімізді ұлық­тап, атадан балаға мирас болып жеткен баға жетпес құндылықтарымызды дәріптей білсек, ауызбіршіліктің алмайтын қамалы жоқ, төртеу түгел болса, төбедегі келеді. Алды­мызда кездесетін қандай да бір кедергі­лерден қиналмай, еңсере өтуге ниеттенсек, кеңесіп пішкен тон келте болмас дегендей, татулықтың тәтті дәмін таттыратын, әрі руханияттың шыңына шығарып, ақи­қаттың ақ жолына жеткізетін әрекеттің тек осылай болмақ екендігіне еш күмән жоқ.

Ахметжан ОМАРОВ

«Жібек жолы» қайырымдылық мекемелер қауымдастығы заңды тұлғалар бірлестігінің төрағасы