Қоғам • 25 Қазан, 2019

«Әкеге қарап ұл өсер…»

6958 рет
көрсетілді
10 мин
оқу үшін

«Әке – асқар тау» дейді халқымыз. Қазақ отбасында әкенің орны, құрметі ерекше. Әке – сол шаңырақтың ұйытқысы, қамқоршысы, тірегі. Сондықтан оған үлкен құрметпен қарау баланың парызы болмақ. Баланың бойындағы кез келген жақсылы-жаманды қасиетті байқаса, қазақ оны ең бірінші әке мен ата тәрбиесінен көреді, тегіне тартқан дейтіні тегін болмаса керек-ті.

«Әкеге қарап ұл өсер…»

Жақында елордадағы М.Өтеміс­ұлы атындағы оқушы­лар сарайында Нұр-Сұлтан қала­сының білім басқармасының ұйыт­қы болуымен «Елордалық әкелер кеңесі» конвенті өтті. «Рухани жаңғыру» бағдарламасы ая­сында қоғамда әкенің рөлін арттыру мақсатында ұйым­дас­тырылған шараға елге ерлігімен, көпке үлгілі ісімен танылып жүр­ген әкелер қатысты. Іс-ша­раның негізгі мақсаты – әке мен бала арасындағы қарым-қаты­насты жақсартуға, бала тәр­бие­­леудегі оның рөлінің ма­ңыз­­дылығын арттыруға, бала үшін қауіпсіз ортаны құру және қол­дау, отбасылық құнды­лық­тарды сақтау және нығайтуға бағытталған.

Қалалық әкелер конвентіне өскелең ұрпаққа үлгі болатын аза­маттар көп жиналды. Олар­дың арасында ерекше күтімді талап ететін балаларды өсіріп жат­қан, өз басын қауіпке тігіп жүріп адамдарды ажалдан ара­шалап қалған қаһарман әке­лер қатысып, өз пікірлерін, бала тәр­бие­сін­дегі өмірлік ұстаным­дары мен көз­қарас­тарын интерак­тивті алаң түрінде ауди­тория көрер­мендерімен бөлісті.

Жиынның ресми ашылу салтанатында М.Өтемісұлы атындағы Оқушылар сарайы директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары Айымгүл Қуанышқызы бұл шараны ұйымдастырудағы негізгі мақсат – қаладағы әкелердің қоғам­дық жұ­мыстарға араласуын, білім мекеме­леріндегі іс-шараларға балаларымен бірге қатысуын қамтамасыз етіп қана қоймай, әкенің рөлін көрсете отырып, игі істерін насихаттау дейп атап өтті. Сон­дай-ақ ерекше ерлігімен, ұрпаққа өнеге болар игі істерімен көзге түскен әке­лер­ді халыққа кеңінен насихаттау, сол кісі­­лердің үлгі болар істерін көрсету де керек.

– Биыл бірінші рет М.Өтеміс­ұлы атындағы Оқушылар сарайында қалалық әкелер конвентін ұйымдастырдық. Өте жоғары деңгейде өтті деп ойлаймын. Іс-шарамызға елордадағы 80-нен астам білім беру ұйымының оқу­шылары өз әкелерімен қатысып, керемет әсермен қайтты. Қала­мызда ерлігімен көзге түс­кен ер-азаматтар өте көп. Алдағы уақыт­та осындай жандармен барлық мектептерде арнайы кездесу өткізуді жоспарлап отырмыз. Жал­пы, біз тек бір ғана шарамен шек­теліп қалмаймыз. Тұңғыш Президент күніне орай, әкелер мен балалардың вокалды ән жарысын өткізуді жоспарлап отырмыз», – дейді А.Қуанышқызы.

«Елордалық әкелер кеңесі» конвентін ұйымдастырушылар жиынға қатысатын кейіпкерлерді әр аталым бойынша төрт топқа бөлген. Сахнаға бірінші болып «Құтқарушы әке» аталымының иесі Қуат Сағатұлы көтерілді. Бұл кісі Нұр-Сұлтан қаласындағы №17 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінің қызметкері. Қуат Сағатұлы күн сайын өзге­лер­дің өмірін құтқару үшін өз өмі­рін қатерге тігіп, жұмысқа атта­­нады. Бүгінгі таңда кейіпке­рі­міз екі баланың әкесі және «ІІ дәрежелі Құтқарушы» атағына ие, көп­ке үлгі болар­лық азаматтың бірі.

«Өрт сөндіруші болу бала кезден бергі арманым деп өтірік айтпай-ақ қояйын. Өзім туып-өскен Ақмола облысындағы Жақсы ауданына қарасты Қима деген ауылдың мектебінде алғаш­қы әскери дайындық сабағының мұғалімі болатынмын. 2004 жы­лы ауылда өрт сөндіру бекеті ашы­лып, сол жерге жұ­мысқа орналас­тым. Біздің ауылда өрт жиі болмаса да, бірнеше рет тұрғын үйлер, қоралар өртеніп кеткен-ді. Ал өрт сөндіруші маман тапшы болатын. Сол кезде ой­ланбастан мектептегі жұмы­сымды тастап, біржола өрт сөн­діру саласына ауысып кеттім. Осы­лайша шама-шарқымызша елге қызмет етіп келемін.

Төтенше жағдай саласындағы қыз­мет – нағыз ер жүрек, батыл азаматтың мамандығы деп білемін. Тәрбиелеп отырған ұлдарым да маған еліктеп өсіп келеді. Әкеге қарап өскен ұл жаман болмайды дейді ғой. Бола­шақта балаларымды елге қызмет ететін, өз елінің патриоты болатындай етіп тәрбиелеу азаматтық парызым деп білемін. Істеген ісімізбен, көрсеткен өнегемізбен болашақ ұрпағымызға тәрбие бере алсақ, бала алдында әкелік парызымыз өтелгені шығар. Әр әке өз баласының – батыры болуы керек», дейді Қуат Сағатұлы.

Біздің екінші кейіпкеріміз өз қызына ең алдымен әке, екінші продюссер болып жүрген – Леонид Хан. «Продюссер әке» аталымына ие болған Леонид Хан қызының мүмкіндігі шектеулі екендігіне қарамай, перзентінің әнші болсам деген арманын орын­дауына мүмкіндік туғызып жүрген әкелердің бірі.

– Мен – ең әуелі қызымның әкесімін. Оның ән айту қабілетін байқаған соң қызымның арманын орындауға тырысып жүрмін. Қазіргі таңда бізді түрлі іс-шара­ларға, концерттерге құрметті қонақ ретінде шақырады. Алдағы қара­ша, желтоқсан айларында елі­міздің оңтүстік және батыс өңірлеріне гастрольдік сапар ұйым­дастыруды жоспарлап отыр­мыз. Ал 2020 жылы қызым­ның атындағы ерекше дарынды балаларға арналған фестиваль өткізбекпіз. Осы жұмыстарды жүйелі түрде істеу керек. Сөйтіп алдағы уақытта қызым мықты бір продюссерге тап болып, ән өнеріндегі айтулы әншіге айналатынына сенімдімін.

Меніңше, бала тәрбиесінде әрбір әкенің балаға деген ерекше махаббаты болуы керек. Оның білімді болып өсуіне барлық жағдай жасап, отансүйгіштікке тәрбиелеу әкенің басты міндеті. Соны­мен қатар үлкендерді сый­лауға, өзінен кішілерге құрмет көр­сетуге баулу керек. Сонда ғана бала бақытты әрі тәрбиелі бо­лып өседі. Ал өзің құрметті әке деген атқа лайық боласың, – дейді Леонид Хан.

Әкелер конвентіне қатысып, тағы­лымды әңгімесімен бөліс­кен тағы бір кейіпкердің есімі Нұр­болат Жәкетайұлы. Ол 2016 жылғы желтоқсан айында Ас­тана-Бурабай тасжолында болған көлік апаты кезінде өз өмірін қатерге тігіп, өзгені құтқарам деп ерлік үстінде қаза болған Жә­ке­тай Құмарбектің ұлы. Жә­кетай Құмарбекұлы 3 жыл бұрын «Астана-Бурабай» тасжолында болған қайғылы оқиғада опат болған еді. Ол көлік апаты болған жерден өтіп бара жатып, зардап шеккендерді құтқаруға тоқтаған. Сол бойы жан ұшырып, көмекке жүгіреді. Соғылған көлік ішінде қалғандарды дереу сыртқа шы­ғаруға жанталасқан Жәкетай Құмарбек 2 адамды ажалдан арашалап қалды. Өкінішке қарай, қапылыста жігіт ағасының өзін автобус қағып кеткен. 2 адамды құтқарған азаматқа қайтыс болғаннан кейін «Батыл әке» және «Халық сүйіктісі» ұлттық сыйлығы аясында тағайындалған «Батыл жүрек» марапаты беріл­ді. Марқұмның ұлы Нұрбо­лат Жәкетайұлы кешегі жиын­ға қатысып, әкесі туралы көрер­мендерге кеңінен айтып берді.

– Қазақта әкеңнен бота қал­ғанша бата қалсын деген сөз бар ғой. Әкенің балаға берген батасы 40 жыл азық болады дейді. Менің әкем өмірде қарапайым әрі шыншыл адам болды. Екі сөзінің бірінде бізге ешқашан өтірік айтпауды, кісі ақысын жемеуді, біреудің ала жібін аттамауды айтып отыратын. Өзі де осы қағидаларды сақтап өтті, – дейді ол.

«Елордалық әкелер кеңесіне» қатыс­қан тағы бір кейіпкер – Ұлттық ұланның взвод капитаны Шыңғыс Қайыржанов. «Отан қорғаушы әке» аталымына ие болған ол 15 адамды өлім­нен құт­қарып қалған азамат. Би­ыл көктемде елордадағы жатақ­ханалардың бірінде өрт шыққан Шыңғыс қызыл жалынға оранған үйден 15 адамды алып шыққан.

Қашан да нағыз жауынгерге тән салқынқандылығын сақ­тайтын Шыңғыс Қайыржанов оқушы кезінде де осыған ұқсас ерлік жасаған екен.

– 10 сыныпта жүргенімде өрт шық­қан үйде ұйықтап жат­қан адамдарды құтқар­ған болатынмын. Әлі есімде, үйдің тере­зесінен будақтап түтін шығып жатты. Жұрт­тың бәрі қалың ұйқыда жатқан кез бола­тын. Бір­ден өртеніп жатқан үйдің адам­­дарын оятып, бәрі сыртқа шығып үлгер­ді. Жалпы, мен өзім­нің осы жолғы әреке­тімді ерлік деп айтпас едім. Біздің орны­­мызда кез келген адам солай істей­ді. Бі­реуге қауіп төн­­генін көре тұрып, көмекке ұм­­тыл­мау мүм­кін емес, – дейді Шыңғыс.

Өзінің айтуынша, Шыңғыс Қайыр­жанов әскерилер әулетінен шыққан.

– Әкем – зейнеттегі майор. Туған әпкем де офицер, майор шенін алған. Жұ­ба­­йым да әскери салада, аға лейтенант. Әкем­нің жо­лын жалғап әскери сала­ға кел­гені­ме 14 жыл болды,– дейді взвод капитаны.

Біздің әкелеріміз әртүрлі, әр­қай­сысының өзіндік дара жолы болғанымен, олардың барлығы дер­лік әке деген қа­сиетті де қадірлі атқа лайық жандар. Әр отба­­сында және әр баланың өмі­рінде әке­нің ізі елеулі, орны дара. Өскелең ұрпаққа тәлімі мен тағылымы мол кездесуден осындай ой түйіп қайттық.