Орталық Азияның қақ ортасында орналасқан Қазақстан мәдениеті мен тарихы бай ел. Орта ғасырларда Ұлы Жібек жолы Қазақстан аумағы арқылы өткен. Орда базар (Ұлытау), Отырар, Сайрам, Түркістан, Сарайшық сияқты қалалар мәдениеттер мен өркениеттердің тоғысқан жері болды.
Алғашқы Қазақ мемлекетінің тарихы 1465 жылдан басталады. Ол кезде Қазақ хандығы Алтын Орда мұрагерлерінің бірі ретінде құрылды.
Біздің ата-бабаларымыз жерімізді сақтап, оны кеңейте білді. Бұл өз кезегінде бізді көршілерімізбен тату-тәтті өмір сүруге міндеттеді.
Елбасының бастамасымен 1995 жылдың 1 наурызында азаматтық қоғамның бірегей институты ретінде Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды. Бұл қадам елімізде тұратын барлық этностардың құқықтары мен міндеттерінің тең екенін растайды.
Сонымен бірге Ассамблея қазақстандық қоғамның өзіндік ерекшелігін, мәдени, этностық, тілдік және діни әртүрлілікке негізделген ұлттық ортақ мүддені айғақтайды. Мұның өзегінде әрбір қазақстандықтың қандайда бір этносқа жататынына қарамастан тәуелсіз мемлекетіміздің жоспарлы және үдемелі дамуына өз үлесін қосып, болашағын біздің елімізбен байланыстыру мүддесі тұр.
Егеменді мемлекетіміздің заманауи дамуы үшін ұлттық мәселелерді шешу, құқықтық қатынастарды реттеу ерекше маңызды. Қазақстан халқы Ассамблеясы этносаралық татулықты, қоғамдық келісімді нығайту үшін медиация рәсімдерін қолданады. Қазақстан – ұлтаралық қатынастарды реттеудің өзіндік моделін тапқан ел. Елдегі бейбітшілік пен этносаралық достықты насихаттау, оны елге түсіндіру, соның негізінде қоғамдық пікірді қалыптастыру – Қазақстан дамуының басты кепілі. Біздің елімізде ұлттық мәселелерді ғылыми тұрғыда шешу – ұлтаралық келісімнің маңызды жетістіктердің бірі болып табылады.
Бірлік күні мемлекетіміздің игіліктері барша қазақстандықтарға, барлық этностарға ортақ екені анық аңғарылады. Көктемнің соңғы айының алғашқы күнін ерекше атап өту дәстүрі ежелгі дәуірлерден жалғасып келеді. Өздеріңіз білетіндей, осыдан 3 мың жыл бұрын ежелгі Италияның тұрғындары жер мен құнарлылықтың қожайыны Майя құдайына сыйынған. Оның құрметіне көктемнің соңғы айы «Май» деп аталды. Ал оның бірінші күнінде салтанатты жиындар мен мерекелер ұйымдастырылған.
Кеңес Одағында 1 мамыр 1917 жылдан бастап жұмысшылардың халықаралық ынтымақтастық күні ретінде ресми мемлекеттік мерекеге айналды. Елімізде бұл мереке Қазақстан халқының бірлігі күні ретінде 1996 жылдан бастап тойланып келеді. Өйткені 1995 жылдың
18 қазанында Елбасы Н.Ә.Назарбаев 1 мамырды Қазақстан халқының бірлігі күні ретінде белгілеген Жарлыққа қол қойды.
Ұлттар арасындағы достық пен татулық – ел бірлігінің кепілі. 1 мамыр мерекесі халықтар достығы мен ынтымақтастық рухына толы. Халықтар достығы қазіргі қоғам дамуының қозғаушы күшіне айналды.
Бізге қашанда төзімділікке негізделген адамгершілік қасиет қажет. Толеранттылық дегеніміз – бұл басқаларға деген қарапайым төзімділік қана емес, сонымен қатар олардың жеке басы мен бостандығына деген құрмет, бұл басқа этнос, дін өкілдеріне, барлық санаттағы және кез келген жастағы адамдарға деген құрмет. Оларды бақыт, әділдік, бейбітшілік, татулық үшін күресу тілегі біріктіреді.
1 мамыр, бұл – Қазақстанды мекендейтін барлық этностарды біріктіре түсетін, әрі қарай бейбіт қатар өмір сүру үшін «Біз – қазақстандықтармыз!» деген ұранды негіз еткен этносаралық бауырластық және дінаралық келісім мерекесі.
Марат ӘБСЕМЕТОВ,
тарих ғылымдарының докторы, профессор