Архив қызметкерлерінің айтуынша, 1989 жылдан бастап сталиндік қуғын-сүргінге ұшыраған адамдардың жеке тектік құжаттарын жинау басталыпты. Сондықтан алдымен саяси қуғын-сүргінге ұшырағандардың істері мен құжаттарының жинағы жасалды.
Жинаққа 400-ден аса негізсіз қуғын-сүргінге ұшыраған адамдар жөнінде деректер енген.1999 жылы облыс мемлекеттік архиві В. Болтина, Л. Шевелованың «Азалы кітап. Атылғандар тізімі» атты кітабын жарыққа шығарды.
Жалпы, кітапқа қуғын сүргінге ұшыраған, жастары 18-ден 82 жас аралығындағы 810 адам жайлы мәлімет бар. 2014 жылы Мәскеудегі «Мемориал» халықаралық тарихи, қайырымдылық қоғамынан жергілікті облыстық архивіне саяси қуғын-сүргінге ұшырағандар жайлы құнды құжаттар беріліпті.
Ал облыс орталығындағы Қуғын-сүргін құрбандарына орнатылған ескерткіш кешені 9 бөліктен тұрады. Ескерткіштегі «Мәңгі есімізде» деген екі сөз қуғын-сүргін көрген халықтың санына орай 40 тілде тасқа түсірілген.
Аралары тікенек сымдармен жалғастырылып, қапталған 7 текше тастың әрқайсында жеті кезең: ХІІІ ғ. соңы – 1916 жыл, 1918–1921 ж.ж., 1927–1933 ж.ж., 1937–1938 ж.ж., 1937–1944 ж.ж., 1951–1953 ж.ж., 1986 жылғы 16 желтоқсан оқиғасы көрсетілген.
Жыл сайын 31 мамыр жыл сайын қуғын- сүргін құрбандарын еске алу күні ретінде аталып өтіледі. Бүгінде жұртшылық облыс орталығындағы қуғын-сүргін құрбандары ескертішінің басына жиналып, гүл шоқтарын қояды.
ПАВЛОДАР
