Бәйтеректіктер жол азабын неге тартты?

Өңірде орташа жөндеуден өтіп жатқан осындай жолдың бірі – Бәйтерек ауданының орталығы Переметное селосын Орал-Саратов күре жолына қосатын бағыт, ресми түрде "Үлкен Шаған-Переметное тас жолының 32-42 шақырымы" деп аталатын жол бөлігі. Өткен жылдың желтоқсан айында басталған орташа жөндеу жоба бойынша биыл қараша айында аяқталуы тиіс. Жұмыстың құны – 445 474 400 теңгеге бағаланған.

Облыстық маңызы бар осы жол құрылысының сапасын бақылау үшін жақында "Жол активтерінің ұлттық сапа орталығының" лабораториясымен бірге арнайы мониторингтік топ мүшелері қатарында рейдке шыққан едік.

Айта кетейік, "Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы" республикалық мемлекеттік кәсіпорны Үкімет қаулысымен құрылып, 2019 жылғы 23 мамырда заңды тұлға ретінде тіркелген мекеме. Еліміздің барлық облысында филиалы мен зертханасын ашып, өңірдегі жол салу, қайта құру, жөндеу және күтіп-ұстау, сондай-ақ жол активтерін басқару саласындағы жұмыстар мен материалдардың сапасын сараптаумен айналысады.

 Жобаның шикілігінен жолаушы зардап шегеді

Жаңбырлы күннің бірі еді. Орал-Саратов күре жолынан Бәйтерек ауданына бұрылған соң-ақ жол бойында лай-батпаққа батып, шыр көбелек айналып, тіпті бір-біріне соғылып жатқан көліктерді байқадық. Өйткені бұл аралықтағы бұрынғы жол орташа жөндеуге жабылғандықтан, елдімекеннен шыққан көліктер құр даламен жүруге мәжбүр болған.

"Егер автожол күрделі жөндеуге жабылатын болса, оның жанынан уақытша айналма жол салынуы тиіс. Ал жолдың жөндеуі орта дәрежелі болса, мердігер компания жолдың бір бағытын жөндеп жатқанда екінші жартысымен көлік қозғалысы өтуін қамтамасыз өтуі тиіс. Жалпы тәртіп осындай", - деді бізге тобымыздың құрамындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Батыс Қазақстан облысы бойынша департаментінің өкілі, аға офицер Нұржан Ихсанғалиев.

10 шақырымдық жолдың ескі асфальты қырылып алынып, жаңа материалдармен араластырылып, қайта төселген екен. Есептеп көрсек, осы жолдың әр метрін салуға – 44 547 теңге кетеді екен. Жолжиегінде орнатылған құрылыс төлқұжатында нысанның тапсырыс берушісі – Батыс Қазақстан облысының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы, мердігер ұйым – "Асфа" ЖШС екендігі жазылыпты. Осы кезде жанымызға жобаға техникалық бақылау жасайтын "Ақтөбе Строй Эксперт" ЖШС өкілі Кеңесхан Көшенов пен мердігер компания өкілі, учаске бастығы Алексей Стрепков та келді. "Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы" облыстық филиалының өкілі, жол құрылысы саласының инженері Дәулет Манарбекұлы арнайы құрал-жабдығын түсіріп, салынған жолдың өлшемдерін алуға кірісті. Байқағанымыздай, жаңа жолдың ені мен асфальт жабындысы, көлбеулігі қалыптан ауытқымапты. Жол жабындысының тығыздығын, құрылысқа пайдаланылған материалдың сапасын арнайы зертхана ғана анықтайтын көрінеді. Зертханаға қажетті үлгілер алынған соң мердігер компания басшысы Иван Енютинге де жолықтық. 

"Осындай жолдардың жобалық-сметалық құжаттары шала жасалады. Мысалы, біз салып жатқан жол құрылысында да айналма жол мәселесі мүлдем айтылмаған, оған бір тиін қаржы бөліндеген. Ал ені 7 метрлік жолдың жартысын салып жатқанда жарымымен көлік жүргізу деген – еш ақылға сыймайды, технологиялық жағынан алғанда мүмкін емес нәрсе. Сондықтан облыстық мәслихат сессиясында осы мәселені көтеріп, ұсыныс та айтқанмын. Менің ойымша, жол құрылысы басқармасында арнайы сметалық бөлім болуы тиіс. Жобаның кем-кетігіне солар жауап беруі тиіс", - дейді Иван Енютин.

Дегенмен жол құрылысын жүргізуші мердігер құрылыс кезінде қарым-қатынастың шектелмеуіне, жолаушылардың зардап шекпеуіне де жауапты екені сөзсіз. Мұны рейд мүшелері қоштап отыр.

Жол сапасы қатаң бақылауда

Батыс Қазақстан облысында автомобиль жолдарының сапалы салынуын қамтамасыз ету және осы салада сыбайлас жемқорлыққа жол бермеу мақсатында өткен жылдың 10 маусымынан бері "Сапалы жол – адалдық алаңы" жобалық кеңсесі жұмыс істеп келеді. Осы жоба бойынша "Жол активтері ұлттық сапа орталығы" облыстық филиалымен және арнайы мониторинг мүшелерімен бірге жол құрылысы жүріп жатқан бірнеше жол бөлігі тексерілген.

"Жоба аясында облыстық дәрежедегі бір жолды және Орал қаласының ішіндегі төрт жол бөлігін тексердік. Мониторинг қорытындысы бірнеше кемшілікті көрсетті", - дейді Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Батыс Қазақстан облысы бойынша департаментінің басқарма басшысы Біржан Хайруллин.

Атап айтсақ, Орал қаласындағы Лесозащитная көшесін жөндеген бас мердігер "Ануш-құрылыс" ЖШС кәріз құдықтарының қақпағын асфальт-бетоннан шамамен 8 см төмен орнатқан. Жол жобасында үй-жайларға кіретін бұрылыстар ескерілмеген, жолдың бір бетіне тротуар қарастырылмаған.

8 март көшесіндегі жол жүру бөлігі тротуардан 7 см жоғары салынған. Мұнда да жобада үй-жайларға кіріс ескерілмеген. Жол бойындағы жиектер бекітілмеген, ал бұл көп кешікпей асфальт-бетон жамылғысы желініп, жол жиегінің бұзылуына әкеп соқтырары анық. Бұл жолды "Түркістан Жол Сервис" мекемесі салған екен.

Әлия Молдағұлова көшесін 2019 жылы жөндеген "Бірлік" ЖШС қоғам тарапынан да, тексеруші мекемелер тарапынан да жол сапасы бойынша қатты сынға ұшыраған болатын. Тексеру нәтижесі көрсеткендей, мердігер өткен жылғы ескертулерді әлі орындамаған. Атап айтқанда, мердігер кепілдік міндеттемелер шеңберінде жол төсемінің жоғарғы қабатын ауыстыруы тиіс болатын, оның орнына объектіде тек шұңқыр жөндеу жұмысы басталған.

Айта кеетйік, бұл аталған мониторинг қорытындысына сәйкес анықталған олқылықтарды жою үшін тапсырыс берушіге тиісті хаттар жіберілді. Олардың орындалуы қатаң бақыланатын болады.

Батыс Қазақстан